"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/466 E., 2024/35 K.
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 18. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/18 E., 2022/402 K.
Taraflar arasındaki sigorta başlangıcının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi ... tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 01.10.1997 ile 01.12.1997 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespitini istemiş, 11.11.2015 tarihli ilk celsede işe giriş bildirgesinin verildiği 1.10.1997 tarihinin sigorta başlangıç tarihi olarak tespitini talep ettiklerini beyan etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
Davalı işveren vekili cevap dilekçesinde; davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirterek ve hak düşürücü süre itirazında bulunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu dönemde davalı işveren tarafından verilen dönem bordrosu bulunmadığı, komşu işyeri tanıklarının tespiti için ilgili yerlere ayrı ayrı müzekkereler yazıldığı, komşu işyeri araştırması için yazılan müzekkerelere verilen Ümraniye ve ... SGM, Çekmeköy ve ... Belediye Başkanlıkları, Emniyet Müdürlükleri ile Sarıgazi Vergi Dairesi'nin cevabi yazılarına göre komşu işyeri tanığının tespit edilemediği, istinaf öncesi dinlenen tanıklardan Cumhur Erdoğun'ın hizmet cetvelinde davalı işyerinde bir çalışmasının görünmediği, diğer tanıkların hizmet cetveline göre de davacı işe girmeden çok önce işyerinden ayrılmış oldukları, istinaf sonrası dinlenen tanık ...'in dava konusu dönemde sigortalı çalışması olmaması nedeniyle beyanlarının hükme esas alınmadığı, diğer tanık ...'ün ise dava konusu dönemde çalışması bulunan 1023350 işyeri sicil numaralı ve ... Gıda ... Ltd. Şti. unvanlı işyeri ile davalı işyeri arasında iş ilişkisi bulunduğunda dair dosyada herhangi bir kayıt olmaması ve söz konusu şirketin dava konusu dönemdeki ticaret sicil kayıtlarındaki adresinin "İstanbul Bakırköy Zeytinlik Ebuziya Cd. N. 54/A" olarak tescil edilmesi nedeniyle davalı işyerine komşu işyeri mahiyetinde olmaması birlikte gözetildiğinde, tanık ...'ün komşu işyeri tanığı - bordro tanığı vasfının bulunmadığı, bu nedenle tanık beyanlarına itibar edilmediği, dava konusu işe giriş bildirgesi aslında yer alan imza ve fotoğrafın davacıya ait olduğu tespit edilse dahi bu hususun tek başına davayı ispata elverişli olmadığı, bordrolu tanık veya komşu işyeri çalışanları ile desteklenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, 01.10.1997 tarihli işe giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği, ancak davalı işverenin primleri ödememesi nedeni ile davanın başlangıç tespiti olarak ikame edildiği, Mahkemece işe giriş bildirgesinin sıhhatine dair inceleme ve araştırmaların yapıldığı, bilirkişi raporu ile işe giriş bildirgesi üzerinde yer alan imza ve resimlerin davacıya ait olduğunun belirlendiği, tanıklardan ...'ün komşu işyeri tanığı kabul edilemeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de; tanığın gıda sektörüne kayıtlı bir işyerinde çalıştığının sigorta dökümleri ile sabit olduğu, tanığın beyanında dava konusu işyerine "tabldot hizmeti verdiklerini davacıyı bu vesile ile tanıdığını" beyan ettiği, tabldot hizmeti veren şirketin komşu işyeri olması gerekmeyeceği gibi bu hizmetin uzaktan verilebildiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu İlk Derece Mahkemesi tarafından yeterli inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesi içeriğini tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sigorta başlangıç tarihinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 2 nci, 6 ncı, 9 uncu, 79 uncu, 108 inci maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli olmayıp, aynı zamanda o kimsenin Kanun'un belirlediği biçimde (506 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi ve 5510 sayılı Kanun'un 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile 5510 sayılı Kanun'un 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Hizmet tespitinin bir türü olan sigortalılık başlangıç tespiti davasında, dava konusu dönem yönünden hem çalışmaların geçtiği işyerinin varlığı hem de sigortalının çalışmalarının gerçek ve sigortalı çalışma olduğunun hiçbir teredüte yol açmayacak şekilde ispatlanması gerekmektedir.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmelidir.
Somut olayda, 03.08.1979 doğumlu davacının tekstil atölyesinde işçi olarak çalıştığını belirttiği, 1042359 sicil numarasında tescilli davalı ... İnş. Ltd. Şti. iş yerinin deri giyim eşyası imalatı işinden 01.12.1996 ile 30.11.1998 tarihleri arasında kanun kapsamında bulunduğu, davacının 01.10.1997 tarihinde işe başladığına dair işe giriş bildirgesinin davalı işyerinden 20.10.1997 tarihinde Kuruma intikal ettiği, işe giriş bildirgesi üzerinde yapılan bilirkişi incelemesi ile bildirge üzerindeki imza ve fotoğrafın davacıya ait olduğunun belirlendiği, Kurum tarafından davacının sigorta sicil numarasının işe giriş bildirgesinin kuruma verildiği yıla ait olduğunun bildirildiği, davacının hizmet cetvelinde davalı işyerinden bildirilen çalışması bulunmadığı, iş yeri dosyasının 17.05.2017 tarihinde imha edilmesi sebebiyle iş yerinde Kurum tarafından yapılmış denetim olup olmadığı hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı, davacının 22.02.1999 ile 22.08.2000 tarihleri arasında askerlik vazifesini yaptığı, askerlik belgesinde meslek/sanatının dericilik olarak yazıldığı, işverence 1997/2 ve 3 üncü dönem bordrosunun Kuruma verilmediği, Mahkemenin 1997/1 dönem bordrosunda kayıtlı bulunan ... ve ...'i dinlediği, davacıyı tanımadıklarını beyan ettikleri, Mahkemece, emniyet, vergi dairesi, belediye ve Kurumdan ayrıntılı şekilde komşu iş yerlerinin araştırıldığı, 1997 ve 1998 de faaliyette olan işyeri bulunamadığı, adresteki işyerlerinin 1998 yılından sonra faaliyete geçtiği, tanıyan olmadığı, komşu işyeri kaydına rastlanmadığının bildirildiği, mahkemece dinlenen davacı tanıklarının davacının 1997 yılında davalı iş yerinde çalışmasına tanık olduklarını beyan ettikleri anlaşılmaktadır.
İşe giriş bildirgesinin Kuruma intikal etmiş olması, bildirge üzerindeki imza ve fotoğrafın davacıya aidiyetinin belirlenmesi, iş yerinin kanun kapsamında bulunması, ilgili dönemde işverence Kuruma bordro verilmemiş olması nedeniyle bordro tanığı bulunmaması, Mahkemece kapsamlı olarak araştırma yapılmasına rağmen komşu iş yeri tanığının tespit edilememesi, davacı tanıklarının somut anlatımları ile çalışmayı teyit etmesi karşısında davacının 01.10.1997 tarihinde 1 gün çalıştığının kabulü gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgilisine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.