"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 48. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 31. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 25.05.1990 tarihinden iş sözleşmesinin ikale ile sona erdiği 13.05.2008 tarihine kadar davalı ... (THY) Şirketinde çalıştığını, iş sözleşmesinin feshinden sonra davacı tarafından Bakırköy 12. İş Mahkemesinin 2008/145 Esas sayılı dosyasına kayıtlı olarak davalı aleyhine işe iade davası açıldığını ve yargılama neticesinde Mahkemece davanın kabul edildiğini ancak davalı işverence işe davet edilmediğini, ücretin ödendiğini, müvekkilinin davalı Şirket tarafından verilen belge ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğüne başvurmak suretiyle emekli olduğunu ve kendisine emekli aylığı bağlandığını, davalı THY Şirketinde çalışanların ve emeklilerinin bir takım önemli sosyal hakları bulunduğunu, söz konusu hakların kullanılabilmesi için aktif çalıştıkları dönemde THY kimlik kartının, emekli oldukları dönemde de THY emekli kimlik kartının mevcut olması gerektiğini, THY'nin pas bilet işlemleri prosedürünün 6.3 maddesinin (a) bendinde; "...Yolları personeli ve emeklileri ücretsiz veya indirimli bilet taleplerini personel tanıtma kartı ile ortaklık satış büroları veya istasyon müdürlüklerine yapar" açıklaması ile bu hususun açık olduğunu, yine aynı prosedürün 6.2.1 maddesinin (e) bendinde; "ortaklıktan emekli olmak suretiyle ayrılanlardan, ...Yolları A.O ve Devlet Hava Meydanlarında toplam hizmet süresi 10 yılı aşan emekli personel ve aile fertlerine her takvim yılında THY A.O nun yurt içi seferlerinde kullanılmak üzere 1 adet %100 indirimli gidiş-dönüş, yurt dışı seferlerinde kullanılmak üzere 1 adet %100 indirimli gidiş-dönüş seyahat pas bileti verildiğini, 6.2.4 maddesinde; "çalışan veya emekli personelin kendisinin, aile fertlerinin, anne ve babasının ölümü hâlinde cenaze nakli ücretsiz sağlanır, vefat eden personel ile refakatçisine gidiş dönüş pas I bileti verilir", yine THY Şirketinin personele özel ücretli ekonomi bilet uygulamasına ilişkin bilgilendirmenin 1.2. maddesinde; "...Yolları AO ve Devlet Hava Meydanlarında toplam hizmet süresi en az 10 yıl olup, emekli olmak suretiyle ayrılanlar ve başka kuruluşlardan emekli olup, THY AO’da 10 yıl çalıştıktan sonra hizmet akdi bildirimsiz fesih hariç ayrılan personel özel ücretli ekonomi bilet hakkından faydalanır. Eşi ve öz/üvey çocuktan (medeni durum/yaş koşulu aranmaksızın) personel ile aynı hakka sahiptir.'' hükümlerine yer verildiğini, dolayısıyla çalışanlar ve ailelerinin, emekliler ve ailelerinin (personel tanıtma kartı ile) seyahat pass bileti (...Yolları veya yabancı havayolları ile ücretsiz veya indirimli seyahati sağlayan bilet) hakları, ZED bileti (Anlaşmalı tüm havayollarında uçabileceği indirimli bilet) hakları, CED bileti ve özel ücretli ekonomi bilet hakkından faydalanabildiğini, ayrıca yurt içi ve yurt dışında yüzlerce otelde de indirimli konaklama hakları, Türkiye'de meydan ve şehir arasında THY Şirketinin otobüslerinden ücretsiz yararlanma hakları bulunduğunu, yine bunun haricinde alışveriş yapılan bir takım merkezlerde de indirim hakları bulunduğunu, tüm bunların haricinde başkaca sosyal haklarının da bulunduğunu, davacının işe iade davasını kazanmasına rağmen işverence cezalandırılma mantığı ile emekli kimlik kartı verilmeyerek bahsedilen sosyal haklardan yararlanmasının önüne geçilmek istendiğini, bu durumun anayasal ve yasal düzenlemelere aykırı olduğunu, bu nedenle işçi işveren ilişkisinden kaynaklı olan, müvekkilinin (dolayısıyla ailesinin) belirtilmiş olan tüm haklarının verilmesi gerektiğini ileri sürerek, davacının emekli olduktan sonra kendisine ve ailesine tanınmış olan geçmiş tüm %100 indirimli yurt içi ve yurt dışı uçuş pas haklarının verilmesine, dava tarihinden sonra ki seyahat pass bileti hakları, ZED bileti hakları, CED bileti ve özel ücretli ekonomi bileti hakları yani ücretsiz veya indirimli bilet haklarının tamamı ile diğer kullanamadığı tüm haklarının var olduğunun tespiti ile tüm bu hakların davacıya (dolayısıyla ailesine) verilmesine, bu haklarını kullanabilmeleri için gerekli olan personel tanıtma kartının (müvekkilinin emekli olduğu için emekli kartının) davalı tarafından çıkartılarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının iş sözleşmesinin ikale ile sona erdirildiğini, davacının davalı işveren tarafından işten çıkarılmadığını, davacının davalı Şirketten emekli olmadığını, bu nedenle davacının talep ettiği haklardan yararlanma imkânının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının iş sözleşmesinin 13.05.2008 tarihinde geçerli nedenle feshedildiği, davacının işe iade davasının kabul edildiği ancak işveren tarafından tazminatları ödenmek suretiyle işe başlatılmadığı, davalı işverenin bedava uçuş hakkı konusunda uyguladığı düzenlemenin çalışanın iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesi ön koşuluna bağlı olup davacı açısından bu ön şartın gerçekleşmediği, emeklilik nedeniyle iş sözleşmesi sona ermeyen davacının dava dilekçesinde talep edilen ve tamamının emeklilik ön koşuluna bağlı olan haklardan faydalanmasının hukuken mümkün bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin davalı Şirkette uzun yıllar çalışıp emeklilik hakkını kazandığını, bu nedenle davalı Şirketin emeklilerinin yararlandığı haklardan müvekkilinin de yararlanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyaya sunulan THY pass bilet işlemleri prosedürüne göre; davalı işverenlik işçisinin işten ayrıldıktan sonraki dönemde pass bilet, CED bilet ve ZED bilet haklarından faydalanabilmesi için iş sözleşmesinin emeklilik nedeni ile feshedilmesi gerektiği, davacının iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermediği; işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedildiği, işe iade davasında mahkeme tarafından işe iade kararı ile feshin geçersizliği yönünde karar verilmiş ise de feshin işveren tarafından gerçekleştiği olgusunun ortadan kalkmadığı; dolayısıyla İlk Derece Mahkemesinin davanın reddine ilişkin kararında hata bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelerle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretsiz bilet kullanma hakkı bulunup bulunmadığı konusundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Pass Bilet İşlemleri Prosedürü hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.