"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/530 E., 2024/880 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/321 E., 2023/950 K.
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın yeniden yargılama yapılması için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ..., ... (Valilik) ile ... (Kaymakamlık) vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... ili ... ilçesi İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne ilişkin 2022 yılı mutabakat toplantısında müvekkili Sendikanın üye sayısının hatalı olarak belirlendiğini, müvekkilinin 99 üyesinin dikkate alınmadığını, söz konusu üyelerin üyelik prosedürlerinin mevzuata uygun şekilde tamamlandığını ve aidatlarının ödendiğine dair ek bordroların düzenlendiğini, müvekkili Sendikanın üye sayısının belirlenmesinde hata yapıldığını belirterek gerçek üye sayılarının ve davacının yetkili kamu görevlisi sendikası olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (4688 sayılı Kanun) uyarınca, sendika üyesi kamu görevlilerinin üye ve üyelikten çekilme formları ile üye kesinti listelerine ait bilgi ve belgelerin kayıtlarında yer almadığını, görevlerinin kurumlardan gelen tutanakların ardından sayıları toplayıp istatistikleri ilan etmek olduğunu, Bakanlığın tutanaklarda hata olup olmadığını değerlendirmek gibi bir görevinin olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... (Eğitim Bir-Sen) vekili cevap dilekçesinde; müvekkiline husumet yöneltilmesinin hatalı olduğunu, 4688 sayılı Kanun'un 14 ve 30 uncu maddelerine göre sendika üyeliğinin kazanılması ile yetki tespiti işlemleri çerçevesinde üye sayısına dâhil edilmenin birbirinden farklı hukuki sonuçları olan farklı hukuki kavramlar olduğunu, yetki tespiti işlemlerinde aslolanın üyenin kendisinden aidat kesintisi yapılması olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Valilik ve Kaymakamlık vekili cevap dilekçesinde; davanın hak düşürücü sürede açılmadığını, sendikaların üye sayılarının belirlenmesine dair işlemlerde hata bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonlarının Üye Sayılarına İlişkin 2022 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ'in 02.07.2022 tarihinde 31884 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığı, eldeki davanın ise 05.07.2022 tarihinde yasal süresi içinde açıldığı, davacı Sendika tarafından sendikaya üye olan dava konusu 99 çalışanın üye aidatlarının 13 Mayıs 2022 tarihinde ... Mal Müdürlüğüne yatırıldığı, 4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca sendika üyelikleri 15.05.2022 tarihinden önceki son iş günü olan 13.05.2022 tarihi itibarıyla gerçekleşen ve 13.05.2022 tarihinde sendika aidatları yatırılan davaya konu 99 çalışanın sendika üye sayısının tespitinde dikkate alınması gerektiği, davacı Sendikanın toplam 461 üyesinin bulunduğu, davalı Sendikanın ise 442 üyesinin bulunduğu, dolayısıyla davacı Sendikanın yetkili olduğu gerekçe gösterilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili; Kurum tarafından gönderilen son tutanak dışında Bakanlıkta üyelik bilgisi bulunmadığını, söz konusu tutanağa göre işlem tesis edilmekle Bakanlığa atfedilebilecek kusur olmadığını, davanın kabulüne karar verilmesi hâlinde dahi davalı Bakanlığın yargılama masraflarından ve vekâlet ücretinden sorumlu tutulmaması gerektiğini, üye sayısı tespitinde ücretinden üye aidatı kesintisi yapılan çalışanların dikkate alınabileceğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Bir-Sen vekili; yasal düzenlemelere göre müvekkili sendikanın üye sayılarının tespitine dair işlemlerin yürütülmesi ile ilgisi bulunmamakla müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, sendika üyeliğine hak kazanma ile sendika üye sayısına dâhil edilmenin farklı kavramlar olduğunu, sendika üye sayısına dâhil edilme şartının üyeliğin işverene bildirilmesi ve bu surette üye aidatı kesilmesi ile mümkün olacağını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı Valilik ve Kaymakamlık vekili; hak düşürücü sürenin dikkate alınmadığını, usulüne uygun bir kayıt ve başvurunun Millî Eğitim Müdürlüğü sisteminde bulunmadığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Sendika tarafından Diyarbakır ili ... ilçesi İlçe Millî Eğitim Müdürlüğündeki gerçek üye sayılarının ve davacı Sendikanın yetkili kamu görevlisi sendikası olduğunun tespitine karar verilmesine dair davanın süresinde açıldığı, 4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesinde üye sayılarının tespitinde aidat kesintisi yapılan üyelerden bahsedildiği ayrıca işverene bildirim şartı aranmadığı, davacı tarafça sunulan bordrolardan 13 Mayıs itibarıyla kendisinden aidat kesintisi yapılan 99 çalışan bulunduğu, söz konusu çalışanların üye sayısı tespitinde dikkate alınması gerektiği, açılan dava ile üye sayılarında meydana gelecek değişiklik ve buna bağlı olarak işyerinde çoğunluğa sahip sendikanın değişme durumu dikkate alındığında; karar öncesi işyerinde çoğunluğa sahip sendikanın hukuki menfaati karardan etkilenecek olmakla davada hasım gösterilmesinde hata bulunmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ..., Kaymakamlık ve Valilik vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Valilik ve Kaymakamlık vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar ..., Valilik ve Kaymakamlık vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar ..., Valilik ve Kaymakamlık harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.