"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SAYISI : 2022/1009 değişik iş
İNCELEME KONUSU KARAR : İtirazın kabulüne
KANUN YARARINA BOZMA YOLUNA BAŞVURAN: Adalet Bakanlığının istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : İlgili kararın kanun yararına bozulması
Konut dokunulmazlığını ihlal etme, herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle hırsızlık suçlarından Adana E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü olarak bulunan ...'ın, toplumla bütünleşmeye hazır olmadığı, tekrar suç işleme ve başkalarına zarar verme riskinin olduğundan bahisle iyi halli olmadığına ve açık ceza infaz kurumuna ayrılmasının uygun olmadığına dair Adana E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığının 07.07.2022 tarihli ve 2022/10109 sayılı kararına karşı hükümlü tarafından yapılan şikayetin hükümlünün açık ceza infaz kurumuna ayrılmaya ilişkin şekil şartları sağladığından bahisle kabulüne, Adana E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığının 07.07.2022 tarihli kararının iptaline ve hükümlünün derhal açık ceza infaz kurumuna ayrılmasına ilişkin işlemlerin yapılması için ilgili ceza infaz kurumuna müzekkere yazılmasına ilişkin Adana 1. İnfaz Hâkimliğinin 25.07.2022 tarihli ve 2022/2932 Esas, 2022/3029 Karar sayılı kararına karşı Adana Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan itirazın kabulüne, Adana 1. İnfaz Hâkimliğinin 25.07.2022 tarihli kararının kaldırılmasına ve hükümlünün Adana E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığının 07.07.2022 tarihli kararına yönelik şikayetinin reddine dair Adana 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 10.08.2022 tarihli ve 2022/1009 değişik iş sayılı kararı ile ilgili olarak;
Adalet Bakanlığının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 10.01.2024 tarihli ve 94660652-105-01-25944-2023-Kyb sayılı evrakı ile kanun yararına bozma istemine istinaden düzenlenen, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 29.02.2024 tarihli ve 2024/2265 sayılı Tebliğnamesi ile dava dosyası Daireye gönderilmekle, gereği düşünüldü;
I. İSTEM
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 29.02.2024 tarihli ve 2024/2265 sayılı kanun yararına bozma isteminin;
"5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un "Hükümlülerin değerlendirilmesi ve iyi hâlin belirlenmesi" başlıklı 89. maddesinde yer alan,
(1) Hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulundukları tüm aşamalarda, ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uyup uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediği, uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, tekrar suç işleme ve mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığı hususlarında idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hâlin belirlenmesine esas olmak üzere en geç altı ayda bir değerlendirmeye tabi tutulur.
(2) Birinci fıkra uyarınca yapılacak değerlendirmede, infazın tüm aşamalarında hükümlülerin katıldığı iyileştirme ve eğitim-öğretim programları ile spor ve sosyal faaliyetler, kültür ve sanat programları, aldığı sertifikalar, kitap okuma alışkanlığı, diğer hükümlü ve tutuklular ile ceza infaz kurumu görevlileri ve dışarıyla olan ilişkileri, işlediği suçtan dolayı duyduğu pişmanlığı, ceza infaz kurumu kuralları ile kurum bünyesindeki çalışma kurallarına uyumu ve aldığı disiplin cezaları dikkate alınır.
Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliğinin 6/1-c maddesinde, "Cezaları yüksek güvenlikli kapalı kurumlar veya diğer kapalı kurumların yüksek güvenlikli bölümlerinde infaz edilenlerden toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda iyi hâlli olarak geçiren ve koşullu salıverilme tarihine üç yıl veya daha az süre kalanlar, açık kurumlara ayrılabilir." şeklinde yer alan açıklamalar ile, Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 2021/10242 Esas, 2021/12393 Karar sayılı kararında; '' hükümlünün koşullu salıverilmesi için mahkum olduğu cezanın infazı sırasında, ceza infaz kurumunda geçirmiş olduğu sürede iyi halli olmasının gerekli ve yeterli olduğu, infaz kurumu dışında denetimli serbestlik tedbiri kapsamında geçen süreçte iyi halli olup olmamasının koşullu salıvermeye etkisinin olmadığı belirtilmiştir.'' şeklinde tutukluluk durumunun cezanın infazı sırasında iyi halliliğe etki eden bir durum olarak değerlendirilmediğinin belirtildiği anlaşıldığından, somut olayda, hükümlünün ceza evi dışında denetimli serbestlik tedbiri uygulanırken işlediği suçtan dolayı tutuklanmış olmasının iyi halliliğine etki etmeyeceğinden şikayetin kabulü yerine reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir."
Şeklindeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.
II. GEREKÇE
1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin, (1), (2) ve (3) üncü fıkraları;
(1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.
(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.
Şeklinde düzenlenmiştir.
2. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun "Hükümlülerin değerlendirilmesi ve iyi hâlin belirlenmesi" başlıklı 89 uncu maddesine göre;
Hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulundukları tüm aşamalarda,
(a) Ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uyup uymadığı,
(b) Haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı,
(c) Yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediği,
(d) Uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı,
(e) Tekrar suç işleme ve mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığı hususlarında idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hâlin belirlenmesine esas olmak üzere en geç altı ayda bir değerlendirmeye tabi tutulur.
3. Yapılacak değerlendirmede, infazın tüm aşamalarında, hükümlülerin,
(a) Katıldığı iyileştirme ve eğitim-öğretim programları ile spor ve sosyal faaliyetler,
(b) Kültür ve sanat programları,
(c) Aldığı sertifikalar,
(d) Kitap okuma alışkanlığı,
(e) Diğer hükümlü ve tutuklular ile ceza infaz kurumu görevlileri ve dışarıyla olan ilişkileri,
(f) İşlediği suçtan dolayı duyduğu pişmanlığı,
(g) Ceza infaz kurumu kuralları ile kurum bünyesindeki çalışma kurallarına uyumu
(h) Aldığı disiplin cezaları dikkate alınır.
4. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğe baktığımızda; yönetmeliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde;
“İyi hallilik, hükümlü hakkında ceza infaz kurumlarında bulundukları tüm aşamalarda, ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uyup uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı, yükümlülükleri eksiksiz yerine getirip getirmediği, uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, tekrar suç işleme ve mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığına ilişkin olarak yapılacak işlemlerde; katıldığı eğitim-öğretim ve iyileştirme programları ile sosyal ve sportif faaliyetler, kültür ve sanat programları, aldığı sertifikalar, kitap okuma alışkanlığı, diğer hükümlü ve tutuklular ile ceza infaz kurumu görevlileri ve dışarıyla olan ilişkileri, işlediği suçtan dolayı duyduğu pişmanlığı, ceza infaz kurumu kuralları ile kurum bünyesindeki çalışma kurallarına uyumu, aldığı ödüller ve disiplin cezaları dikkate alınmak suretiyle idare ve gözlem kurulunca yapılan ve iyileşme düzeyini gösteren değerlendirmeyi,” ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.
5. 5275 sayılı Kanun’un 89 uncu maddesinin birinci fıkrası ile Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin 14 üncü maddesine göre “iyi hal değerlendirmelerini” yapmakla hükümlünün cezasını infaz etmekte olduğu Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü İdare ve Gözlem Kurulu yetkili ve görevlidir.
6. Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin beşinci fıkrasına göre, İdare ve Gözlem Kurulu, hükümlü hakkındaki değerlendirmesini yaparken, ceza infaz kurumu yetkili servisleri tarafından düzenlenen gözlem değerlendirme ve gelişim değerlendirme raporları, risk değerlendirme raporu ile infaz dosyalarındaki tüm bilgi ve belgelere göre karar verir. Kurullar bu değerlendirme sırasında talebi üzerine veya re’sen hükümlü ile mülakat yapabilir.
7. Hükümlünün koşullu salıverilmesi, açık ceza infaz kurumuna ayrılabilmesi için mahkum olduğu cezanın infazı sırasında, ceza infaz kurumunda geçirmiş olduğu sürede iyi hâlli olmasının gerekli ve yeterli olduğu, hükümlünün denetimli serbestliğe ayrıldıktan sonra işlediği iddia olunan suç nedeniyle hakkında tutuklama kararı verilmesinin doğrudan tek başına iyi hâlli olmadığını kabule yeterli olmadığı, İdare ve Gözlem Kurulunun, hükümlü hakkında ceza infaz kurumu yetkili servisleri tarafından düzenlenen gözlem değerlendirme ve gelişim değerlendirme raporlarını, risk değerlendirme raporu ile infaz dosyasındaki bilgi ve belgeleri inceledikten sonra hükümlünün iyi halli hükümlü sayılıp sayılmayacağı yönünde değerlendirme yapılıp bir karar vermesi gerektiği anlaşılmakla, itiraz merciince itirazın bu sebeple reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin yerinde olmadığı ancak İnfaz hakimliğinin şikayetin kabulüne karar verdikten sonra şikayete konu kararın iptaline karar vermekle yetinmesi gerekirken, idarenin yerine geçerek "hükümlünün derhal açık ceza infaz kurumuna ayrılmasına ilişkin işlemlerin yapılması için ilgili ceza infaz kurumuna müzekkere yazılmasına" şeklinde karar vermesi nedeniyle itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde itiraz merciince verilen karar kanuna aykırı olduğundan, kanun yararına bozma talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
III. KARAR
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma isteminin KABULÜNE,
2. Adana 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 10.08.2022 tarihli ve 2022/1009 değişik iş sayılı kararın 5271 sayılı Kanun’un 309 uncu maddesinin üçüncü fıkrası gereği, oy birliğiyle KANUN YARARINA BOZULMASINA,
Dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,
25.12.2024 tarihinde karar verildi.