"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki “menfi tespit, bono ile araç iadesi, iade mümkün olmazsa bedellerinin tahsili istemlerine ilişkin ” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkeme’since davanın kısmen kabulüne dair verilen 08.03.2006 gün ve 2005/15 E., 2006/92 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 03.02.2010 gün ve 2010/18968 E., 2011/1574 K sayılı ilamı ile;
(...Davacı, kendisinin sahibi olduğu V… Ecza Deposu Ltd. Şti’nin aldığı ilaçlara karşılık davalıya ait A…. Eczacılık Ltd. Şti’ne toplam 111.000,00 TL tutarındaki çekleri verdiğini, alınan ilaçların bozuk ve ayıplı çıkması üzerine Bakanlıkça toplatılması nedeniyle davalı ile şahıslar olarak 17.1.2003 tarihli protokolü düzenlediklerini, protokol gereğince davalıya toplam 30.000TL tutarında 12 adet bono ve kendisine ait 06 GIR 49 plakalı aracı verdiği halde davalının çekleri iade etmediğini, bu durumda araç bedeli ve bonolardan dolayı borçlu olmadığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere davalıya 50.000,00 TL borçlu olmadığının tespiti ve bonolar ve aracın iadesini, mümkün olmazsa bonoların bedeli olan 30.000,00 TL ve araç bedeli olan 20.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile davacının davalıya toplam 50.000,00 TL tutarındaki çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitine dair talebinin reddine, davacı tarafından davalıya verilen bonoların iptaline, araç bedeli olan 21.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davacı, protokol kapsamında davalıya verdiği kendisine ait 06 GIR 49 plakalı aracın bedelinin davalıdan tahsilini istemiş, mahkemece bilirkişi raporu ile belirlenen araç bedelinin davalıdan tahsiline hükmolunmuştur. Davaya konu 06 GIR 49 plakalı aracın dava tarihi itibariyle ve halen davacı adına trafik sicilinde kayıtlı olduğu dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Aracın mülkiyeti davalıya devredilmediğine göre her zaman davalıdan geri alınabilir. Öyle olunca mahkemece davacının araç bedelinin tahsiline ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir...)
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, menfi tespit, bono ile araç iadesi, iade mümkün olmazsa bedellerinin tahsili istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, taraflar arasındaki protokolün davalıya yüklediği edimler yerine getirilmediği gerekçesiyle protokol uyarınca davalıya tevdi edilen bonoların iptaline ve araç bedeli 21.000,00 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Davalı vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde gösterilen nedenlerle bozulmuştur.
Yerel Mahkemece, önceki kararda direnilmiş; hükmü temyize davalı vekili getirmiştir.
Hukuk Genel Kurulu’ndaki görüşme sırasında, işin esasının incelenmesinden önce, temyize konu kararın gerçekte yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı; dolayısıyla, temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulu'nca mı, yoksa Özel Dairece mi yapılması gerektiği hususu, ön sorun olarak değerlendirilmiştir.
Bilindiği üzere; direnme kararının varlığından söz edilebilmesi için, mahkeme bozmadan esinlenerek yeni herhangi bir delil toplamadan önceki deliller çerçevesinde karar vermeli; gerekçesini önceki kararına göre genişletebilirse de değiştirmemelidir (6217 sayılı Kanunun 30. maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 429. maddesi).
Eş söyleyişle; mahkemenin yeni bir delile dayanarak veya bozmadan esinlenerek gerekçesini değiştirerek veya daha önce üzerinde durmadığı bir hususu bozmada işaret olunan şekilde değerlendirerek karar vermiş olması halinde, direnme kararının varlığından söz edilemez.
Somut olayda ise; Yüksek Özel Daire’ce bozma ilamında davaya konu aracın trafik kaydına göre halen maliki olan davacının her zaman için araç iadesini talep edebileceği belirtilerek bedelinin davalıdan tahsiline yönelik kararın bozulması sonrasında yerel mahkemece bozmadan esinlenerek yapılan keşif ile aracının pert-total olduğunun belirlenmesi ve iadesinin mümkün olamayacağı mahkemece kabul edilerek, direnme olarak adlandırılan temyize konu kararın gerekçesi olarak açıklanmış ve ayrıca bozmaya konu ilk kararda davalıdan tahsiline hükmedilen araç bedelinin 21.000,00 TL olmasına rağmen yerel mahkemece direnme hükmü olarak nitelenen kararda araç bedeli 17.000,00 TL olarak belirlenmiştir.
Mahkemenin direnme olarak adlandırdığı temyize konu kararın bu haliyle, bozmadan esinlenerek oluşturulmuş, Özel Daire denetiminden geçmeyen tamamen yeni gerekçeye dayalı yeni bir hüküm niteliğinde olduğu her türlü duraksamadan uzaktır.
Hal böyle olunca; bu yeni hükmün temyizen incelenmesi görevi, Hukuk Genel Kurulu’na değil, Özel Daireye aittir.
Bu nedenle, yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
S O N U Ç: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 13. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na eklenen "Geçici madde 3" atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı HUMK’nun 440/1 maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 06.02.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.