"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2739 E., 2023/2319 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 13. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/270 E., 2023/640 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 16.04.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 26.12.2014-27.12.2015 tarihleri arasında davalının Rusya'daki işyerinde elektrik formeni olarak net 2.900,00 USD ücretle 07.00-21.00 saatleri arasında olmak üzere haftanın 7 günü ve dinî bayramların ilk günü hariç tüm ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığını, iş sözleşmesinin iş bitimi nedeniyle davalı tarafından feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 26.12.2014-25.12.2015 tarihleri arasında net 2.900,00 USD ücretle çalıştığını, davacı en az 1 yıl çalışmadığından kıdem tazminatına hak kazanamadığını, davacının iş sözleşmesinin iş bitimi nedeniyle sona erdiğini, davacı tarafından davalıya ibraname verildiğini, davacının hesabına her ay varsa fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının gerçek ücretinin net 2.900,00 USD olduğu, davalı işveren tarafından iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği konusunda bir delil sunmadığı, iş bitiminin fesih için haklı bir neden olmadığı, işveren tarafından ihbar öneli kullandırıldığının ispat edilemediği, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağına hak kazandığı, tanık beyanlarına göre davacının 26.12.2014-15.12.2015 tarihleri arasında haftada 18 saat fazla çalışma yaptığı ve karşılığının ödenmediği, davacının ayda iki kez hafta tatillerinde, dinî bayramlar hariç ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığı karşılığının ödendiğinin işveren tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasının hatalı olduğunu, davacının ücretinin brüt olup ayrıca %5 sigorta primi eklenmesinin hatalı olduğunu, ücretinin de brüt 1.851,00 USD olduğunu, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücreti hesaplamalarının hukuka aykırı olduğunu, davacının hak ettiği alacaklarının bordrolarda gösterilerek ödendiğini ayrıca aksi kabulde indirimin %50 oranında olması gerektiğini, kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, hizmet süresinin bir yılın altında olduğunu, tüm taleplerin zamanaşımına uğradığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı iddiası, yaptığı iş, tanık beyanları ile davalı tarafın cevap dilekçesindeki beyanı dikkate alındığında davacının aylık ücretinin net 2.900,00 USD olduğuna yönelik İlk Derece Mahkemesi kabulünün yerinde olduğu, davacının çalıştığı Ülke ile Ülkemiz arasında sosyal güvenlik anlaşması olmadığı gözetilerek brüt ücret belirlenirken %5 sigorta priminin dikkate alınmasının yerinde olduğu, yine kaldırma kararına uygun şekilde davacı alacaklarının hesaplandığı, alacakların dosya kapsamı itibarıyla ispatlandığı ve zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, aylık ücret miktarı, iş sözleşmesinin feshi ile davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığı, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının ispatı ve hesaplanması noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunu'nun 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri, aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
3. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkân dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
4. Aynı ilkeler hafta tatili günlerindeki çalışmanın ispatı bakımından da geçerlidir.
5. Somut uyuşmazlıkta hükme esas alınan bilirkişi raporunda; davacının ayda iki hafta tatilinde çalıştığı kabulü ile hesaplama yapılmıştır. Ne var ki varılan sonuç dosya kapsamına uygun değildir. Davacı tanıklarından G.B., işyerinde haftanın altı günü çalışıldığını beyan etmiştir. Davacı tanıklarından M.S., davacının haftanın yedi günü çalıştığını belirtmiştir. Diğer davacı tanıkları ise davacının ayda iki hafta tatilinde çalıştığı yönünde beyanda bulunmuşlardır. Tanıkların beyanı birbiri ile örtüşmemektedir. Buna göre dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile özellikle davacı tanığı G.B'nin beyanı dikkate alındığında; davacının haftanın altı günü çalıştığının kabulü ile ispatlanamayan hafta tatili alacağının reddi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile ayda iki hafta tatilinde çalıştığının kabul edilmesi hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davalı yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
16.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.