"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 8. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak dosyanın davanın yeniden görülmesi için İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı bakanlığa ait... Eğitim ve Araştırma Hastanesinde veri giriş kontrol işletmeni olarak görev yaptığını, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, müvekkilinin derslere devam zorunluluğu bulunan ... Üniversitesi Gazetecilik lisans bölümü öğrencisi olduğunu, eğitim mazeretine dayalı olarak yapmış olduğu nakil talebinin reddedildiğini, müvekkilinin eşinin de aynı hastanede hemşire olarak çalışmakta iken 2022 yılı Mart ayı itibarıyla ... Devlet Hastanesine tayin olduğunu, müvekkilinin aile birliğinin sağlanması amacıyla yaptığı nakil taleplerinin de reddedildiğini, bütün taleplerinin 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin beşinci fıkrası gerekçe gösterilerek reddedildiğini, talebin reddedilmesinin 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na (Anayasa) aykırı olduğunu, müvekkilinin Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile ... İş arasında imzalanan, işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 12 nci maddesinde yer alan şartları taşımasına rağmen talebinin reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek müvekkilinin öğrenim durumu mazeretine dayalı nakil talebine karşı verilen 27.04.2023 tarihli kararının iptali ile talebi doğrultusunda aynı görev ile ... iline nakline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, davacının hizmet alım ihalesi kapsamında çalışmakta iken 02.04.2018 tarihi itibarıyla sürekli işçi kadrosunda çalıştığını, 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesi uyarınca tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinde "...sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, 1.fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir." hükmüne yer verildiği, davacının 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) gereği sürekli işçi kadrosuna geçirildiği, anılan geçici 23 üncü maddede işçilerin daha önce çalıştıkları birimde çalışmaya devam edeceklerinin kararlaştırıldığı, Kurum işleminin hukuka uygun olduğu, davacının Üniversiteye kayıt tarihinin de kadroya geçtiği tarihten sonra olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin daha önce birçok kez toplu iş sözleşmesi hükümlerinin cevaz verdiği üzere eş durumundan nakil başvurusunda bulunduğunu, en son derslere katılım zorunluluğu olan ... Üniversitesi Gazetecilik Lisans Bölümünde okuyor olması nedeniyle yapmış olduğu eğitim mazeretine dayalı nakil talebine ilişkin başvurusunun da haksız ve hukuka aykırı olarak reddedildiğini, Mahkeme tarafından da haksız ve hukuka aykırı gerekçelerle ve delil listesinde belirtmiş oldukları deliller toplanmadan davanın reddine karar verildiğini, davanın doğrudan esasını ilgilendiren söz konusu delillerin müvekkilli ile aynı ya da benzeri işleri yapan, aynı veya Bakanlığa bağlı diğer hastane işyerlerinde çalışan işçilerin nakil işlemlerine ilişkin evraklar olduğunu, davalı Bakanlık tarafından adı geçen işçilerin toplu iş sözleşmesi kapsamında nakil işlemlerinin gerçekleştirildiği ancak müvekkili hakkında hukuka ve eşit işlem borcuna aykırı şekilde işlem tesis edildiğini, müvekkilinin nakil imkânına olanak tanıyan toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışan bir işçi olduğunu, 375 sayılı KHK’nın geçici 23 üncü maddesinin 5 inci fıkrasında yer alan "çalıştırıldığı teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan" şeklindeki ifadenin işçi aleyhine yorumlanmasının düzenlemenin yürürlüğe konulma amacına ve ruhuna aykırı olduğunu, bu ibareden "coğrafi" yer kavramı anlaşılarak Anayasa ve uluslararası anlaşmalar ile teminat altına alınan eğitim, aile birliğinin korunması gibi temel hak ve özgürlüklerin ihlal edilmesinin kabul edilemez bir durum olduğunu, davalı işyerinde çalışan sürekli işçiler arasında sürekli işçiler ile kanun hükmünde kararname kapsamında sürekli işçi olanlar şeklinde bir ayrım yapılmasının ve bu ayrımdan hareketle davalı Bakanlığın nakil taleplerini değerlendirmesinin eşit davranma borcuna aykırılık teşkil ettiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının yararlandığı toplu iş sözleşmesinde; "Öğrenim sebebi ile işyeri değişikliği talebinde bulunan işçinin lisans öğrenimi gördüğünü ve okuluna devam mecburiyeti olduğunu belgelemesi halinde talepleri kadro imkanları çerçevesinde yerine getirilir'' şeklinde düzenleme yapıldığı, davacı tarafından açılan davanın naklen atama talebinin reddine dair kararın iptali davası olduğu, 4857 sayılı İş Kanunu'nda (4857 sayılı Kanun) naklen atama talebinin reddine dair kararın iptali şeklinde bir dava türü bulunmadığı gibi davacının naklen atanma talebinin reddine dair karardan dolayı sözleşmeyi bozma hakkını da kullanmadığı, işverence de sözleşmenin feshine yönelik bir işlem yapılmadığı, davacının nakil talebinin reddine karar verilmesinin davalının yönetim hakkı kapsamında bir işlem olduğu, Mahkemece işveren iradesi yerine geçecek şekilde hüküm kurulmasının mümkün olmadığı, emsal Yargıtay kararları da değerlendirildiğinde davacının istinaf başvurusunun yerinde olmadığı, davacının celbini istediği belgelerin de sonuca etkisi olmadığı, arabuluculuk ücretinin haksız çıkan taraftan tahsili ile Hazineye gelir kaydına karar verilmemesinin ise Hazinenin zararına ve kamu düzenine aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek ve işveren konumunda olan İdarenin tarafı olduğu toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı bir şekilde ihdas ettiği karara karşı iptal davası açılmasına engel bir hukuki düzenlenme bulunmadığını, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 4857 sayılı Kanun'da hüküm bulunmadığı şeklindeki bir tespitle davanın reddine karar verilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, öğrenim durumu sebebiyle atanma talebinin reddine karar verilmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kural olarak mahkemelerce nakil talebinin reddi işleminin iptali yahut naklin sağlanması gibi icrai nitelikte karar verilmesi mümkün değil ise de ret işleminin hukuka aykırı olup olmadığının tespiti mümkündür. Somut uyuşmazlıkta davacının ret işleminin hukuka aykırılığının tespiti isteminde hukuki yararı bulunmaktadır. Ancak dosya kapsamından davacının, davalı ... Bakanlığına bağlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmaktayken, 696 sayılı KHK hükümlerine göre 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiği anlaşılmaktadır. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddesinde ise "...Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ..." hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu yasal düzenleme karşısında davacının ... iline atanma talebinin davalı işveren tarafından reddine karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamakla Mahkemece davanın reddine karar verilmesi sonuç itibarıyla yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle (2) numaralı paragrafta açıklanan gerekçeyle göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.