"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
1. Taraflar arasındaki “Kurum işleminin iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, ... İş Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı ... vekilinin temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkiline ait özel bina inşaatının 4/A grubu yapı niteliğinde olduğu ve bu inşaatta çalıştırdığı işçileri Kuruma bildirip primlerini de yatırdığı hâlde davalı Kurumca 128.241,27TL tutarında fark prim borcu çıkarıldığını, binanın 4/A grubunda yer aldığına ilişkin belgeler eklenerek Kurum nezdinde yapılan itirazın 14.05.2013 tarihli işlem ile reddedildiğini ancak Kurum işleminin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek fark prim borcuna ilişkin 12.03.2013 tarihli ve ... sayılı işlemin iptalini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı ... (SGK/Kurum) vekili cevap dilekçesinde; davacının yaptığı inşaatın yol kotu altı yüksekliğinin 3,50 m, yol kotu üstü yüksekliğinin 49,80 m ve toplamda 53,30 m olması nedeniyle 5/A yapı grubuna girdiğinden Kurumca yapılan işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararı:
6. ... 1. İş Mahkemesinin 11.02.2015 tarihli ve 2013/578 E., 2015/205 K. sayılı kararı ile; alınan bilirkişi raporu ve ... Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığına ait yazı içeriği dikkate alındığında binanın yüksekliğinin kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafe olduğu, davaya konu binanın yüksekliğinin de 49,80 m olması nedeniyle 4/A grubunda bulunduğu, davalı Kurumca fark işçilik ve buna dayalı prim tahakkuku işleminin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile 128.241,47TL prim borcuna ilişkin Kurum işlemin iptaline karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. ... İş Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararı süresi içinde davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmiştir.
8. Yargıtay (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 16.04.2015 tarihli ve 2015/6876 E., 2015/8200 K. sayılı kararı ile; "...“…1.Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Dava, davalı Kurumun davacı şirkete ait inşaat hakkında yaptığı asgari işçilik uygulaması (ön değerlendirme) sonucu tahakkuk ettirdiği fark pim borcunun ve gecikme zammının iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, özel bina inşaatının yapı sınıf ve grubunun 4-A mı yoksa 5-A'mı kabul edilmesi gerektiği noktasında toplanmaktadır.
Davacı şirketin, ... ili ... mahallesi 2010 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde komut amaçlı ve bodrum (yol kotu altı) ve zemin dahil 17 katlı (yol kotu üzeri) özel bina inşaatını tamamlayarak ilişiksizlik belgesi talep ettiği, Kurumun yapıyı 5-A sınıf ve grubunda kabul ederek 314.280,61 TL eksik işçilik üzerinden hesapladığı prim ve gecikme zammını 12.03.2013 tarih ve 13218072/2020101/907079 sayılı yazıyla davacıya tebliğ ettiği ancak daha sonra Kuruma bildirilen işçiliği düzelterek 27.05.2013 tarihinde eksik işçiliği 318.306,71 TL olarak düzelttiği anlaşılmaktadır.
Taşınmazın ruhsatında yol kotu altı dahil yapı yüksekliği 53,30 metre, bilirkişi raporunda ise yol kotu altı dahil yapı yüksekliği 53,20 metre (bodrum dahil) olarak açıklanmıştır.
Somut olayda, yapının tüm inşaat alanının konut amaçlı yapıldığı anlaşılmakla yapı yüksekliğinin bilirkişi raporunda açıklandığı üzere yol kotu altı ve üstünün toplamı olan 53,20 m (bodrum dahil) ve buna göre yapının 5/A sınıf/grubu kabul edilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yapının 4/A sınıf/grubunda olduğu düşüncesiyle davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır..." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. Bozma sonrası dosyanın tevzi edildiği ... İş Mahkemesinin 02.03.2020 tarihli ve 2017/306 E., 2020/45 K. sayılı kararı ile; önceki gerekçeye ilaveten aynı mahiyetteki ... İş Mahkemesinin 2013/1023 E., 2014/860 K. sayılı dosyasında yapılan keşif ve alınan bilirkişi raporunda binanın yüksekliğinin toplam 48,50 m olduğu ve bu hâli ile 4/A yapı grubuna girdiği yönünde tespit yapıldığı, mahkemece fark işçilik ve prim tahakkukuna ilişkin Kurum işleminin yerinde olmadığı belirtilerek davanın kabulüne karar verildiği, kararın Yargıtay 10. Hukuk Dairesince onandığı, aynı nitelikteki ... İş Mahkemesinin 2013/458 E., 2013/712 K. sayılı kararının Yargıtay 21. Hukuk Dairesi tarafından bozulduğu, mahkemece verilen direnme kararının Hukuk Genel Kurulunun 2015/21-3503 E., 2019/1134 K. sayılı kararı ile onandığı, bu itibarla mahkeme kararları ile HGK ilamının yanı sıra ... Belediye Başkanlığının 11.04.2013, ... Mimarlar Odasının 18.04.2013 tarihli yazıları karşısında binanın yüksekliğinin kot aldığı noktadan itibaren 49,80 m olduğu ve dolayısıyla 4/A yapı sınıfına girdiği, bu nedenle fark işçilik ve buna dayalı prim tahakkukuna ilişkin Kurum işleminin yerinde olmadığı belirtilerek direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararını süresi içinde davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davaya konu binanın yüksekliğinin 49,80 metre mi yoksa 53,20 metre mi olduğu; buradan varılacak sonuca göre ilgili binanın 4/A ve 5/A yapı sınıf/gruplarından hangisine dahil olduğu ve davacı aleyhine Kurum tarafından düzenlenen eksik bildirilen işçilik nedeniyle prim tahakkuku işleminin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
III. ÖN SORUN
12. Hukuk Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında öncelikle direnme adı altında verilen kararın yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı; buradan varılacak sonuca göre temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulu tarafından mı yoksa Özel Daire tarafından mı yapılması gerektiği ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir.
IV. GEREKÇE
13. Direnme kararının varlığından söz edilebilmesi için mahkeme bozmadan esinlenerek yeni herhangi bir delil toplamadan önceki deliller çerçevesinde karar vermeli, gerekçesini önceki kararına göre genişletebilirse de değiştirmemelidir.
14. Başka bir deyişle mahkemenin yeni bir delile dayanarak veya bozmadan esinlenip gerekçesini değiştirerek veya daha önce üzerinde durmadığı bir hususu bozmada işaret olunan şekilde değerlendirerek karar vermiş olması hâlinde direnme kararının varlığından söz edilemez.
15. İstikrar kazanmış Yargıtay içtihatlarında mahkemece direnme kararı verilse dahi bozma kararında tartışılması gereken hususları tartışmak, bozma sonrası yapılan araştırma, inceleme veya toplanan yeni delillere dayanmak, önceki kararda yer almayan ve Özel Daire denetiminden geçmemiş olan yeni ve değişik gerekçe ile hüküm kurmak suretiyle verilen karar direnme kararı olmayıp yeni hüküm olarak kabul edilmektedir.
16. Somut olayda Özel Dairece davacının inşa ettiği özel binanın tüm inşaat alanının konut amaçlı kullanıldığının anlaşılması nedeniyle bina yüksekliğinin bilirkişi raporunda belirtildiği üzere yol kotu altı ve üstünün toplamı olan 53,20 m ve buna bağlı olarak da binanın 5/A grubunda kabul edilmesi gerektiği belirtilerek kararın bozulması üzerine, mahkemece 16.10.2015-03.02.2020 tarihleri arasında toplam onbir duruşma aynı mahiyette olup Hukuk Genel Kurulunda temyiz incelemesinde bulunan 2015/21-3503 E., 2019/1134 K. sayılı davanın sonucu beklenip davacı vekilince karar örneğinin dosyaya sunulmasından sonra gerekçede bu karar içeriğine de dayanılmak suretiyle direnme kararı verilmiştir.
17. Görüldüğü üzere mahkemece bozma konusu ile ilgili bozmadan sonra toplanan yeni delil de dikkate alınarak yeni bir karar verilmiş olup bu durumda ortada Hukuk Genel Kurulu tarafından incelenmesi gereken direnme kararı değil, yeni hüküm bulunmaktadır.
18. Hâl böyle olunca yeni hükme yönelik temyiz itirazları Özel Dairece incelenmelidir.
19. Bu nedenle dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Davalı ... vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 09.11.2022 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.