"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2014/153 Esas, 2022/444 Karar
HÜKÜM : Asıl ve birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E.sayılı dava dosyasında davanın kısmen kabulüne, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyasında asıl ve karşı davanın reddine, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyası ile birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dosyasında davanın reddine.
KARAR DÜZELTME İSTEYEN: Asıl davada davacı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davacı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davalı, karşı davacı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davalı ... vekili, asıl davada davalı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davalı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davacı, karşı davalı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekili ile birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekili
BİRLEŞEN DAVA :İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyası, İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyası, Kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyası.
Taraflar arasındaki asıl, birleşen ve karşı alacak ve tazminat davalarının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonucunda Mahkemece asıl ve birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davanın kısmen kabulüne, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyasında asıl ve karşı davanın reddine, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyası ile birleşen Kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dosyasında davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Asıl davada davacı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davacı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davalı, karşı davacı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davalı ... vekili, asıl davada davalı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davalı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davacı, karşı davalı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekili ile birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
KARAR
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin ... Petrol Ürünleri Üretim ve Pazarlama Anonim Şirketi ile tüm aktif ve pasifleri ile devralmak suretiyle birleştiğini, müvekkilinin hâlen petrol ve petrol ürünleri ile benzerlerinin imalatını, ithalatını yaptığını, davalı ile ... ...A.Ş. arasında birleşmeden önce 27.07.1999 tarihli bayilik sözleşmesi ile toptan satış sözleşmesi ve protokol, 24.09.2004 tarihli işletme hakkının devrine ilişkin mukavele imzalandığını, işbu sözleşmelerin daha sonra müvekkili ile beşer yıllık olmak üzere uzatılarak devam ettiğini, taraflar arasında imzalanan 24.09.2004 tarihli işletme hakkının devrine ilişkin sözleşmede, işleticinin ikinci beş yıllık süre içerisinde herhangi bir yılda bayilik sözleşmesi çerçevesinde istasyonu ... Oil Türkiye A.Ş. markası altında ikinci beş yıllık sürenin sona ereceği tarihe kadar işletmek şartı ile sözleşmeden rücu edebileceği konusunda tarafların anlaştıklarını, ancak davalının müvekkili ile imzaladığı bayilik sözleşmesi çerçevesinde istasyonu ... markası altında ikinci beş yıllık sürenin sona ereceği tarihe kadar işleteceğini belirtmeksizin ve müvekkili şirket ile herhangi bir bayilik sözleşmesi akdetmeden noter ihtarnamesi ile sözleşmeden rücu ettiğini, müvekkili tarafından cevaben gönderilen ihtarnamede davalının bayilik sözleşmesi akdetmeye davet edildiğini ancak davalının sözleşmeye aykırı tutumunu devam ettirdiğini, taraflar arasındaki ilişkinin Rekabet Kurulu kararları gereği 18.09.2010 tarihinde sona erdiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmeler ile bir ticari ilişki kurulduğunu, davalıya sözleşmenin 3/a maddesinde belirlenen ürünlerin satışının yapıldığını, faturalar kesildiğini, ancak davalının tüm fatura bedellerini ödemediğini, müvekkilinin cari hesaba dayalı alacağının bulunduğunu, ipotek yönünden de takip başlatıldığını, ancak alacağın ipotek bedelinin çok üzerinde olduğunu iddia ederek tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile bu davayı açtıklarını beyanla sözleşmeden doğan 5.000,00 TL asıl alacak ve 5.000,00 TL vade farkı olmak üzere toplamda şimdilik 10.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka iskonto haddi oranında ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsilin karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; asıl davada talep edilen alacak bakımından bozma ilamından sonra ıslah yapılamayacağından işbu ek davayı açtıklarını beyanla sözleşmeden doğan asıl alacak 311.967,27 TL, vade farkı alacağı 897.262,00 TL olmak üzere toplam 1.209.229,27 TL’nin 07.10.2010 temerrüt tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka iskonto haddi oranında ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3.Birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davaya konu akaryakıt istasyonunun işleteni olduğunu, müvekkili şirket ile ... Petrol Ürünleri ve Pazarlama A.Ş. arasında 1999 yılında işleticilik sözleşmesi imzaladığını, akaryakıt istasyonunun 2004 yılına kadar müvekkili şirket tarafından işletildiğini, müvekkili şirketin sahibi olan ...’nun işlerinin yoğunluğu nedeniyle söz konusu akaryakıt istasyonunu devretme kararı aldığını ve davalı ...Ş. ile 24.09.2004 tarihinde işletme hakkı devir mukavelesi yaptıklarını, davalı ...Ş.’nin söz konusu akaryakıt istasyonunu ... Petrol ve Danışmanlık A.Ş.’ye devrettiğini, müvekkili şirkete bu devir işlemiyle ilgili herhangi bir bilgi verilmediğini, davalı ...Ş.’nin diğer davalı ...Ş.’nin iştiraki olduğunu, hisselerinin büyük bir kısmının davalı ...Ş.'ye ait olduğunu, müvekkili şirketin davalı yana ihtarname göndererek sözleşmeyi uzatmama ve istasyonu kendilerinin işletme kararı aldıklarını bildirdiğini, bu nedenle akaryakıt istasyonunu boşaltmalarının istendiğini, davalının istasyonu haksız yere işgal ettiğini, davalının geç de olsa istasyonu müvekkiline iade etmek zorunda kaldığını, müvekkili tarafından gönderilen noter ihtarnamesi ile davalıya günlük 3.000,00 USD'den aylık 90.000,00 USD ecrimisil bedeli ödenmesi gerektiğinin bildirildiğini, davalının taşınmazı tahliye ettiği tarihe kadar 320.250,00 USD ecrimisil bedeli ödediğini, müvekkilinin akde aykırılık nedeniyle aylık net 288.000,00 TL kârdan da mahrum kaldığını, davalının 21.12.2010 tarihine kadar fiilen istasyonu elinde tuttuğunu beyanla bilirkişi incelemesi sonucunda belirlenecek bedelden fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 20.000,00 TL'nin en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
4.Birleşen Kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacılar vekili dava dilekçesinde; davacı müvekkili ...'nun akaryakıt istasyonunun sahibi, aynı zamanda ... Petrol Ürünleri Oto San. ve Tic Ltd. Şti.'nin büyük hissedarı olduğunu, müvekkilinin dava konusu taşınmaz için gerekli yasal ruhsat ve izinleri alarak akaryakıt/otogaz satış istasyonunu kurduğunu, şirketin daha sonra dağıtıcı ... Petrol Ürünleri ve Pazarlama A.Ş. ile işleticilik sözleşmesi imzaladığını, daha sonra da yaşanan olumsuz gelişmeler ve davalının talebi uyarınca müvekkillerinden ... Petrol Ürünleri Oto San. ve Tic Ltd. Şti. ile davalı ...Ş. arasında 24.09.2004 tarihinde işletme hakkı devri mukavelesi yapıldığını, daha sonra ise ... Oil Türkiye A.Ş.'nin 24.09.2004 tarihli sözleşmenin 1. maddesine dayanarak işletme hakkını ... Petrol ve Danışmanlık A.Ş.'ye devrettiğini, bu devir işlemi ile ilgili taraflarına davalı tarafça herhangi bir bildirimde bulunulmadığını, davalıların akaryakıt istasyonu mahiyetindeki taşınmazı süresinde teslim etmeyerek müvekkilini gelir noksanlığına uğrattığını iddia ederek aylık 90.000,00 USD'den Ekim, Kasım, Aralık 2009, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim (6 gün) 2010 ayları için toplam 1.098,000 USD'nin bu bedelden ödenmiş olan 320.250,00 USD'nin düşülerek toplam 777.750,00 USD, işletme halinde tam gelir noksanlığının ise aylık ortalama net 156.750,00 TL'den toplamda 1.881.000,00 TL'ye baliğ olması nedeniyle şimdilik 50.000,00 TL'nin en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; taraflar arasında yapılan işletme hakkı sözleşmesini davacı yanın ihlal ettiğini, sözleşmedeki taahhütlerinin aksine akaryakıt istasyonunu haksız yere işgal ettiğini, sözleşmede davacı ile yeni bir bayilik sözleşmesi yapılacağına dair bir hüküm bulunmadığını, tam tersine istasyonun 5 yıl daha müvekkili şirket tarafından işletileceğinin kabul edildiğini, davacının kötü niyetli olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
3.Birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davalılar vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde; müvekkili şirketin akaryakıt istasyonu kurmak için davacı ile sözleşmeler imzaladığını, imzalanan kira sözleşmesi ile müvekkilinin 16.07.2014 tarihine kadar akaryakıt istasyonunun bulunduğu taşınmazda kiracılık hakkının olduğunu, öncelikle davacının Ümraniye 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/390 E. sayılı dosyası ile açılan davada da aynı taleplerde bulunduğunu, bu nedenle derdestlik itirazlarının olduğunu, davacının talebini kabul anlamına gelmemek kaydıyla takas mahsup talebinde bulunduklarını, davacının ikinci beş yılda istasyonu ... Oil Türkiye A.Ş. markası altında işletmek şartı ile işletme sözleşmesinden rücu edebileceğini, müvekkilinin gönderdiği ihtarnamede bu hususu vurgulayarak istasyonun işletilmesine ilişkin ticari şartların karşılıklı olarak müzakere edilmesi neticesinde imzalanacak bayilik sözleşmesi sonrası istasyonun teslim edilebileceğini bildirdiğini, ancak davalının 24.09.2004 tarihli sözleşmeyi feshettiğini bildirdiğini, feshin hukuka aykırı olduğunu, davacının talebinin ne olduğunun anlaşılamadığını, kira noksanlığı talebi ile daha önce açılan dava bulunduğunu, kira şerhinin 18.09.2010 tarihine kadar geçerli olduğunu, 07.10.2010 tarihinde akaryakıt istasyonunun davacıya teslim edildiğini savunarak davanın reddini istemiş, davacının 24.09.2004 tarihli işletme devri sözleşmesine uygun davranmaması nedeniyle ikinci beş yılda istasyonu müvekkilinin markası altında işletmesi hâlinde müvekkilini elde edeceği kardan mahrum bıraktığını iddia ederek karşı dava olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 20.000,00 TL'nin 07.10.2010 tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
4.Birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davalı vekili karşı davaya cevap dilekçesinde; davalı, karşı davacının dava dilekçesindeki beyanları ile işlemlerinin birbiriyle çeliştiğini, davalı, karşı davacının 24.09.2014 tarihine kadar akaryakıt istasyonunu işletme hakkı olduğunu beyan ettiğini, buna karşın müvekkiline gönderdiği ihtarname ile taşınmazda bulunan kira şerhinin terkini için yetki ve vekâlet verdiğini, istasyonu kendi rızası ile 07.10.2010 tarihinde müvekkiline teslim ettiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin, sözleşme hükümleri çerçevesinde 24.09.2009 tarihinde tek taraflı olarak sona erdirildiğini, sözleşmenin 4/c maddesinin müvekkiline sözleşmeyi tek taraflı fesih hakkı verdiğini savunarak karşı davanın reddini istemiştir.
5.Birleşen Kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davalılar vekili cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece bozma ilamına uyularak asıl davanın kısmen kabulü ile 5.000 TL cari hesap alacağının 22/04/2011 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dosyasında davanın kısmen kabulü ile 311.967,27 TL cari hesap alacağının 07/10/2010 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyasında asıl davanın reddine, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyasında karşı davanın reddine, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyası ile birleşen kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2012/185 E. sayılı dosyasında davanın reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiş, Dairemizin 11.01.2024 tarihli, 2022/5735 E. ve 2024/198 K. sayılı kararı ile düzeltilerek onanmasına karar verilmiş, Dairemiz ilamına karşı taraf vekillerince karar düzeltme yoluna başvurulmuştur.
IV. KARAR DÜZELTME İNCELEMESİ
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl dava, cari hesap ve vade farkı alacağı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dosyasında dava, cari hesap ve vade farkı alacağı (ek dava), birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyasında asıl dava kâr kaybı, karşı dava kâr kaybı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dosyası ile birleşen Kapatılan Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dosyasındaki dava ise ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 440 ıncı ve 442 nci maddeleri.
2.818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, asıl davada davacı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davacı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davalı, karşı davacı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davalı ... vekili, asıl davada davalı, birleşen İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/307 E. sayılı dava dosyasında davalı, birleşen İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/861 E. sayılı dava dosyasında davacı, karşı davalı, birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekili ile birleşen (Kapatılan) Kadıköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/185 E. sayılı dava dosyasında davacı ... vekilinin 1086 sayılı Kanun’un 440 ıncı maddesinde sayılan hallerden hiçbirini ihtiva etmeyen karar düzeltme istemlerinin reddi gerekir.
V. SONUÇ: Taraf vekillerinin karar düzeltme isteminin 1086 sayılı Kanun'un 442 nci maddesi gereğince REDDİNE, alınması gereken karar düzeltme harçları peşin ödenmiş olduğundan yeniden alınmasına yer olmadığına ve 3506 sayılı Kanun ile değiştirilen 1086 sayılı Kanun’un 442 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca takdiren 2.505,00'er TL para cezasının karar düzeltme isteyenlerden ayrı ayrı alınarak Hazine'ye gelir kaydedilmesine, 10.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.