"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/1128 E., 2024/215 K.
KARAR : Asıl ve birleşen davaların kısmen kabulü
MAHKEMESİ : Konya 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/389 E., 2016/354 K.
MAHKEMESİ : Konya 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/406 E., 2016/410 K.
Taraflar arasındaki alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar ... Yapı Madencilik Nakliye San. Tic. Ltd. Şti. ve ... Yapı Sanayi AŞ vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl ve birleşen dava dilekçelerinde; müvekkilinin davalı Şirketlere ait çeşitli şantiye işyerlerinde çalıştığını, davalılar davacıyı birlikte çalıştırdıklarından davalıların dava konusu alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını, davacının imzaladığı iddia edilen ibraname tarihi olan 14.05.2014 tarihinde işçi olarak yurt dışında olduğunu belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile asgari geçim indirimi, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacağı, fazla çalışma ücreti, son dört aylık ücret alacağı ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Birleşen Konya 1. İş Mahkemesinin 2016/389 Esas sayılı dosyasında davalı ... Sanayi AŞ vekili cevap dilekçesinde; bozulan kararın organik bağ esas alınarak verildiğini, Şirket sahiplerinin kardeş olmasının organik bağı ispata tek başına yeterli olmadığını, organik bağ için aranan kriterlerin bulunmadığını, davalı Şirket adreslerinin aynı olmadığını, aynı adreste faaliyet göstermediklerini, başka ilde ihale aldıklarında adres gösterme zorunluluğu bulunduğunu, işin veya işyerinin devri hâlinde sorumluluğun 2 yılla sınırlı olduğunu, devredenin kendi dönemi ve ücreti ile sınırlı olacağını, taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının hak ve alacağını aldığını, ibranamenin dikkate alınmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalılar ... Yapı Mad. Nakl. San. Tic. Ltd. Şti. ve Fetih İnşaat Müh. Müt. Mad. Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Konya 1. İş Mahkemesinin 24.06.2016 tarihli ve 2015/539 Esas, 2016/447 Karar sayılı kararıyla; davalı Şirketler arasında organik bağ ve birlikte istihdam olgusunun bulunduğu, davacının 01.08.1998-14.03.2013 tarihleri arasında davalılar yanındaki hizmeti ve kıdeme esas süresinin 11 yıl 2 ay 18 gün olduğu, davalı Şirketlerin ortaklarının aynı olması, birlikte istihdam olgusunun varlığı nedeniyle davacının taleplerinden her üç davalının da müştereken sorumlu oldukları, ibranamenin geçerli olmadığı, davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin davalılarca ispatlanamadığı gerekçesi ile asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Sanayi AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 08.07.2020 tarihli ve 2017/28023 Esas, 2020/9033 Karar sayılı kararıyla; davalı ... Sanayi AŞ’ye iki hafta içinde davaya cevap verebileceği ihtaratını içeren dava dilekçesi tebliğ edilmeksizin ve davalının hukuki dinlenilme ... ihlal edilerek birleşen dava hakkında karar verilmesinin isabetli olmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanılmayacak şekilde feshedildiğine dair ispat yükünün davalı işverenin üzerinde bulunduğu, davalı işverence bu hususun ispat edilemediği, davalı Şirketler arasında organik bağ ve birlikte istihdam olgusunun bulunduğu, davacının 01.08.1998-14.03.2013 tarihleri arasında davalılar yanındaki hizmeti ve kıdeme esas sürenin 11 yıl 2 ay 18 gün olduğu, davalı Şirketlerin ortaklarının aynı olması ve birlikte istihdam olgusunun varlığı nedeniyle davacının taleplerinden her üç davalılının da müştereken sorumlu oldukları, ibranamenin geçerli olmadığı, davacının tanık beyanlarına göre kış döneminde haftalık 3,5 saat, yaz döneminde ise haftalık 17,5 saat fazla çalıştığının ispatlandığı gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... Yapı Madencilik Nakliye San. Tic. Ltd. Şti. (... Yapı Şirketi) ve davalı ... Sanayi AŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Sanayi AŞ vekili; ıslah dilekçesinin taraflarına tebliğ edilmediğini, şirketler arasında organik bağ kabulünün hatalı olduğunu, dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili; dosyada bulunan ibranamenin geçerli olduğunu, davalılar arasında organik bağ bulunmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalıların dava konusu alacaklardan sorumluluğu, zamanaşımı, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispat ve hesabı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 47, 63 ve 68 inci maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun kıdem tazminatına ilişkin 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığının anlaşılmasına göre davalı ... Şirketi vekilinin tüm, davalı ... Sanayi AŞ vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu eksik bir borç hâline dönüştürür ve alacağın dava edilebilme özelliğini ortadan kaldırır.
3. Bu itibarla zamanaşımı savunması ileri sürüldüğünde, eğer savunma gerçekleşirse hakkın dava edilebilme niteliği ortadan kalkacağından, artık mahkemenin işin esasına girip onu incelemesi mümkün değildir.
4. Somut uyuşmazlıkta, davalı ... Sanayi AŞ'nin taraf olduğu birleşen dava 09.05.2016 tarihinde açılmış, davalı tarafça süresi içinde verilen cevap dilekçesinde davaya karşı zamanaşımı def'inde bulunulmuştur. Davalı ... Sanayi AŞ'nin zamanaşımı savunması ile 09.05.2016 birleşen dava tarihine göre 09.05.2011 tarihi öncesi talep konusu fazla çalışma ile ulusal ... ve genel tatil alacakları zamanaşımına uğramıştır. Mahkemece fazla çalışma ile ulusal ... genel tatil alacakları hakkında davaya karşı ileri sürülen zamanaşımı def'i dikkate alınmaksızın karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
30.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.