"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/138 E., 2022/153 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen işkolu tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; Mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
Yetkisizlik kararının Dairemizce onanması sonrasında; yasal sürede gönderme talep edilmediği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesinin 27.11.2023 tarihli ek kararı ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ek kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Sendikanın davalı ... Hsk Havalandırma Endüstri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait metal işkolunda bulunan işyerlerinde örgütlendiği, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'un 42 nci maddesi uyarınca 07.10.2020 tarihinde yetki tespiti için Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına başvurduğu ve davalı Bakanlığın 09.10.2020 tarihli ve 74038328-553,02- E.2306924 ... yetki tespit yazısıyla davacı Sendikanın başvuru tarihi itibarıyla işyerinde çalışan işçilerin çoğunluğunun üyeliğini sağladığını tespit edildiğini, yetki yazısının tebliğini takiben davalı işveren daha önce ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar ve inşaat işkollarında bildirdiği işyerleri için Bakanlığa başvuruda bulunarak işkolu tespit talebinde bulunulduğunu, işverenin bu talebi ile davacı Sendikanın işyerinde toplu ... sözleşmesi bağıtlamasını engellemeyi ve işyerindeki örgütlülüğü zayıflatmayı amaçladığını iddia ederek davalı ... Bakanlığının 30.....2021 tarihli ve 31527 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/109 ... işkolu tespit kararının iptali ile 1207247.034, 1116967.006, 1588584.035, 1201436.001 sicil numaralı işyerlerinin İşkolları Yönctmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda, 104053.054 sicil ve 1269990.006 sicil numaralı işyerlerinin ise 13 sıra numaralı inşaat işkolunda kurulu olduğuna karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; ... HSK Havalandırma Endüstri San. ve Tic. AŞ unvanlı işverenliğin teftişe konu işyerinde davalı Bakanlıkça yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda; 1116967.006, 1588584.035 ve 1201436.001 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı satış ofisi işyerlerinde işverenlikçe fabrika işyerinde üretilen ürünlerin satışının, 1104053.054 ve 1269990.006 SGK sicil numaralı işyerlerinde montajının, 1207247.034 SGK sicil numaralı işyerinde satış sonrası montaj (yönlendirme), servis, ... ile finans ve muhasebe hizmetlerinin yürütüldüğünü, fabrika işyeri (1123435.041 SGK sicil numaralı havalandırma sistemlerinin üretiminin yapıldığı) ile diğer işyerlerinin havalandırma sistemi ürünlerinin üretim ve satış sonrası işlemlerini yerine getirmek üzere bir arada örgütlendiğini, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 12 sıra numaralı metal işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, davalı Bakanlıkça usul ve hukuka uygun olarak tesis edilen dava konusu işlemin iptalini gerektirecek bir husus bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Şirket ... Hsk Havalandırma End. San. Tic. AŞ'nin faaliyet alanını iklimlendirme cihazlarının üretim, montaj, satışı ile satış sonrası süpervizörlük, devreye alım, bakım ve servis hizmetleri oluşturduğunu, bu kapsamda Şirketin, üretim ve montaj işlerini, Dilovası/... adresinde kain fabrikasında icra ettiğini ve fabrikasında üretilen ürünlere ilişkin pazarlama, satış ve satış sonrası destek hizmetlerini ..., ..., ..., ... ofislerinden yapmakta olduğunu, ülkemizde son dönemdeki büyükşehir hastaneleri projelerinin tamamına yakınında davalı Şirketin iklimlendirme cihazlarının kullanıldığını, işkolunun tespitine yönelik davalı Bakanlığa başvuru yapıldığını, başvuru neticesinde değerlendirme için işyerine gelen müfettişçe incelemeler ve keşif yapıldığını, müfettiş tarafından resen seçilen çalışanların dinlendiğini, yapılan kapsamlı ve titiz araştırma neticesinde Bakanlıkça bu kararın verildiğini, başvuru kapsamında işyeri ... bir işyeri niteliğinde olduğundan müvekkiline ait tüm işyerlerinin aynı metal işkolunda tespitinin gerçekleştiğini, işyerinde üretilen mal ve hizmetin birden fazla işkolunu ilgilendirmesi hâlinde, ağırlıklı işin ne olduğunun tespiti gerektiğini, asıl ... tespit edildikten sonra, işyerinin hangi işkoluna girdiği bu tespite göre belirlenmesi ve yardımcı işlerin de bu işkolundan sayılması gerektiğini, ...'un Şişli ilçesindeki işyerinin, davalı Şirketin üstlendiği fonksiyon ve verdiği hizmet ile nitelik yönünden Dilovası'nda bulunan işyeri dâhil diğer tüm işyerleri ile doğrudan bağlı olup asıl işin ayrılmaz parçasını oluşturmakta olduğunu, bir kısım departman çalışanlarının ayın bir dönemini fabrikada, ayın belli bir dönemi ise ... ofiste geçirmekte olduğunu, davalıya ait bu lokasyonlarda da aynı çalışanlar değişik zamanlarda ... yaptıkları olduğunu, davalı Şirket işyerleri bu kapsamda bir bütünlük arz ettiğinden Çalışma Bakanlığının 30.....2021 tarihli ve 31527 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/109 ... işkolu tespiti kararının hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 03.09.2021 tarihli ve 2021/672 Esas, 2021/672 Karar ... kararıyla; işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer ... mahkemesinin kesin yetkili olduğu, davalı işveren tarafından ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar ve inşaat işkollarında bildirdiği işyerlerinin ticaret sicil kayıtlarından yapılan incelemesinde, sicil numarası 104053.054 olan işyeri adresinin ... olduğunun görüldüğü gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesinin 09.12.2021 tarihli kararı ile işkolu tespitine itiraz davalarının işyerinin bulunduğu yer ... mahkemesinde görülmesi gerektiğinden, Mahkemece yetkisizlik kararı verilerek dosyanın davaya konu işyerinin bulunduğu yer olan ... ... Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesinin isabetli olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.02.2022 tarihli ve 2022/431 Esas, 2022/1510 Karar ... ilâmı ile; İlk Derece Mahkemesi tarafından tarafların hukuki dinlenilme hakkını ihlal eder şekilde, ön inceleme duruşması icra edilmeksizin dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer ... mahkemesinin kesin yetkili olduğu, ... SGK'ya yazılan müzekkere cevabında, işyeri sicil ve tescil kaydında, ... yazı cevabı ekinde bulunan CD (compact disc) içerisindeki dosyada 104053.054 numaralı işyerinin adresinin "Arabacılar Mahallesi, ... ... Caddesi No:8/2 Serdivan/..." olduğu, dava dilekçesinde de işyerinin adresinin ... olarak bildirildiğinin tespit edildiği gerekçesiyle Mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
C. Onama Kararı
1. İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacı ile davalı Şirket vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Dairemizin 14.09.2022 tarihli ve 2022/8264 Esas, 2022/9138 Karar ... ilâmı ile İlk Derece Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesi Ek Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 27.11.2023 tarihli ek kararı ile; onama kararından sonra yasal iki haftalık süre içinde gönderme talep edilmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen ek kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; ek kararın hatalı olduğunu, usulüne uygun tebliğ yapılmadığını, kararın talep olmaksızın tebliğe çıkarılmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi ek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin isabetli olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) "Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler" başlıklı 20 nci maddesi şöyledir:
"(1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise tebliğ tarihinden, (…) süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde dava açılmamış sayılır ve görevsizlik veya yetkisizlik kararı veren mahkemece bu konuda resen karar verilir.
(2) Dosya kendisine gönderilen mahkeme, kendiliğinden taraflara davetiye gönderir.
"
2. 6100 ... Kanun'un "Temyiz edilemeyen kararlar" başlıklı 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi şu şekildedir:
"(1) Bölge adliye mahkemelerinin aşağıdaki kararları hakkında temyiz yoluna başvurulamaz:
...
c) (Değişik:22/7/2020-7251/39 md.) Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemelerinin görev ve yetkisi hakkında verilen kararlar ile yargı yeri belirlenmesine ilişkin kararlar.
..."
3. 6100 ... Kanun'un "Karar ve tebliği" başlıklı 359 uncu maddesinin dördüncü fıkrası da şöyledir:
"Temyizi kabil olmayan kararlar, ilk derece mahkemesi tarafından; temyizi kabil olan kararlar ise bölge adliye mahkemesi tarafından resen tebliğe çıkarılır."
4. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan İlk Derece Mahkemesinin 27.11.2023 tarihli ek kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
29.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.