"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Üniversite ile yapılan 18.05.2023 tarihli sendika üye sayıları tespit toplantısında üyeliklerin usulüne uygun olarak belirlenmediğini, davalı ... Sendikasına (...) üye olan ve hesaplamada dikkate alınan 4 çalışanın davalı Üniversitenin Tıp Fakültesinde görev yaptıklarını, davalı ...'in, Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik’in 4 üncü maddesi gereğince düzenlenen ekli listede 02 sıra No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda kurulu bulunduğunu, isimleri belirtilen 4 çalışanın davalı Üniversitenin Tıp Fakültesinde görev yapmaları nedeniyle davalı ...'e üye olamayacaklarını, bu çalışanların davalı Sendika üye sayısı içinde değerlendirilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek davanın kabulü ile 04.07.2023 ve 32238 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Toplu Sözleşme Kanunu (4688 sayılı Kanun) gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin 2023 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ uyarınca sendika üye sayılarının yeniden belirlenmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; sendika üyesi kamu görevlilerinin üye ve üyelikten çekilme formları ile üye kesinti listelerine ait bilgi ve belgelerin müvekkili Bakanlık kayıtlarında yer almadığını, 15 Mayıs tarihi itibarıyla kamu görevlilerinin listesi ile aidat kesintisi yapılan sendika üyelerini gösteren listenin taraflarca değerlendirilerek, toplam kamu görevlileri sayısı ile bunların sendikalara dağılımına ilişkin tutanakların taraflarca imzalanacağına ilişkin düzenleme uyarınca üye tespiti yapılırken Bakanlığın herhangi bir dahlinin bulunmadığını, müvekkili Bakanlığın kendisine gönderilen tutanaklara göre işlem yaptığını, müvekkiline sorumluluk yüklenemeyeceğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını, dava konusu 4 çalışanın kadrolarının davalı Üniversitenin Tıp Fakültesinde olsa da Tıp Fakültesi dışındaki diğer Üniversite birimlerinde görev yapmaları karşısında fiilen çalıştıkları işyerlerinin 02 sıra No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda yer aldığını ve bu sebeple üyeliklerinin geçerli sayılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Üniversite vekili cevap dilekçesinde; bahsi geçen 4 çalışanın kendi istekleri doğrultusunda üyesi bulundukları 02 sıra No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda faaliyet gösteren Sendikadan çekildiklerini 07.06.2023 tarihli ve 370013 evrak kayıt sayılı çekilme form dilekçeleriyle Kuruma bildirdiklerini, akabinde kendi istekleri doğrultusunda Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikasına (...) üyelik başvurusunda bulunduklarını ve ilgili Sendika tarafından üyeliğe kabul edildiklerinin 07.06.2023 tarihli ve 370023 evrak kayıt sayılı yazıyla müvekkiline bildirildiğini, müvekkili Üniversitenin Tıp Fakültesinde asıl işin eğitim öğretim işi olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın süresinde açıldığı, davalı ...'e üye olan 4 çalışandan; S.S'nin memur kadrosunda, U.Y'nin Tıp Fakültesi sekreteri kadrosunda, H.Ç'nin hemşire kadrosunda, H.K'nın ise doçent doktor kadrosunda görev yaptığı ve bu 4 çalışanın Mayıs 2023 sendika aidatlarının davalı Sendikaya ödendiği, 4688 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında açık bir şekilde kamu görevlilerinin çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilecekleri belirtilerek kamu görevlilerinin fiilen çalıştıkları işyerine göre üye olabilecekleri sendikanın belirleneceğinin düzenlendiği, davalı Üniversite tarafından dosyaya sunulan “11.06.2020 tarihli Birlikte Kullanım Protokolü” belgesinden davalı Üniversite bünyesinde kurulu bir tıp fakültesi hastanesi olmadığının anlaşıldığı, bünyesinde hastane bulunmayan bir tıp fakültesinde verilen ağırlıklı hizmetin eğitim-öğretim olması gerektiği, tıp fakültesinde verilen ağırlıklı hizmetin sağlık hizmeti olmadığının değerlendirildiği gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; Üniversite bünyesinde bulunan Tıp Fakültesi çalışanlarının 03 sıra No.lu sağlık ve sosyal hizmetler hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalara üye olabileceğini, kadrosu ... ... ...Üniversitesi Tıp Fakültesinde olan 4 çalışanın ise mevzuat hükümlerine aykırı olarak 02 sıra No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda faaliyette bulunan davalı Sendikanın üye sayısına dâhil edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, 18.05.2023 tarihinde yapılan sendika üye sayılarının tespitine ilişkin toplantıda, sendika üye sayılarının usule uygun olarak belirlenmediğini ileri sürerek kararın kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın yasal süre içerisinde açıldığı, davalı ... ...Üniversitesi Tıp Fakültesi bünyesinde, sağlık tesisi, hasta kabulü gibi döner sermaye işletmesi kapsamında faaliyet gösteren bir hastane işletmesi bulunmadığı, davalı Üniversitenin Tıp Fakültesinde verilen ağırlıklı hizmetin, eğitim öğretim ve bilim hizmeti olduğu, 18.05.2023 tarihinde gerçekleşen toplantıda yapılan ve davacının itirazına konu sendika üye sayılarına ilişkin tespitte hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddine dair hükmün dosyanın delil durumuna ve hukuka uygun düştüğü gerekçesi ile davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın kabulüne karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4688 sayılı Kanun’un “Sendika üyeliğinin kazanılması” kenar başlıklı 14 üncü maddesinin ilk üç fıkrası şöyledir:
“Sendikalara üye olmak serbesttir.
Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.
...”
3. 4688 sayılı Kanun’un “İşyeri sendika temsilcileri ve sendika işyeri temsilcileri” kenar başlıklı 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi de şöyledir:
“İşyerlerinde 30 uncu madde uyarınca yapılan tespite göre kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika, işyeri sendika temsilcisi seçmeye yetkilidir.”
4. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi ise şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir
2. Somut uyuşmazlıkta davacı vekilinin temel itirazı; üniversiteler ile tıp fakültelerinin farklı hizmet kollarında yer alması sebebiyle sendika üye sayıları belirlenirken kamu görevlilerinin kadrosunun bulunduğu birimin dikkate alınması gerektiği, buna karşın davalı ... ...Üniversitesi Rektörlüğü ile ... tarafından aksine uygulama yapıldığı gerekçesine dayanmaktadır. İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde davanın reddine, Bölge Adliye Mahkemesince de istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiş ise de varılan sonuç isabetli olmamıştır.
3. Resmî Gazete’nin 07.09.2001 tarihli ve 24516 sayılı nüshasında yayımlanan Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik’in 4 üncü maddesi gereğince düzenlenen ekli listenin 2 sıra numaralı “Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri” başlığı altında (5) inci sırada “Üniversiteler” yer almakta iken, aynı listenin 3 sıra numaralı “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” başlığı altında (6) ncı sırada ise “Üniversite hastaneleri (Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile bunlara bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezleri)” yer almaktadır.
4. 4688 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında açık bir şekilde kamu görevlilerinin çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilecekleri belirtilerek kamu görevlilerinin fiilen çalıştıkları işyerine göre üye olabilecekleri sendikanın belirleneceği ortaya konulmuştur. Nitekim sendikaların, çalışanların ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için kuruldukları gözetildiğinde, bir kamu görevlisinin fiilen çalıştığı işyerine göre sendikaya üye olup bu suretle çalışma koşullarının, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerinin geliştirilmesi amacına ulaşabileceği tabiidir.
5. Dosya kapsamından 02 sıra No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolunda kurulu davalı ...'e üye olarak kabul edilen çalışanlardan S.S'nin geçici görevlendirme ile 19.04.2023 tarihinden itibaren fiilen dava dışı Orman Genel Müdürlüğünde görev yaptığı, U.Y. ile H.K'nın ise fiilen davalı Üniversitenin Tıp Fakültesinde görev yaptıkları anlaşılmış olup anılan 3 çalışanın fiilen çalıştıkları işyerlerine göre davalı ... üyesi kabul edilmeleri isabetli olmamıştır. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre kamu görevlilerinin fiilen görev yaptıkları birim dikkate alınarak sendika üyeliklerinin belirlenmesi ve bu çerçevede değerlendirme yapılması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.