"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3771 E., 2023/4085 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 40. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/295 E., 2023/436 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın, müvekkili Şirkete ait işyerleri için davalı Sendikanın 02.05.2017 tarihli çoğunluk tespiti başvurusu üzerine davalı Sendika lehine 23.05.2017 tarihli ve 44467 ... olumlu yetki tespiti kararı verildiğini ancak çoğunluk tespitinin işyeri mi işletme için mi verildiğinin belirli olmadığını, yetki tespitinde farklı işkollarındaki işyerlerinde çalışan işçiler ile çalışmayan işçilerin de hesaplamaya dâhil edildiğini, ayrıca davalı Bakanlık tarafından davacı Şirketin (1167927.006) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyeri için yapılan 2017/6 ... işkolu tespitine itiraz edildiğini, itirazın ... 35. ... Mahkemesinin 2017/262 Esas ... dava dosyası üzerinden görüldüğünü, işbu davayı etkileyecek olması nedeniyle söz konusu davanın bekletici mesele yapılmasını talep ettiklerini, yetki tespit konusu 4 işyeri hakkında yapılmış bir işkolu tespiti bulunmadığını, yetki tespiti kapsamında değerlendirilen (1203037.006) SGK sicil numaralı işyerinin 2015 yılında kapandığını, dava dilekçesinde isimleri belirtilen toplam 10 işçinin yetki başvuru tarihinde çalışmadıkları hâlde hesaplamaya hatalı şekilde dâhil edildiklerini beyanla davalı Bakanlığın 23.05.2017 tarihli ve 44467 ... olumlu yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, işkolu tespitine ilişkin davaların, yetki işlemlerinde ve yetki tespitine itiraz davalarında bekletici neden sayılamayacağını, davalı Sendikanın 02.05.2017 tarihli yetki başvurusu üzerine 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 17 ve 19 uncu maddeleri uyarınca e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyeliği işlemleri ve işverenlerin SGK'ya yaptıkları işçi bildirimlerine göre davacı işverenin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer alan (167927.006), (1151209.006), (1203037.006), (1241816.006) ve (1317043.006) SGK sicil numaralı işyerlerinde toplam 77 işçinin çalıştığı, bunlardan 37'sinin davalı sendikanın üyesi olduğunun tespit edildiğini, buna ilişkin işletme düzeyinde verilen yetki tespiti yazısının taraflara gönderildiğini, yetki tespitinde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacı işverenin toplu ... sözleşmesini geciktirmek için yetki tespitine itiraz hakkını kötüye kullandığını, itirazın duruşma yapılmaksızın reddini talep ettiklerini, işkolu tespitine itiraz davasının bekletici mesele yapılamayacağını, kapatılan işyerinde çalışan işçi bulunmadığından derdest davayı etkilemeyeceğini, sendikaya üyelik ve istifa işlemlerinin işçiler tarafından e-Devlet sistemi üzerinden elektronik ortamda, işverenin SGK'ya bildirimlerinin ise işveren tarafından yine elektronik ortamda yapıldığını, davalı Bakanlığın da elektronik ortamdaki verilere göre yetki tespitini yaptığını, davacı işverenin itirazlarının soyut ve doğru olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlığın, davacıya ait İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda faaliyet gösteren işyerleri için davalı Sendikanın 02.05.2017 tarihli çoğunluk tespiti başvurusu üzerine davalı Sendika lehine 23.05.2017 tarihli ve 44467 ... olumlu yetki tespit kararı verdiği, yapılan inceleme neticesinde, davalı Sendikanın kurulu bulunduğu işkolunda faaliyet gösteren davalı işyerlerindeki toplam işçi sayısının 77, sendika üye sayısının 36 olduğu, 6356 ... Kanun'un 41 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca davalı Sendikanın %40 çoğunluk şartını sağladığı, davalı Bakanlığın olumlu yetki tespitinde bir isabetsizlik olmadığı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı Bakanlıkça toplam çalışan sayısının 77, sendika üye sayısının ise 37 olduğuna dair tespitin gerçeği yansıtmadığını, isimleri belirtilen 10 işçinin dikkate alınmasının hatalı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun Yargıtayın belirlemiş olduğu kriterlere uygun olmadığından denetime elverişli olmadığını, İlk Derece Mahkemesi tarafından bu hususta gerekli inceleme yapılmadığını, eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu belirtilerek kararının kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlıkça işletme düzeyinde yapılan olumlu yetki tespitinin iptaline karar verilmesi talep edildiği ancak davacı işveren hakkındaki ... 35. ... Mahkemesinin 2017/262 Esas ... dosyasında görülen işkolu tespit davasında verilen kararın, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 27.01.2022 tarihli ve 2022/362 Esas, 2022/1339 Karar ... kararı ile kesinleştiği, yetki başvuru tarihinde davacı işverenin davalı Sendikanın kurulu bulunduğu işkolunda yer alan 4 işyerinde çalışan toplam işçi sayısının 77, davalı Sendikanın üye sayısının 36 olduğu, davalı Sendikanın 6356 ... Kanun'da arananın üzerinde bir çoğunluğa ulaşmış olduğu, davalı Bakanlık tarafından yetki tespitinin işletme düzeyinde verildiği, davacı Şirketin birden fazla işyerinin bulunması hâlinde işyeri değil, işletme düzeyinde çoğunluk tespiti yapılabileceği, verilen kararda bir hatanın bulunmadığı gerekçesi ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.