"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/3649 E., 2022/4664 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 42. ... Mahkemesi
SAYISI : 2019/1182 E., 2020/701 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, dava dışı Silivri Belediyesi nezdinde çalışırken 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (6111 sayılı Kanun) kapsamında davalı Kuruma nakledildiğini, ... Sağlık İşçileri Sendikasına üye olmasına rağmen toplu ... sözleşmesi hükümlerinden faydalandırılmadığını iddia ederek fark ücret, fark ikramiye, fark ilave tediye ve fark hizmet zammı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulunduklarını, devre konu işçiler bakımından devirden önce doğmuş alacaklardan devralan Kurumun sorumluluğunun bulunmadığını, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanabilmesi için sendika üyesi olup olmadığının, üyelik tarihinin, dayanışma aidatı ödeyip ödemediği hususlarının tespitinin gerektiğini, davacının ödenmeyen bir ücret alacağının olmadığını ve talep edilen faiz başlangıç ve türlerine de itirazlarının olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 09.03.2011 tarihinde dava dışı Silivri Belediyesinden davalı Bakanlığa devir yoluyla geldiği, devir tarihindeki gerçek yevmiyesinin 73,50 TL olduğu, davacının 17.....2011 tarihinde sendika üyesi olduğu ve toplu ... sözleşmesinden yararlanabileceğinin tespit edildiği, bilirkişi tarafından hazırlanan raporun, gerekçeli, denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu da gözetilerek raporda gösterilen rakamlar doğrultusunda değerlendirme yapıldığı gerekçesiyle ıslah dilekçesi de dikkate alınarak davacının fark ücret taleplerinin kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; taleplerin zamanaşımına uğradığını, sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerin ücreti ile diğer malî ve sosyal haklarının belirlenmesinde, işçilerin kadroya geçirilmeden önceki ... ... sözleşmelerinin yanı sıra alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesi hükümlerinin dikkate alındığını, tereddütleri gidermek üzere Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün görüşü doğrultusunda 01.01.2019 tarihindeki günlük brüt ücretlerin 85,28 TL'nin altında kalması hâlinde ücretlerin asgari ücret seviyesine yükseltilerek üzerine %4 oranında zam yapıldığını, 85,28 TL'nin altında kalmadığının tespiti hâlinde ise mevcut ücret üzerine %4 oranında zam yapıldığını, İdare tarafından yapılan işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığını, davacı taleplerinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; hükme esas alınan bilirkişi raporunda Sağlık Bakanlığının üyesi bulunduğu ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile ... Sağlık ... Sendikası arasında bağıtlanan 01.01.2011-31.12.2012, 01.01.2013-21.12.2014, 01.01.2015-31.12.2016 ve 01.01.2017-31.12.2018 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmeleri ve 2019 Yılı Kamu Toplu ... Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolünün ilgili hükümleri ile arabuluculuk son tutanak düzenleme tarihi de dikkate alınarak isabetli şekilde hesaplamaların yapıldığı, bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu, davacının sendika üyelik tarihi itibarıyla, 01.01.2011-31.12.2012 arası döneme ilişkin toplu ... sözleşmesinden 01.01.2011 yürürlük tarihi itibarıyla faydalanacağı ve bu tarihteki yevmiye tutarı baz alınarak hesaplanan fark alacaklara hak kazandığının anlaşıldığı ayrıca ıslah tarihi itibarıyla zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının, ücretinin her seneki asgari ücrete yükseltilerek ... sözleşmesindeki oran üzerinden tekrar tespit edilmesi talebinin hukuka aykırı olduğunu, toplu ... sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını isteyemeyeceğini, ücret bordrolarından anlaşılacağı üzere davacının 31.12.2018 tarihli ücreti korunarak bu ücretin üzerine %4 oranında ücret zammı yapıldığını, ücret indirimine gidilmediğini, ... ... sözleşmesinde ve toplu ... sözleşmesinde kastedilen asgari ücretin 2018 yılı asgari ücreti olup kadroya geçiş ücretinin de davacının 2018 yılı ücreti korunarak belirlendiğini, aksi yorumda davacı ve aynı durumda görev yapan sürekli işçilere hem asgari ücrete yapılan zammın hem de toplu ... sözleşmesinden kaynaklı zammın yapılması (çifte zam) gibi bir durum oluşacağını ayrıca faiz yönünden de karar itiraz ettiklerini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 6111 sayılı Kanun kapsamında devredildiği davalı işyerinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinden yararlanabileceği tarih ile buna bağlı olarak toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan fark ücret alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ve ilave tediye alacağına uygulanan faizin başlangıç tarihi ve türü hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 26 ncı maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 371 inci maddesi.
2. 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinin altıncı fıkrası şöyledir:
"Devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, toplu ... sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2010 yılı Kasım ayında geçerli olan ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir. Devre konu işçiler bakımından devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devralan kurum sorumlu tutulamaz. Kıdem tazminatına ilişkin hükümler saklıdır.”
3. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi ile 53 üncü maddesinin ikinci fıkrası.
4. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasında öncelikle çözümlenmesi gereken uyuşmazlık, 6111 sayılı Kanun gereğince davalı Kuruma devredilen davacı işçinin ücret, özlük ile mali haklarının belirlenmesinde hangi toplu ... sözleşmesinin uygulanması gerektiği ve bu bağlamda devir tarihi itibarıyla devralan Kurumun tarafı olduğu toplu ... sözleşmelerinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı noktalarında toplanmaktadır. Kararın İlgili hukuk kısmında yer verilen 6111 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinin altıncı fıkrasındaki düzenleme bir geçiş düzenlemesi mahiyetindedir. Bu hükümden, devir esnasında yararlandığı bir toplu ... sözleşmesi bulunan devredilen işçinin ücret ile diğer malî ve sosyal haklarının; devrolduğu işyerinde yararlanma hakkına sahip olduğu yeni bir toplu ... sözleşmesi imzalanıncaya kadar, devir öncesinde yürürlüğü devam eden toplu ... sözleşmesi hükümlerine tâbi olacağı anlaşılmaktadır.
3. Davacının nakledildiği işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmayı sürdürmesi Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmaz. Esasen Kanun'da "devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir" denilerek devredilen işçilerin devir olunan işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. 6111 sayılı Kanun'da devredilen bir işçiye devir öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, malî ve sosyal haklarının devir öncesinde yararlanılan toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
4. Belirtilen bu ilkeler ışığında somut uyuşmazlık incelendiğinde; davacı dava dışı Silivri Belediyesinde çalışmakta iken 09.03.2011 tarihinde 6111 sayılı Kanun kapsamında davalı Bakanlığa devredilmiş ve devirden sonra 14.....2011 tarihinde ... Sağlık İşçileri Sendikasına üyelik başvurusunda bulunmuş, Sendikanın Yönetim Kurulu tarafından 04.07.2011 tarihinde sendika üyeliğine kabul edilmiş ve davalı işverene üyelik bildirimi 23.....2011 tarihinde yapılmıştır. Davacının sendikaya üye olduğu tarih itibarıyla davalı tarafından devirden sonra imzalanan ilk toplu ... sözleşmesi 26.07.2011 tarihinde imzalanan ve yürürlük tarihi 01.01.2011-31.12.2012 olan toplu ... sözleşmesidir. Dava dilekçesinde davacı bahsi geçen toplu ... sözleşmesinin imza tarihinden önce sendikaya üye olması sebebi ile 01.01.20211 tarihi itibarıyla toplu ... sözleşmesinden yararlandırılması gerektiğini iddia etmektedir. Ancak 6111 sayılı Kanun'un ilgili açık hükmü gereği davacı devirle geldiği işyerinde yenisi imzalanıncaya kadar devir işleminden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden faydalanabilecektir. Yeni toplu ... sözleşmesinin 26.07.2011 tarihinde imzalanmış olması karşısında davacının bu tarihten önceki bir tarih esas alınarak davalı işyerinde yürürlükte olan 01.01.2011-31.12.2012 tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanma imkânı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının davalı Kuruma nakil tarihi de 09.03.2011 olmasına rağmen toplu ... sözleşmesi hükümlerinden 01.01.2011 tarihi itibarıyla yararlandırılması gerektiğinin tespiti hatalı olmuştur.
5. Diğer taraftan devir tarihli ücret bordrosunda davacının Genel ... Sendikasına ait aidat kesintisi gözükmekte ise de davacının devirden önce çalıştığı dava dışı Silivri Belediyesi döneminde yararlandığı bir toplu ... sözleşmesinin mevcut olup olmadığına ilişkin dosya kapsamında bir bilgi yer almamaktadır. Öncelikle davacının devirden önce çalıştığı Silivri Belediyesi işyerinde devir tarihinde yürürlükte bulunan bir toplu ... sözleşmesi olup olmadığı, var ise davacının bu toplu ... sözleşmesinin hükümlerinden yararlanma hakkına sahip olup olmadığı araştırılmalı oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Bu hâlde davacının ücret ile diğer malî ve sosyal haklarının yenisi düzenleninceye kadar devir işleminden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre belirleneceği gözetilmeli, buna göre sonuca gidilmelidir.
6. Belirtilen yönler araştırılmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.
7. Ayrıca ilave tediye alacağı, 6772 sayılı Kanun'da düzenlenen bir alacak olup bu alacağa uygulanması gereken faiz oranı yasal faizdir. Diğer taraftan davacı tarafça dava ve ıslah dilekçelerinde, açıkça ilave tediye alacağına yasal faiz uygulanması talep edilmiştir. Şu hâlde İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan ilave tediye alacağına, yasal faize hükmedilmesi gerekirken talebi de aşar nitelikte bankalarca uygulanan en yüksek banka işletme kredisi faizine hükmedilmesi de hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.