"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2342 E., 2023/1750 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/133 E., 2023/340 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkiline tebliğ edilen tespit yazısında bahsi geçen yetkilendirmenin kanunun aradığı şartları taşımadığını, müvekkili Şirket nezdinde çalışan sendikalı işçi bulunmadığını, davalı Sendikanın müvekkili nezdine çalışan ve sendikalı olan işçilerin bir listesini noterlik kanalı ile müvekkiline bildirmesi gerekirken bu zorunluluğu yerine getirmediğini, bir an için sendikaya üye işçilerin olduğu düşünülse dahi 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 41 inci
maddesinde yer alan yarıdan fazla sayısal çoğunluğun sağlanamadığını, müvekkiline ait tüm işyerlerinin bir bütün olarak kabul edilebilmesi için gereken araştırmanın yapılmadığını ileri sürerek, davalı Bakanlığın 30.03.2023 tarih ve 239546 ... yetki belgesi kararının iptaline, davalı Sendikanın işçi sayıları da dikkate alınarak toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, 6356 ... Kanun'da yetki tespiti aşamasında, sendikaya üye olan veya istifa eden işçi listelerini işverene vermek zorunda olduklarına ilişkin bir hükme yer verilmediğini, yapılan incelemede davalının işyerlerinde 477 işçinin çalıştığı, 257 işçinin davalı Sendikaya üye olduğunun tespit edildiği ve buna ilişkin 30.03.2023 tarih ve 239546 ... yetki tespiti yazısının taraflara gönderildiğini, tespite konu işyerlerinin ... işyeri olup olmadığının araştırılması gerektiği iddia edilmekte ise de işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendika üyesi olması sebebiyle her koşulda yetki için gereken çoğunluğun sağlandığını belirtilerek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davacının yetki itirazına ilişkin dilekçesini yetkili makama kaydettirdikten sonra mahkemeye vermesi gerekirken, ilgili dilekçenin Mahkemeye sunulduktan sonra yetkili makama ibraz edildiğini, davacının itiraz dilekçesi ekinde somut hiçbir delil sunmadığını, müvekkili Sendikaya verilen yetkinin işletme toplu ... sözleşmesi yapmak üzere verildiğini, davacının toplu ... sözleşmesi ünitesinin işletme değil işyeri olduğu yönündeki itirazın bir anlam ifade edebilmesi için sendikalı üye sayısının, toplam işçi sayısının yüzde 40'ı ile yüzde 50'si arasında olması gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın süresinde açıldığı, 6356 ... Kanun'un 17 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve Sendika Tüzüğü'nde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılacağının düzenlendiği, bu düzenlemeye göre davalı Sendikanın 23.03.2023 itibarıyla çoğunluk tespit talebinde bulunduğu, davalı Bakanlığın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sistemine entegre olduğu, çalışan işçi sayısı, işe giren ve işten çıkan işçileri belirlerken SGK kayıtlarını esas aldığı, bu çerçevede çalışan işçi sayısını ve üye sayısının tespitini yaptığı, davacıya ait 477 işçi çalışan işletmede davalı Sendikanın 247 üyesinin bulunduğu, davalı Sendikanın kanunun aradığı yüzde kırk çoğunluğu sağladığı, dava konusu olumlu yetki tespit yazısının hukuka uygun olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkili Şirkete ait birimlerin ... bir işyeri niteliğinde bulunup bulunmadığı, muhasebe ve finans işleri gibi asıl işe yardımcı işlerin yürütülüp yürütülmediği, yol yapım işi olmaksızın, bağımsız olarak faaliyetini sürdürüp sürdüremeyeceğinin belirlenmesi gerektiğini, bu kapsamda işletme niteliğinin tespiti yönünden müvekkiline ait işyerlerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmamasının isabetli olmadığını, tüm veriler incelendiğinde davalı Sendikanın yetki şartı için gerekli olan üye sayısına ulaşamadığı, çalışan ve sendika üyesi olan çalışanlarının bir listesinin müvekkili Şirkete tebliğ edilmesi zorunluluğu bulunduğunu, işyerinde çalışanlardan yarıdan fazlasının sendika üyesi olmadığından yetki tespiti kararının iptaline karar verilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlık tarafından düzenlenen olumlu yetki tespit yazısının davacıya 05.04.2023 tarihinde tebliğ edildiği, ... günü süreleri nazara alındığında davanın altı ... günlük kanuni süre içerisinde 07.04.2023 tarihinde açıldığı, yetki tespit başvuruları karşılanırken, işverenler tarafından SGK'ya yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alınacağı, sendika üyeliğine ilişkin tespitlerin e-Devlet sistemi kayıtlarına göre yapılacağı, 6356 ... Kanun'da işçi sendikasının kendisinde bulunan üyelik fişlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç ... günü içinde işverene vermesi gerektiği şeklinde bir düzenleme bulunmadığı, davalı Sendika tarafından yapılan yetki tespiti başvurusunun davalı Bakanlıkça usulüne uygun şekilde değerlendirilerek kabul edildiği, davacı işverenin yetkiye konu işyerlerinde, yetki başvurusu yapılan tarihte davalı Sendikaya üye olan işçi sayısının, çalışan toplam işçi sayısının yarısından fazla olduğu, 6356 ... Kanun'un 41 inci maddesinde aranan çoğunluğun sağlandığı, verilen yetkinin işletme toplu ... sözleşmesine ilişkin olması ve sendika üyesi işçilerin toplam işçi sayısına oranı nazara alındığında, davacının yetkiye konu işyerlerinin niteliklerinin belirlenmesi gerektiği yönündeki itirazının sonuca etkili olmadığı gerekçesi ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 ... Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.