"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
1. Taraflar arasındaki “işçilik alacağı” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Bursa 9. İş Mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin karar davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından yapılan inceleme sonunda bozulmuş, mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işveren nezdinde 28.02.2013 tarihinde şoför olarak çalışmaya başladığını, aylık net ücretinin ortalama 1.300TL civarında olduğu, hâlen çalışmaya devam ettiğini, hafta içi ve cumartesi günleri 08:00-18.00 saatleri arasında çalışacağı kararlaştırılmış ise de bu saatlerin sürekli 21:00-21:30’a kadar uzadığını, bazı zamanlar gece yarılarına kadar çalıştırıldığını, bu çalışmaların ulusal bayram ve genel tatil günlerinde de devam ettiğini ileri sürerek, fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil çalışması olduğunda eksiksiz olarak kendisine ödendiğini, bu hususun ücret bordrolarından anlaşıldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararı:
6. Bursa 9. İş Mahkemesinin 25.02.2016 tarihli ve 2014/739 E., 2016/91 K. sayılı kararı ile; davacının haftanın 2 günü 08.00-18.00, 4 günü ise 08.00-21.00 saatleri arasında çalıştığı, buna göre haftada 19 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplama yapılan bilirkişi raporuna itibar edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. Bursa 9. İş Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 21.10.2019 tarihli ve 2017/14301 E., 2019/18431 K. sayılı kararı ile; davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra “…2-Taraflar arasında fazla mesai alacağı uyuşmazlık konusudur.
Hükme esas bilirkişi raporu incelendiğinde, davacı tanık beyanlarına itibar edilerek fazla çalışma ücreti alacağının hesaplandığı anlaşılmıştır.
Davalı işveren ile davacı gibi başkaca işçiler arasında çeşitli mahkemelerde görülüp Dairemizce temyiz incelemesi yapılan ve Dairemizin 19.06.2018 gün ve 2017/8216 E-2018/13278 K, 21.10.2019 gün ve 2017/13177 E-2019/18430 K, 2017/14302 E-2019/18432 K, 2017/14303 E- 2019/18433 K, 2017/18536 E- 2019/18434 K, 2017/2172 E-2019/18438 K, 2017/17895 E- 2019/18437 K, 2017/18634 E- 2019/18436 K, 2017/18535 E- 2019/18435 K, 2017/19561 E- 2019/18439 K. sayılı ilamları ile karara bağlanan dosyalarda, davacı tanıklarının davalıya karşı açılmış işçilik alacakları davaları bulunduğu ve davacı ile menfaat birliği içerisinde oldukları, dosyalarda değişkenlik gösterdiği anlaşılan beyanlarına ihtiyatlı yaklaşılması gerektiği, davalı tanığı Recai'nin tutarlı beyanlarına göre hesaplama yapılması gerektiği belirlenmiştir.
Davalı tanığının beyanları incelendiğinde, davacının; hafta içi 3 gün 08.00-18.00 saatleri arası 1,5 saat ara dinlenme ile 2 gün 08.00-20.00 saatleri arası 1,5 saat ara dinlenme ve cumartesi günü ise 08.30-13.00 saatleri arasında yarım saat ara dinlenme ile haftalık toplamda 50,5 saat çalıştığı ve 45 saati aşan 5,5 saat fazla çalışmasının bulunduğu anlaşılmaktadır. Davacı ile menfaat birlikteliği olan davacı tanık anlatımlarına göre karar verilmesi hatalı olup, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir...” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. Bozma sonrası dosyanın tevzi edildiği Bursa 16. İş Mahkemesinin 25.05.2021 tarihli ve 2020/643 E., 2021/224 K. sayılı kararı ile; Özel Daire bozma kararına uyulduğu veya direnildiği belirtilmeksizin Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.06.2020 tarihli ve 2019/9-353-352 E., ve 2020/403-402 K. sayılı kararlarında belirtildiği üzere davacının haftanın 6 günü 08:00-21:30 saatleri arasında çalıştığı ve haftada 27 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplama yapılan 16.03.2021 tarihli bilirkişi raporunun nazara alındığı ve yerleşik uygulama, çalışılmayan günler/izinler dikkate alınarak dava konusu hesaplanan fazla çalışma ücreti üzerinden takdiren % 30 indirimi yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
II. UYUŞMAZLIK
11. Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda davacının fazla çalışma ücretinin, haftada 5,5 saat mi yoksa Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun emsal kararları dikkate alınarak haftada 27 saat mi fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplanması gerektiği noktasında toplanmaktadır.
III. ÖN SORUN
12. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında işin esasına geçilmeden önce mahkemece verilen bir direnme kararı bulunup bulunmadığı, verilen kararın yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı; buradan varılacak sonuca göre temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulu tarafından mı yoksa Özel Dairece mi yapılması gerektiği ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir.
IV. GEREKÇE
13. Direnme kararının varlığından söz edilebilmesi için mahkeme bozmadan esinlenerek yeni herhangi bir delil toplamadan önceki deliller çerçevesinde karar vermeli; gerekçesini önceki kararına göre genişletebilirse de değiştirmemelidir.
14. Mahkemenin yeni bir bilgi, belge ve delile dayanarak veya bozmadan esinlenip gerekçesini değiştirerek veya daha önce üzerinde durmadığı bir hususu bozmada işaret olunan şekilde değerlendirerek dolayısıyla da ilk kararının gerekçesinde dayandığı hukukî olguyu değiştirerek karar vermiş olması hâlinde direnme kararının varlığından söz edilemez.
15. İstikrar kazanmış Yargıtay içtihatlarına göre; mahkemece direnme kararı verilse dahi bozma kararında tartışılması gereken hususları tartışmak, bozma sonrası yapılan araştırma, inceleme veya toplanan yeni delillere dayanmak, önceki kararda yer almayan ve Özel Daire denetiminden geçmemiş olan yeni ve değişik gerekçe ile hüküm kurmak suretiyle verilen karar direnme kararı olmayıp, bozmaya eylemli uyma sonucunda verilen yeni hüküm olarak kabul edilir.
16. Somut olayda, mahkemece verilen ilk kararda haftalık 19 saat üzerinden hesaplanan brüt 12.124TL fazla çalışma alacağına hükmedilmiş, kararın davalı vekili tarafından temyizi üzerine Özel Dairece davalının sair temyiz itirazlarının reddi ile fazla çalışma alacağının haftada 5,5 saat üzerinden hesaplanması gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
17. Mahkemece bozma sonrası yapılan yargılamada bozmaya uyma ya da direnme yönünde bir karar verilmeksizin Yargıtay Hukuk Genel Kurulunda incelemede bulunan emsal dosyanın sonucunun beklenilmesine dair ara kararlar kurulduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun emsal dosyada verdiği kararın davacı vekili tarafından sunulmasından sonra bilirkişiden emsal karara göre hesaplama yapılmak üzere rapor alındığı ve alınan rapor uyarınca haftada 27 saat üzerinden hesaplanan miktar üzerinden %30 oranında karineye dayalı indirim yapılmak suretiyle brüt 17.228,40TL fazla çalışma ücreti alacağına hükmedilmekle fazla çalışma ücreti yönünden yeni bir hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
18. Yapılan bu açıklamalar göre, mahkemece Özel Daire bozma kararından sonra verilen kararın, usul hukuku anlamında bir direnme kararı olmadığı, bozma konusu ile ilgili bozma kararı sonrası toplanan yeni delile dayalı olarak oluşturulan yeni hüküm niteliğinde olduğu her türlü duraksamadan uzaktır.
19. Hâl böyle olunca, mahkemece verilen bu yeni hükmün temyizen incelenmesi görevi Hukuk Genel Kuruluna değil, Özel Daireye aittir.
20. Bu nedenle yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Davalı vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 07.12.2021 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.