"İçtihat Metni"
İTİRAZ
İtirazname No : 2021/39944
KARARI VEREN
YARGITAY DAİRESİ : 7. Ceza Dairesi
MAHKEMESİ :Ağır Ceza
SAYISI : 101-10
I. HUKUKÎ SÜREÇ
Sanıkların eşyayı sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergilerini kısmen ya da tamamen ödemeksizin yurda sokma suçu ile resmî belgede sahtecilik suçundan 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 223/2-e maddesi gereğince beraatlerine ilişkin Bakırköy 1. Ağır Ceza Mahkemesince kurulan 13.05.2014 tarihli ve 180-242 sayılı hükümlerin, katılan vekili ve cumhuriyet savcısı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince 06.05.2019 tarih ve 8653-30917 sayı ile; "Sanıklar ..., ... ve ...'nın ortağı ve yetkilisi oldukları Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından Ambarlı Gümrük Müdürlüğünce tescilli gümrük beyannameleri ile Vietnam'da mukim Midea-Condıtıoning Equıpment Co. firmasından duvar tipi split klima ithal edildiği, gerçekte Çin menşeli olan duvar tipi split klimaların Vietnam menşeli olarak gösterilmesi suretiyle menşe saptırması yapılarak 26.07.2006 tarih 26240 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin 2006/20 sayılı Tebliğ ile konulmuş olan %25 oranındaki dampinge karşı verginin ödenmediği ve sanıkların ithal ettikleri Çin menşeili malı gümrük vergisini ödemekten kaçınmak için Vietnam menşeili göstermek suretiyle sahte ithalat beyannamesi tanzim etmek suretiyle kaçakçılık suçunu işledikleri tüm dosya kapsamından anlaşılmakla sanıkların atılı suçtan mahkûmiyetleri yerine yazılı şekilde beraat kararı verilmesi;" isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyan Yerel Mahkemece 14.01.2021 tarih ve 101-10 sayı ile; sanıklar hakkında resmî belgede sahtecilik suçundan açılan kamu davasının, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 66/1-e maddesi uyarınca asli zamanaşımının gerçekleşmesi nedeniyle CMK'nın 223/8. maddesi uyarınca düşmesine, eşyayı sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergilerini kısmen ya da tamamen ödemeksizin yurda sokma suçundan ise sanıkların 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun 3/2 ve 4/2 ile TCK'nın 43/1, 52/2-4 ve 53. maddeleri uyarınca ayrı ayrı 3 yıl 1 ay 15 gün hapis ve 31.140 TL adli para cezasıyla cezalandırılmalarına, taksitlendirmeye, hak yoksunluklarına ve ele geçirilemeyen dava konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin (8.399,572 TL) TCK'nın 55/2. maddesi uyarınca müsaderesine ilişkin verilen hükümlerin, sanıklar müdafilerince temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince 18.04.2022 tarih ve 31602-8012 sayı ile onanmasına karar verilmiştir.
II. İTİRAZ SEBEPLERİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 12.06.2022 tarih ve 39944 sayı ile; "...Davaya konu klima cinsi eşyaların çıkış ülkesinin ve yükleme limanının Vietnam olduğu, üretimin Midea Vietnam firması tarafından yapıldığı, beyannamelere ekli belgelerde özellikle menşei belgesinde herhangi bir sahteciliğin söz konusu olmadığı, dosya kapsamı ve oluşa uygun bilirkişi raporu da dikkate alındığında ithalatçı firmanın menşei araştırması, kullanılan parçaların nereden geldiği, ne kadarının montaj olduğu konusunda araştırma yapma yükümlülüğü ve ticari teamülün olmadığı, idarenin menşei farklılığını tespit etmesi halinde eksik alınan vergilerin gümrük mevzuatı çerçevesinde tahsilinin her zaman mümkün olduğu, sanıklar müdafiinin eksik ödendiği iddia olunan tüm vergilerin gümrük idaresine ödendiğini bildirdiği de gözetilerek sanıkların davaya konu klimaların Çin menşeili olduğunu bilerek sahtecilik ve kaçakçılık kastıyla hareket ettiklerine dair savunmalarının aksine mahkûmiyetlerine yeterli her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediğinden sanıkların beraatlerine karar verilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.." görüşüyle itiraz yoluna başvurmuştur.
CMK'nın 308. maddesi uyarınca inceleme yapan Yargıtay 7. Ceza Dairesince 03.10.2022 tarih ve 5195-13136 sayı ile itiraz nedenlerinin yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
III. UYUŞMAZLIK KONUSU
Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanıklara atılı suçun unsurları itibarıyla oluşup oluşmadığının belirlenmesine ilişkindir.
IV. OLAY VE OLGULAR
İncelenen dosya kapsamından;
26.07.2006 tarihli ve 26240 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2006/20 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ'le Çin Halk Cumhuriyeti menşeli 8415 10 19 numaralı Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu'nda (GTİP) yer alan "Yalnız duvar tipi split klimalar", 8415 81 GTİP’deki "yalnız duvar tipi split klimaların dış üniteleri" ile 8415 82 ve 8415 90 GTİP’deki "yalnız duvar tipi split klimaların iç ünitesi" cinsi eşyanın ithalatında CİF değerinin %25’i oranında dampinge karşı önlem uygulamasına geçildiği, anılan Tebliğ’in yürürlüğe girmesinin ardından Dış Ticaret Müsteşarlığı görevlilerince yapılan incelemelerde mezkur tebliğ kapsamındaki eşyanın ithalatında tebliğ ile konulan önlemleri etkisiz kılacak şekilde eşya menşeleri konusunda yanıltma olabileceği şüphesine varılarak Gümrük Müsteşarlığı müfettişlerince soruşturma başlatıldığı, bu kapsamda sanıkların sahibi ve yetkilisi oldukları Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile Vietnam’da yerleşik MİDEA firması arasındaki tebliğ kapsamında bulunan eşyaya ilişkin ithalat ve ihracat işlemlerinin incelemeye alındığı, soruşturma neticesinde; MİDEA firmasının %100 Çin sermayesi ile kurulmuş bir Çin firması olduğunun, bu firmanın üretip Türkiye’ye ihraç ettiği tebliğ kapsamındaki klimaların tüm aksam ve parçalarının Çin’den ithal olunduğunun ve Vietnam’da montajının yapılıp ambalajlanarak Türkiye’ye ihraç edildiğinin, Türkiye’ye ihraç edilen klimaların Vietnam menşeli olan karton kutu, paketleme, etiketleme aksesuarları, köpük ve vida gibi aksam ve parçaların oranının %10 olarak ölçüldüğünün, beyannamelere ekli menşe şahadetnamelerinin sahte olmamakla birlikte içerik itibarıyla gerçeği yansıtmadığının belirlendiğinin Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi firması adına tescilli 89087/17.07.2008, 89981/22.07.2008, 94538/01.08.2006, 97489/08.08.2008, 100671/15.08.2008, 106886/28.08.2008 ve 56886/22.06.2009 tescil sayılı ve tarihli Serbest Dolaşıma Giriş Beyannamesi kapsamında 84115 10 90 00 00 sayılı GTİP’de tanımlı bulunan split-klima cinsi eşyanın ihracatçısı olan MİDEA firmasının Türkiye’ye yapmış olduğu tüm satışların değer olarak %90’ını Çin menşeli aksam ve parçaların oluşturduğunu, paketleme ve basit montaj işlemlerine ait kalan kısmın Vietman menşeli olmasının ithalat konusu eşyaya Vietnam menşe statüsü kazandırmayacağının ortaya konulduğu,
Başbakanlık Dış Ticaret Uzmanlarınca 31.05.2010-03.06.2010 tarihleri arasında Vietnam’da yapılan yerinde doğrulama soruşturması neticesinde düzenlenen "Aralık 2010" başlıklı rapora göre; MİDEA grubunun Türkiye’nin Çin Halk Cumhuriyeti menşeli duvar tipi split klimalara karşı %25 oranında dampinge karşı vergi uygulamasının getirildiği tarihten sonraki bir dönem olan 2007 yılında Vietnam’da firma kurma kararı aldığı, firma yetkililerinin Vietnam’da şirket kurma nedenlerini Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) pazarından faydalanmak olarak gösterdikleri, ancak yapılan incelemelerde; anılan firmanın 2008 yılındaki toplam ihracatının %73’ünü doğrudan Türkiye’ye yaptığının, 2008 yılında ilk defa Vietnamlı bir tedarikçiden kondensör aldığının, bu tarihten önce ise kondensör de dâhil diğer tüm aksam ve parçaların Çin Halk Cumhuriyeti’nden (ÇHC) ithal edildiğinin, üretim için gerekli olan metal kesme ve bükme makinelerinin ise 29.11.2008 ve 12.12.2008 tarihli faturalar ile satın alındığının, firmanın makine ve teçhizat bakımından üretim kapasitesinin değil de montaj ve test kapasitesinin bulunduğu dönemde Türkiye’ye ihraç ettiği ürünlerin parçalarının tamamına yakınını ÇHC’den ithal ettiğinin ve Vietnam’da basit montaj işlemine tabi tuttuğunun ortaya çıkartıldığı, yine MİDEA Vietnam firmasının Türkiye’ye olan satışlarına ilişkin bilgisayar kayıtlarının incelenmesinde; Vietnam’dan yapılan siparişlerin işlem bazında aynı anda ÇHC’ne de verildiğinin, ilgili ürün tipleri için gerekli olan aksam ve parçaların bu siparişler kapsamında ÇHC’den Vietnam’a sevk edildiğinin belirlendiği; anılan klimaların siparişlerine ilişkin MİDEA firması yetkililerince verilen cevabi yazıya göre; Türkiye’deki ithalatçı firmalar ile İstanbul'daki fuarda tanışılıp siparişlerin oluşturulduğunun belirtildiği, ancak ithalatçı firmanın elektronik posta yazışmalarının incelenmesi neticesinde Türkiye’deki ithalatçı firmanın GD-MİDEA-ÇİN firmasına sipariş verdiğinin sabit olduğu,
Vietnam Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 12.12.2009 tarihli cevabi yazısına göre; dava konusu beyannamelerin eki niteliğindeki Vietnam makamlarınca düzenlenmiş menşe şahadetnamelerinin orijinal olduğunun belirtildiği,
12.07.2013 tarihli bilirkişi raporunda; "Gümrük Müfettişleri ve Dış Ticaret Müsteşarlığı uzmanlarınca yapılan inceleme ve soruşturmalar sonucunda, ihracatçı Vietnam'da yerleşik Midea (Vietnam) Air Conditioning Eguipment Co. Ltd. firmasının, Vietnam menşeli diye Türkiye'ye ihraç ettiği, Atmaca Elektronik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. firmast tarafından ithal olunan Duvar Tipi Split Klima cinsi eşyaların, Vietnam'da üretilmeyip, X90 oranındaki aksam ve parçalarının Çin'den ithal edilip Vietnam'da montaj ve ambalaj işlemleri yapılıp Türkiye'ye ihraç edilen klimalar oldukları, dolayısıyla yapılan bu montaj ve ambalajlama işlemterinin eşyaya menşe statüsü kazandırmayacağı, eşyaların Çin menşeli sayılması gerektiği,
Dava konusu beyannamelerin eki olup, muhteviyatı eşyalar için Vietnam makamlarınca düzenlenmiş menşe şahadetnamelerinin sahte olmadıkları ancak, eşya menşeleri, Türk Gümrük Mevzuatına göre Çin menşeli sayılmaları gerektiği hâlde muhteviyatı eşyaların Vietnam menşeli eşya olarak düzenlenmiş oldukları görülmekle menşe bilgisi olarak doğruyu yansıtmadıkları,
Dava konusu beyannameler muhteviyatı klimaların, ihraç ülkesi Vietnam makamlarınca düzenlendiği anlaşılan ve muhteviyatı eşyaların Vietnam menşeli olduklarını gösteren menşe şahadetnamelerine istinaden, Vietnam menşeli olarak beyan edilerek yapılan ithalat işlemlerinde, ihracatçısınca bu şekil evrak düzenlenmesi konusunda, ithalatçı Atmaca Elektronik firması yetkililerinin bir dahili ya da iradesinin olup olmadığına dair dosyasında bir tespit olmadığı..." şeklinde görüş belirtildiği,
Anlaşılmaktadır.
Sanıklar aşamalardaki benzer ifadelerinde; dava konusu beyannamelerin muhteviyatı niteliğindeki eşyanın Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketince Vietnam menşeli olarak Vietnam'da yerleşik MİDEA-Vietnam şirketinden ithal edildiğini, bu noktada menşe şahadetnamelerine güvenilerek hareket edildiğini, ithalat işlemlerinin hiçbir aşamasında beyannamelerin muhteviyatı olan klimaların Çin menşeli olduğunu bilmediklerini, dampinge karşı vergiden kaçınma veya menşe saptırması yapmak gibi bir amaçlarının olmadığını, herhangi bir resmî belgeyi sahte olarak düzenlemediklerini, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmediklerini veya başka bir sahte resmî belge kullanmadıklarını, 2000 yılından beri yurt dışından klima ithal ettiklerini, Çin'den ve Mısır'dan da ithalatlarının bulunduğunu, Vietnam'da yeni bir fabrika kurulması nedeniyle Vietnam'dan klima ithal etmeye başladıklarını,
Savunmuşlardır.
V. GEREKÇE
1- İlgili Mevzuat ve Uyuşmazlık Konusuna İlişkin Açıklamalar
Uyuşmazlık konusunun çözümünde isabetli bir hukuki sonuca varılabilmesi için öncelikle suç tarihinde yürürlükte olan 5607 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrası üzerinde durulmalıdır.
Anılan fıkra; "Eşyayı, sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin, Türkiye’ye ithal eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır." hükmüne yer vermiş ve anılan hüküm 28.03.2013 tarihinde 6455 sayılı Kanun'la 5607 sayılı Kanun'da değişiklik yapılırken aynen korunmuş iken yargılama aşamasında 5607 sayılı Kanun’da 6545 sayılı Kanun’un 89. maddesi ile yapılan değişiklikle; "Eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın ülkeye sokan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Eşyanın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır." olarak yeniden düzenlenmiştir. Anılan değişiklikle; "Sahte belge kullanmak" fiilinin yerini "aldatıcı işlem ve davranışlarla" ibaresi almıştır.
6545 sayılı Kanun’un 89. maddesinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulundaki görüşmeleri sırasında verilen değişiklik önergesi gerekçesinde beyana dayalı olarak gerçekleştirilen gümrük işlemlerinde yapılan gerçeği yansıtmayan "sözlü beyan" da fıkra kapsamında "aldatıcı işlem ve davranış" olarak kabul edilmiştir. Anılan gerekçe şu şekildedir: "Maddenin birinci fıkrasında yer alan 'sahte belge kullanmak suretiyle' ibaresi, 'aldatıcı işlem ve davranışlarla' şeklinde değiştirilmiştir. Bu suretle, sahtecilik oluşturmayan aldatıcı davranışlarla gerçekleştirilen kaçakçılık fiilleri de bu fıkra kapsamında cezalandırılmış olacaktır. Örneğin beyana dayalı olarak gerçekleştirilen gümrük işlemlerinde, yapılan sözlü beyanın gerçeği yansıtmaması hâlinde, gerçekleştirilen kaçakçılık fiilinden dolayı bu fıkra hükmüne istinaden cezaya hükmedilecektir." Yapılan bu değişiklikle suçun cezasının asgari haddi de bir yıldan iki yıla çıkartılmıştır.
Fıkrada sözü edilen "aldatıcı işlem ve davranış" eyleminin, ithalat gümrük işlemi sırasında ve gümrük idaresine karşı yapılması gerekir. Dolayısıyla bu suç, ancak gümrük kapılarında ithalat işlemleri sırasında işlenebilecek bir suçtur.
Gelinen aşamada 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda "eşyanın menşei" hususuna ilişkin düzenlemeler üzerinde de durulmasında fayda bulunmaktadır.
4458 sayılı Kanun'un 18. maddesi; "Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir."
19. maddesi; "Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir."
20. maddesi ise; "Esas amacının, Türkiye tarafından belirli ülkelerin eşyasına uygulanan hükümleri aşmak olduğu tespit edilen veya yapılan araştırma sonucunda hakkında bu yönde bir kanaat oluşan bir işçilik veya işlemle üretilmiş eşya, 19 uncu maddeye dayanılarak o ülke menşeli sayılmaz." şeklinde düzenlenmiştir.
07.10.2009 tarihli ve 27369 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği’nin 36. maddesinde de menşe kazandırmayan işlem ve işçilikler şu şekilde sıralanmıştır:
"1- Eşyanın ambalajında ve montajında değişiklik yapılması,
2- Eşya veya ambalaj üzerinde işaret, etiket ve diğer tanıtıcı işaretlerin konulması,
3- Parça halindeki ürünlerden birleştirmek suretiyle tam ürün oluşturacak şekilde basit montajların yapılması,
4- Yukarıda sayılan hususlardan iki veya daha fazlasının bir arada gerçekleşmesi."
Görüldüğü üzere eşyanın yalnızca ambalaj ve montajını ilgilendiren işlem ve değişiklikler ile parça hâlindeki ürünlerin salt birleştirilmesi eşyaya menşe kazandırması bakımından yeterli kabul edilmemiştir.
Gelinen aşamada 26.07.2006 tarihli ve 26240 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin 2006/20 sayılı Tebliğ'de yer alan düzenleme üzerinde durulmasında fayda bulunmaktadır.
Anılan Tebliğ'in "Soruşturma konusu ürün ve benzer ürün" başlıklı 7. maddesi;
"(1) 8415.10.90.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda (GTİP) yer alan 'duvar tipi split klimalar' soruşturma konusu ürünü teşkil etmiştir. Şikayet kapsamına 'multi' olarak adlandırılan ürün tipi de dahildir. Bahse konu GTİP yalnızca bilgi amaçlı olarak verilmiş olup, bağlayıcı değildir.
(2) Duvar tipi split klima, bir iç ve bir dış üniteden oluşmakta, multi olarak adlandırılan ürün tipinde ise bir dış üniteye bağlı birden çok iç ünite bulunmaktadır. Split tip klima, iç ortamı kompresör, soğutucu akışkan ve ısı eşanjörleri yardımıyla isteğe bağlı olarak soğutabilmekte veya ısıtabilmektedir. Split klima genelde ev veya iş yerlerinde kullanılmaktadır. Kullanılacak klimanın kapasitesi, mekanın hacmi, izolasyon koşulları ve dış şartlarla ilişkilidir.
(3) Yönetmeliğin 4 üncü maddesi çerçevesinde soruşturma konusu ülkeden ithal edilen ürün ile yerli üreticiler tarafından üretilen ürünün benzer ürün olup olmadığı incelenmiştir. Anılan madde uyarınca benzer ürün, dampinge konu mal ile aynı özellikleri taşıyan bir mal, böyle bir malın bulunmaması halinde ise benzer özellikleri taşıyan başka bir mal şeklinde tanımlanmaktadır.
(4) Bu bağlamda, yerli ve ithal ürünlerin 'benzer ürün' olup olmadığı hususu tespit edilirken, öncelikle aynı özelliklerin olup olmadığı, daha sonra da kullanım alanları ve özellikleri itibariyle benzer olup olmadığı hususu incelenmiştir.
(5) İlgili taraflardan alınan görüşler ve yerli üretici nezdinde gerçekleştirilen yerinde inceleme çalışmalarında, yerli üreticinin 'inverter' olarak adlandırılan ürün tipi ile 24.000 BTU üzerinde kapasiteli tiplerde halihazırda üretimi bulunmadığı anlaşılmış, bununla birlikte, 'inverter' ürün tipinin üretim programına dahil edildiği, 24.000 BTU üzerindeki ürünlerde ise yeterli talep halinde üretimin gerçekleştirilebileceği tespit olunmuştur. Öte yandan, 'benzer ürün' tanımı çerçevesinde yerli üretim dalının her ürün tipini üretme zorunluluğu bulunmamakta olup, bahse konu ürün tiplerinin yerli üreticinin mevcut ürün yelpazesi ile her halükarda 'benzer ürün' niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
(6) Nihai olarak, soruşturma boyunca yapılan incelemeler ve nihai bildirim sonrası konuya ilişkin iletilen iddiaların benzer ürün tanımı çerçevesinde değerlendirilmesi neticesinde yerli üreticiler tarafından üretilen ürünler ile soruşturmaya konu ülkeler menşeli ürünler arasında, fiziksel özellikler, ürün çeşitliliği ve kullanım alanları bakımından 'benzer ürün' tanımı açısından ayrım yaratan herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir.
(7) Diğer taraftan, yine yerli üretici tarafından üretimi bulunmayan 'Değişken soğutucu debili split klima sistemleri' nin dış ünitesinin, nihai bildirim sonrasında alınan görüşler çerçevesinde soruşturma kapsamı dışında tutulmasının uygun olacağı mülahaza edilmiştir." şeklindeki düzenleme ile Çin Halk Cumhuriyeti'nden ithal edilecek hangi eşyanın damping vergisine tabi tutulacağı açıkça düzenlenmiş olup aynı Tebliğ'in 22. maddesi ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli, 8415.10.90 gümrük tarife pozisyonlu (GTP) "Yalnız duvar tipi split klimalar" 8415.81 GTP'li "Yalnız duvar tipi split klimaların dış ünitesi" (değişken soğutucu debili split klima sistemleri dış ünitesi hariç) ile 8415.82 GTP'li "Yalnız duvar tipi split klimaların iç ünitesi" madde tanımlı eşya için CİF bedelin %25'i oranında dampinge karşı vergi şeklinde kesin önlem yürürlüğe konulmuştur.
2. Somut Olayda Hukuki Nitelendirme
Sanıkların ortağı ve yetkilisi oldukları Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından Ambarlı Gümrük Müdürlüğünce tescilli 89087/17.07.2008, 89981/22.07.2008, 94538/01.08.2006, 97489/08.08.2008, 100671/15.08.2008, 106886/28.08.2008 ve 56886/22.06.2009 tescil sayılı ve tarihli Serbest Dolaşıma Giriş Beyannameleri ile Midea-Conditioning Equipment Co. firmasından duvar tipi split klima ithal edildiği, Vietnam’da yerleşik imalatçı-ihracatçı görünen MİDEA firmasının %100 Çin sermayesi ile kurulmuş bir Çin firması olduğu, bu firmanın üretip Türkiye’ye ihraç ettiği tebliğ kapsamındaki klimaların tüm aksam ve parçalarının Çin’den ithal olunduğu, Vietnam’da montajının yapılıp ambalajlanarak Türkiye’ye ihraç edildiği, Türkiye’ye ihraç edilen klimaların Vietnam menşeli olan karton kutu, paketleme, etiketleme aksesuarları, köpük ve vida gibi aksam ve parça oranının %10 seviyesinde kaldığı, beyannamelere ekli menşe şahadetnamelerinin sahte olmamakla birlikte içerik itibarıyla gerçeği yansıtmadığının tespit edildiği, böylelikle gerçekte Çin menşeli olan duvar tipi split klimaların Vietnam menşeli olarak gösterilmesi suretiyle menşe saptırması yapılarak 26.07.2006 tarih ve 26240 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin 2006/20 sayılı Tebliğ ile konulmuş olan %25 oranındaki dampinge karşı verginin ödenmediği iddia edilen olayda;
Sanıkların yetkilisi oldukları şirketin 2006 yılında Çin menşeli duvar tipi split klimaların ithalatına konulan damping vergisinden önce de aynı eşyayı Çin'den ithal etmeleri, ek verginin konulması ile birlikte Midea Air Conditioning Equipment Co. firmasının Vietnam'da yeni bir fabrika açması üzerine sanıkların aynı eşyayı bu kez Çin sermayeli olan aynı firmanın Vietnam'daki fabrikasından ithal etmeye başlamaları, bu itibarla sanıkların ortağı ve yetkilisi oldukları Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ'nin uzunca bir süre klima ve benzeri beyaz eşya ithalatı işi ile iştigal ettiğinin anlaşılması, sanıkların sahip oldukları iş deneyimi ve basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülükleri nedeniyle damping vergisinden önce ithal ettikleri klimalar ile sonrasında ithal ettikleri klimaların parça, aksam ve özellikler itibarıyla birebir aynı olduğunu fark edecek konumda olmalarının beklenmesi, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı uzmanlarınca düzenlenen soruşturma raporunda dava konusu eşyaya ilişkin siparişleri doğrudan Çin-MİDEA firması ile yazışarak oluşturulduğuna yer verilmesi, yine Dış Ticaret Müsteşarlığı müfettişlerinin yerinde yaptığı incelemelerde; sanıkların ithal ettiği her bir ürüne ilişkin, ürünlerde kullanılan parçaların Çin-Vietnam katkı oranlarının, ihracatçı firmanın hammadde satın alma beyan listesinin Çin’den ithal olunan metaryalin ithalat bazında fatura ve yükleme talimat bilgilerinin, fatura numaralarına göre Vietnam-Çin katkı payını gösterir işlem bazında parça testinin, ihraç olunan klimaların üretiminde kullanılan girdilerin fatura bazında kalem kalem maliyet ve menşeini gösteren üretim bilgilerinin ve katma değer bilgilerinin nihai bildirim ve kontratların ekinde yer alması karşısında; sanıkların eşyanın menşeinin Çin olduğunu bilmedikleri yönünde inandırıcılıktan uzak ve hayatın olağan akışına aykırı savunmalarının, kendilerini suçtan ve cezadan kurtarmaya yönelik olması, 4458 sayılı Kanun'un 18. maddesinde yer alan; "Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşelidir." şeklindeki düzenleme ve aynı Kanun'un 19. maddesinde düzenlenen "Üretimi birden fazla ülkede gerçekleştirilen eşyanın bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir." şeklindeki hüküm ile Vietnam ülkesinde yapılan basit montaj işleminin Gümrük Yönetmeliği'nin 33. maddesi uyarınca esaslı bir işçilik sayılmaması nedeniyle eşyaya menşe kazandırmayacağına ilişkin düzenlemeler de dikkate alındığında, sanıklar tarafından dava konusu gümrük giriş beyannamelerinin ekinde ibraz edilen menşe şahadetnamelerine göre Vietnam ülkesinden ithal edilen ve Vietnam menşeli olduğu bildirilen duvar tipi split klimaların %87,95 oranındaki ürün girdisinin Çin menşeli olduğu, bu suretle suça konu klimaların Vietnam menşeli olarak kabul edilemeyeceği anlaşılmakla, sanıklara atılı suçun unsurları itibarıyla oluştuğunun kabulünde zorunluluk bulunmaktadır.
Bu itibarla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan Ceza Genel Kurulu Başkanı ...; "Sanıkların ortağı ve yetkilisi oldukları Atmaca Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş tarafından Ambarlı Gümrük Müdürlüğünce tescilli gümrük beyannameleri ile Vietnam’da mukim Midea-Condıtıoning Equıpment Co. Firmasından duvar tipi split klima ithal edildiği, gerçekte Çin menşeli olan duvar tipi split klimaların Vietnam menşeli olarak gösterilmesi suretiyle menşe saptırması yaptırılarak 26.07.2006 tarih 26240 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ithalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin 2006/20 sayılı tebliğ ile konulmuş olan %25 oranındaki dampinge karşı verginin ödenmediği ve sanıkların ithal ettikleri Çin menşeli malı gümrük vergisini ödemekten kaçınmak için Vietnam menşeli göstermek suretiyle sahte ithalat beyannamesi tanzim etmek suretiyle kaçakçılık suçunu işledikleri gerekçesiyle 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3-2 ve 4-2 ile TCK’nun 43/1, 52/2-4 ve 53’ncü maddeleri uyarınca cezalandırılmalarına karar verilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise menşei belgesinde herhangi bir sahteciliğin söz konusu olmadığı, ithalatçı firmanın menşei araştırması yükümlülüğünün bulunmadığı, eksik alınan verginin mevzuat çerçevesinde tahsilinin her zaman mümkün olduğu dolayısıyla sanıkların kaçakçılık kastıyla hareket etmedikleri gerekçesiyle sanıklar hakkında beraat kararı verilmesi gerekirken haklarında mahkûmiyet hükmü kurulması nedeniyle itiraz kanun yoluna başvurmuştur.
Oluşa ilişkin Genel Kurulun çoğunluğu ile tarafımızca görüş farklılığı bulunmamaktadır.
Sanıkların yöneticisi olduğu şirketin duvar tipi split klimaları yıllardan beri Çin Halk Cumhuriyetinden ithal etmekte iken aynı nitelikte üretim yapan yerli firmaların korunması amacıyla Resmi Gazetede yayımlanan tebliğe göre Çin menşeli mallara %25 oranında ek vergi konulmuştur. Söz konusu klimaları üreten MİDEA grubu 2007 yılında Vietnam’da bir firma kurma kararı aldığı ve üretime başladığı, bu tarih itibariyle Vietnam ülkesinde üretim yapan firmalar yönünden herhangi bir vergi artışının öngörülmediği, sanıkların sahibi oldukları şirketin bu kez Vietnam ülkesinden klima ithal ettikleri, Vietnam Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 12.12.2009 tarihli cevabi yazısına göre MİDEA firmasının Vietnam’da kurduğu şirketinin klima ürettiği, Vietnam makamlarınca düzenlenmiş menşe şahadetnamelerinin orijinal olduğunun belirtildiği, Atmaca Elektronik Ticaret A.Ş. Vietnam Ülkesinden ithal ettiği split klimaların gümrük idaresine Vietnam menşeli olarak gerçeğe uygun şekilde bildirildiği, şahadetnamede herhangi bir sahteciliğin bulunmadığı, dolayısıyla Gümrük beyanlarında sahte bir belgenin kullanılmasının söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan suçun manevi unsuru kasttır. Kast suçun unsurlarını bilerek ve isteyerek gerçekleştirmektir. İthalatın yapıldığı tarihte Vietnam ülkesinde faaliyet gösteren firmalar için konulmuş herhangi bir yasak söz konusu değildir. %25 ek vergi Çin’de üretilen mallar için söz konusudur. Suç ve cezada kanunilik ilkesi ceza hukukunun en temel kavramlarındandır. Eylem tarihinde suç olarak tanımlanmamış bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve idari yaptırım uygulanamaz. Nitekim yaklaşık bir yıl sonra Vietnam ve bir kısım Asya ülkesi menşeli mallara da aynı şekilde ek gümrük vergisi konulmuştur. Ancak bu tarihten sonra yapılan ithalat işlemlerinde usulsüzlük söz konusu olacağından sanıkların eylemde suç işleme kasıtlarının da bulunmadığı anlaşıldığından itirazın kabulü yerine reddine ilişkin çoğunluk görüşüne iştirak edilmemiştir." görüşüyle,
Çoğunluk görüşüne katılmayan beş Ceza Genel Kurulu Üyesi de; sanıklara atılı suçun unsurları itibarıyla oluşmadığı düşüncesiyle,
Karşı oy kullanmışlardır.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının REDDİNE,
2- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 17.01.2024 tarihinde yapılan birinci müzakerede yeterli çoğunluk sağlanamadığından 14.02.2024 tarihinde yapılan ikinci müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.