"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 20.....2022 tarihli ek kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin asıl kararının usulden bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili işçinin davalı ... Bakanlığının ... ilinde bulunan 44 üncü Bakım Fabrika Müdürlüğü işyerinde çalıştığını, ... ... Sendikası üyesi olup işyerinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinden yararlandığını, 24., 25. ve 26. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri'nin servis hizmetinin düzenlendiği 74 üncü maddesinde işçilere servis hizmetinin verilemediği durumlara ilişkin olarak yol ücreti ödeneceğinin düzenlendiğini; ancak işverenin toplu taşıma ücreti ödemediğini ileri sürerek servis ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, servisten yararlanmak isteyen personelin ikametgâh adreslerine en yakın servis noktalarına gelip buradan toplanıp servise bindirildiğini, işverenin tüm işçileri ... ... ikametgâhına kadar servisle taşıma yükümlülüğünün bulunmadığını, işçi sayısının mevcudiyetine göre merkez ilçelerde oturanların neredeyse her yerinde servis güzergâhı bulunduğunu, toplu ... sözleşmesinin uygulanabilmesi için servisin o bölgeye hiç çıkarılmamış olması gerektiğini, bu nedenlerle talebin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.07.2020 tarihli ve 2018/466 Esas, 2020/426 Karar sayılı kararı ile; toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının ... Torbalı'da ikamet ettiği, işyerinin ... ...'de bulunduğu, dosya kapsamındaki belgeler de dikkate alınarak ... Büyükşehir Belediyesi tarifelerine göre, sabah ulaşımı ve akşam işi dönüşü ulaşımları yönünden, her bir tam ... için 2 adet ulaşım bilet bedelinin hesaplamalarda esas alınması gerekeceği, davacının puantaj kayıtları bulunmayan dönemler için yıllık, sıhhi, mazeret ve hafta tatili kullandığı izin günleri de dikkate alınarak haftada 5 ... günü esası ile ayda 22 ya da 23 ..., ... ... ve genel tatil günleri de dışlanmak suretiyle servis imkânından yararlanacağı, davacının meskeni ile işyeri arasında günlük 2 kez yolculuğuna dayalı belirlenen tutarda masraf yapacağı, anılan masrafın işverence karşılanması koşullarının oluşacağı, davalı tarafça davacıya servis hizmeti verildiği ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; taleplerin zamanaşımına uğradığını, talebin kısmi dava yolu ile istenemeyeceğini, personelin işe gidiş dönüşünü sağlamak amacıyla servis araçları planlandığını, servisten yararlanmak isteyen personelin ikamet adreslerine en yakın servis noktalarına gelip burdan toplanıp işyerine bırakıldığını, toplu ... sözleşmesi gereğince servis araçlarının hangi mesafe ve güzergâhlarda çalışacağının makul ölçüler çerçevesinde işveren vekilince belirleneceğini, dolayısıyla işverenin işçiyi ikametgâhına kadar taşıma yükümlülüğünün bulunmadığını, servis hizmetinin verilemediği durumlarda işçilerin ikametgâhlarının işyerine uzaklığına göre ilgili belediye ile koordine edilmesi sonucunda tespit edilecek miktarda işe gidiş ve dönüş için belediye toplu taşıma biletleri veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartının verilebileceğini, bilet veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı verilememesi durumunda ise belediyenin rayici üzerinden bedelinin net olarak ödenebileceğini, ancak işyerince servis planlamasına dâhil edilen işçilerin servis hizmeti verildiği müddetçe bu haktan yararlanamayacağını, 44 üncü Bakım Fabrika Müdürlüğünde 18 araç ile 18 güzergâhta ... Garnizonu sınırları içerisinde servis hizmeti verildiğini, Ege Ordusu ve Garnizon Komutanlığınca yurt içinde meydana gelen menfur terör olaylarından sonra askeri servisin emniyeti yeniden değerlendirmeye alındığını, bu kapsamda davacının servis planlamasının değiştirildiğini, servisten indiği yer ile evinin arasında bulunan mesafe için yol ücreti ödeme mükellefiyeti bulunmadığını, hükmedilen miktar ve faiz türü ve de faiz başlangıç tarihlerinin de usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1.Bölge Adliye Mahkemesinin 18.05.2022 tarihli ve 2020/2110 Esas, 2022/1868 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan yol ücreti alacağının fiili çalışmanın karşılığı olduğu ve bu itibarla hüküm altına alınan miktara bakıldığında; miktarın karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı kapsamında kaldığı gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 341 ve 352 nci maddeleri uyarınca davalı vekilinin istinaf başvurusunun hükmün kesin olması sebebiyle reddine karar verilmiştir.
2. Davalı vekili tarafından 18.05.2022 tarihli asıl kararın temyizi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 20.....2022 tarihli ek kararı ile; miktar itibarıyla kararın kesin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen asıl ve ek kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.11.2022 tarihli ve 2022/10209 Esas, 2022/14966 Karar sayılı ilâmı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının davacının tazminat hesaplamalarına esas ücretine ilişkin tespit ve ileriye etki eden belirleme içermesi karşısında verilen kararın kesinlik sınırının altında kaldığından söz edilemeyeceği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesince verilen 20.....2022 tarihli ek kararın bozularak ortadan kaldırılmasına ve davalı vekilinin istinaf başvurusu yönünden işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle temyiz olunan 18.05.2022 tarihli Bölge Adliye Mahkemesi kararının diğer temyiz itirazları incelenmeksizin bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 24., 25. ve 26. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri'nin "Servis Hizmeti" başlıklı 74 üncü maddesinin (a) bendinin (4) üncü alt bendinde "Servis araçlarının hangi mesafe ve güzergahlarda çalışacağı makul ölçüler çerçevesinde işveren vekilince belirlenir.", (b) bendinde ise "Servis hizmetinin verilemediği durumlarda, işçilerin ikametgâhlarının işyerine uzaklığına göre ilgili belediye ile koordine edilmesi sonucunda tespit edilecek miktarda işe gidiş ve dönüş için belediye toplu taşıma biletleri veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı (ilgili belediyenin uyguladığı ücretsiz ya da düşük ücretli transferler dikkate alınarak) verilir. Bilet veya bu maksatla kullanılacak toplu taşıma kartı verilememesi durumunda belediyenin rayici üzerinden bedeli net olarak ödenir. Ancak, işveren veya vekili servis hizmetinin verilememesi ile ilgili aksaklığın en kısa zamanda giderilmesi maksadıyla her türlü gayreti gösterir. Bu haktan, işyerince servis planlamasına dâhil edilen işçiler, servis hizmeti verildiği müddetçe yararlanamaz." düzenlemelerinin mevcut olduğu, davalı işveren tarafından ... merkez ilçelerine yönelik çok sayıda servis güzergâhı oluşturulduğu, servisten yararlanmak isteyen personelin ikamet adreslerine en yakın servis noktalarına gelerek servisi kullandıkları, davalının 24.02.2020 tarihli yazısına göre davacının ikametgâhı Torbalı ilçesi olduğundan garnizon sınırları içindeki emniyetli güzergâh olan ...-Gaziemir servisinden yararlandığının görüldüğü ve bu nedenle davacının talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; müvekkilinin bulunduğu ilçeye servis verilmediğinden dolayı müvekkilinin ... yerine mecburen toplu taşıma ile gittiğini, servis ile rahat bir şekilde işyerine gitmektense toplu taşımayı tercih etmesinin hayatın olağan akışına da aykırı bir durum olduğunu, müvekkilinin dâhil edildiği iddia edilen servis güzergâhının müvekkilinin ikametine son derece uzak olup bu güzergâhtan faydalanabilmesinin mümkün olmadığını, ekte sunulan servis güzergâhı ve davacının ikamet adresi incelendiği takdirde davacının kullanması beklenen servis güzergâhının ne denli anlamsız olduğunun açıkça görüleceğini, bu durumda da davanın reddinin açıkça hukuka aykırı hâle geleceğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; lehlerine vekâlet ücretine takdir edilmemesinin usul ve yasaya aykırı bulunduğunu belirterek bu yönden Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının toplu ... sözleşmesinden kaynaklı servis ücretine hak kazanıp kazanmadığı ile Bölge Adliye Mahkemesinde görülen duruşma sebebiyle davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekip gerekmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 33 ve 39 uncu maddesi, karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.