"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/382 E., 2023/519 K.
KARAR : Asıl ve birleşen davaların kısmen kabulü
BİRLEŞEN DOSYA
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/882 E., 2016/792 K.
BİRLEŞEN DOSYA
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/173 E., 2016/75
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ... davalı ... Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Miktar ve değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan taşınır mal ve alacak davalarına ilişkin nihai kararlar 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 427 ve 432 nci maddeleri uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre davalı aleyhine hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktar 7.975,94 TL olup belirtilen miktar, Mahkemenin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 12.950,00 TL’nin altında kaldığından davalı ... Müdürlüğü vekilinin temyiz isteminin miktardan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Müdürlüğünün ait işlerde sözleşme ile faaliyet gösteren diğer davalı ... İnşaat ve Tic. AŞ (Star Şirketi) işyerinde çalışmakta iken ... sözleşmesinin feshedildiğini, asıl işveren ve alt işveren arasındaki ... ilişkisinin muvazaalı olup müvekkilinin işe giriş tarihinden itibaren asıl işverenin işçisi kabul edilmesi gerektiğini iddia ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin ve ücret alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen ... 2. ... Mahkemesinin 2016/173 Esas ... dosyasında dava dilekçesinde; davalı ... Müdürlüğü ve dava dışı Şirket arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu iddia ederek ücret farkı, ilave tediye, kömür yardımı ve toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının davalı ... Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesini ve asıl dava ile bu davanın birleştirilmesini talep etmiştir.
3. Davacı vekili birleşen ... 2. ... Mahkemesinin 2016/882 Esas ... dosyasında dava dilekçesinde; 11.658,50 TL kıdem tazminatı, 4.829,... TL ihbar tazminatı, 178,45 TL ücretli izin alacağı, 5.060,07 TL toplu ... sözleşmesi ikramiye alacağı, 6.060,78 TL ilave tediye alacağı, 16.096,81 TL ücret farkı alacağı, 5.272,25 TL ücret alacağı ve 3.190,00 TL kömür bedeli olmak üzere toplam 52.345,92 TL'nin her bir alacağın hak ediş tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; diğer davalı ile 4734 ... Kamu İhale Kanunu uyarınca yapılan yapım ihalesi sonucu sözleşme imzalandığını, bu sözleşmeye göre diğer davalı yanında çalışan işçilerin hak ve alacaklarından sorumlu olmayacaklarını, alacakların zamanaşımına uğradığını, husumetin yanlış tarafa yöneltildiğini, Kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, diğer davalı Şirket ile muvazaa ilişkisinin bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Müdürlüğü vekili birleşen ... 2. ... Mahkemesinin 2016/882 Esas ... dosyasında cevap dilekçesinde; davacının dava dışı Şirket çalışanı olduğunu, bu Şirket ile aralarında asıl alt işveren ilişkisi bulunmadığını, davalı olarak gösterilmeyen Star Şirketinin davaya dâhil edilmesi gerektiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 30.....2016 tarihli ve 2013/594 Esas, 2016/1162 Karar ... kararıyla; davacı vekilince işbu dosyada yargılama sırasında muvazaa iddiasında bulunulduğu ve muvazaa hususunun resen araştırıldığı, davalıları TTK Genel Müdürlüğü ve Star Şirketi olan 30 civarında açılan işe iade davasında yine davacı vekili tarafından muvazaa iddiasının gündeme getirildiği, mahkemelerce verilen kararların temyizi üzerine Yargıtayın pek çok ilâmında davalılar arasındaki ilişkinin muvazalı olduğunun tespit edildiği, muvazaa tespitine ilişkin emsal kararlar dikkate alınarak yargılamaya devam edildiği, davacının davalı işyerinde davalı ... Müdürlüğü asıl işveren, davalı ... Şirketi alt işveren olmak üzere işçi olarak çalışırken ... sözleşmesinin feshedildiği, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kesinleşmiş yargı kararları ile tespit edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı ... Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 04.....2020 tarihli ve 2017/27356 Esas, 2020/5703 Karar ... ilâmı ile; davacının tüm, davalı ... Müdürlüğünün diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek muvazaa araştırmasına yönelik olarak Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.12.2020 tarihli ve 2020/388 Esas, 2020/446 Karar ... kararıyla; Mahkemelerinin aynı gerekçe ile bozulan emsal dosyasında alınan bilirkişi raporu dikkate alınarak davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu, TTK Genel Müdürlüğü ile birlikte davalı ... Şirketinin müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesiyle asıl dava ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı ... Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 14.04.2021 tarihli ve 2021/3753 Esas, 2021/8087 Karar ... ilâmı ile; bozmada belirtilen şekilde araştırma yapılmadan ve bozma gereği yerine getirilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; bozma kararı, toplanan deliller ve dosya kapsamına göre galeri sürme işinin alt işverene gördürülebileceği, salt bu nedenle ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulünün mümkün olmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin geçerli asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, davacının Yapım İşi Şartnamesi'nin 35 inci maddesinden faydalanmasının mümkün olmadığı değerlendirilerek asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalı ... Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, daha önce verilen kararlar ile muvazaanın kesinleştiğini, Mahkemece asıl işveren alt işveren ilişkisine göre verilen kararının ... yargılanma hakkını ihlal ettiğini, aradaki ilişkinin muvazaalı olmadığının kabulünde dahi Yapım İşleri Şartnamesi gereğince emsal işçiye göre ücretinin belirlenmesi gerektiğini, bu nedenle toplu ... sözleşmesinden kaynaklı ikramiye, kömür yardımı ve ilave tediye alacaklarının da verilmesi gerektiğini, alacaklara temerrüt tarihinden faize hükmedilmesi gerektiğini, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin hatalı olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı tarafın temyiz dilekçesi miktardan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı ile Yapım İşleri Şartnamesi'ne dayalı olarak talepte bulunulup bulunulamayacağı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 ... ... Kanunu’nun 2 nci maddesi, 6098 ... ... Borçlar Kanunu 129 uncu maddesi, Alt İşverenlik Yönetmeliği'nin 4 üncü maddesinin (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... Müdürlüğü Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgilisine iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.