"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... (Bakanlık) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Bakanlık vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 12.11.2020 tarihli ve 31302 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/117 Karar Numaralı işkolu tespiti kararının, davalı Şirketin 0034505.043 sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun), 5393 sayılı Belediye Kanunu'na (5393 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay yerleşik içtihatlarına uygun olmadığını, Simpaş Turizm AŞ (Simpaş Şirketi) tarafından 5393 sayılı Kanun'da belediyelerin hak, görev ve sorumluluğu altında düzenlenen belediye hizmetlerinin Kütahya Büyükşehir Belediyesi adına yürütüldüğünü ileri sürülerek sözkonusu işkolu tespit kararının davalı Şirketin 0034505.043 sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının iptali ile bu işyerinin genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca işyerinde, işyerinin hangi işkolunda yer aldığı hususunun tespiti için inceleme teftişi yapıldığını, bunun neticesinde 29.09.2020 tarihli ve 9205-İNC-02 sayılı inceleme raporu düzenlendiğini, raporun IV. bölümünde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere; belediye iştiraki olan Simpaş Şirketinin merkez büro unvanlı işyerinde, Şirketin tüm işyerlerindeki yönetim ve idari işler ile muhasebe ve evrak takibi işlerinin yürütülmekte olduğunu ve Şirketin diğer işyerlerinde yürütülen işlerin belediye hizmetlerine özgülenmediğini, işyerinde çalışan işçilerin büro yöneticisi, büro çalışanı ve şoför olarak çalıştıkları göz önüne alındığında yapılan işin 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinde ve İşkolları Yönetmeliği'nde belirtilen ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda bulunduğu sonucuna varıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; davanın süresi içinde açılıp açılmadığının araştırılması gerektiğini, dava konusu işlemin Bakanlıkça yapıldığından müvekkili Şirketin taraf sıfatının bulunmadığını, tespitin İşkolları Yönetmeliği'ne uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar dava dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu işyerinde belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer ... faaliyetlerin yürütüldüğü, bu durumda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda yer aldığının kabulünün gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Bakanlık vekili; İlk Derece Mahkemesince verilen kararın hukuka uygun olmadığını, karara dayanak bilirkişi raporunda 0034505.043 sicil numaralı işyerinde Şirkete ait birimlerdeki çalışanların tamamına yönelik işin yürütümü, denetim ve koordinasyonunun sağlandığını, genel merkez olarak faaliyet gösterdiğini, ihale sözleşmesi düzenlenmesi, imzalanması gibi nitelik isteyen işlerin yapıldığını, ücret, yıllık izin, puantaj, ücret düzenlenmesi, imzalanması gibi işçilerin çalışma mevzuatına yönelik işlerinin yanı sıra, Şirketin diğer birimlerinde yürütülen ... ve işlemlerin yürütümü, denetim ve koordinasyonunun yapıldığının tespit edildiğinin belirtildiğini ve davalı işyerinin genel işler işkoluna girdiği kanaatine varıldığını, aslında bilirkişi raporunda 0034505.043 sicil numaralı işyerinin faaliyet konusu ile alakalı Bakanlık tarafından yapılan tespite yakın bir tespitle bulunduğunu, buna rağmen genel işler işkolunda yer aldığı sonucuna varıldığını, ilgili işyerinde Şirketin tüm işyerlerindeki yönetim ve idari işler ile muhasebe ve evrak takibi işlerinin yapıldığını ve 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğini, ayrıca sehven Bakanlığın harçtan sorumlu tutulduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu işyerinde işverenliğe ait diğer işyerlerine yönelik kombine büro yönetimi hizmeti verildiği anlaşıldığından, dava konusu işyerinde yürütülen faaliyetlerin niteliği itibarıyla asıl işe yardımcı ... olarak değerlendirilmesi gerektiği, 6356 sayılı Kanun’un 5 ... maddesinin ikinci fıkrası ile İşkolları Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi gereğince bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılacağından Belediye Şirketi niteliğinde olan Simpaş Şirketine ait işyerleri bakımından asıl işe yardımcı ... niteliğinde faaliyet yürütülen dava konusu işyerinin de asıl işin dâhil olduğu işkolu olan genel işler işkolunda yer aldığı, bu yönleriyle İlk Derece Mahkemesi kararında isabetsizlik bulunmadığı; ancak davalı Bakanlığın harçtan muaf olduğunun gözetilmemesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir .
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Bakanlık vekili; Şirketin tüm işyerlerindeki yönetim ve idari işler ile muhasebe ve evrak takibi işleri yapılmakta olduğundan, bu işyerinin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 ... maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 ... maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş ... içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) ... bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası ise şu şekildedir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 ... maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş ... içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Bakanlık vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.