"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Pazar (Rize) 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil istekli davada İlk Derece Mahkemesince davanın reddine ilişkin verilen kararın istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı ...’nun istinaf isteminin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, 952 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 1986 yılında ... tarafından haricen 2/3 payının ... ..., 1/3 payının davacı ...'a satıldığını, ...'ın adına işlemleri babası ... ...'in yaptığını, ... ... ve davacı ...'ın, ... ...'in çocukları, diğer davacı ...'nun ise ... ...'in oğlu olduğunu, ... ...'in 26.11.2013 tarihinde 2B kapsamında kalan dava konusu taşınmazı adına satın aldığını ve davacı ...'ın 1/3 payına düşen 4.000,00 TL satış bedelini ... ... vasıtasıyla ... ...'in eşi olan davalı ...'e teslim ettiğini, ancak taşınmazın tamamının ... ... adına tescil edildiğini, ... ...’in daha sonra sağlığında tüm çocuklarına taşınmaz verdiğini, dava konusu taşınmazın 1/3 payını da davacı ...'na devretmek istediğini, ancak 2014 yılında 1/3 payın davacı adına tesciline izin verilmediğini ve gerçeği yansıtmayan bir sağlık raporu aldırılarak taşınmazın davalı ...'e temlik edildiğini, fiili durumda ise taşınmazın davacılar ve ... ... tarafından 1/3’er
paylı olarak kullanıldığını ileri sürerek 952 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar ve davalı ... adına üç ayrı (bağımsız) tapu olacak şekilde tesciline karar verilmesini talep etmiş, davacı ... aşamada davadan feragat etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, dava konusu taşınmazın ... ... tarafından satın alındığını ve davalı ...'e devredildiğini, davacı yanın ileri sürdüğü hususların ispata muhtaç olduğunu, davacıların aktif dava ehliyeti bulunmadığını belirtip davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Pazar(Rize) 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.04.2021 tarihli ve 2019/216 Esas 2021/352 Karar sayılı kararıyla; davacı ...’nın aktif dava ehliyeti bulunmadığı, dava konusu taşınmazın babası ... ... tarafından temlik edildiği ve ... ...’in halen sağ olduğu, davacı ...’nin davadan feragat ettiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; iddianın kanıtlandığını, davacı ... yönünden verilen karara ilişkin bir itirazlarının olmadığını, dosya kapsamında dinlenen tanıkların davacının haklılığı açıkça ortaya koyduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafın, çekişmeli taşınmazın babası ... ... adına tescili istemiyle ve babasını temsilen dava açmadığı, babası tarafından bağışlandığı belirtilen taşınmazdaki bir bölümün adına tescilini talep ettiği, davacı tarafın kendi mülkiyet hakkına dayanarak eldeki davayı açtığı ve aktif dava ehliyetinin bulunduğu, ancak ... ... tarafından davacıya yapıldığı iddia edilen bağış işleminin geçersiz olduğu, ehliyetsizlik iddiasının incelenmesinin ise esasa bir etkisi bulunmadığı davanın esastan reddine karar verilmesi gerekirken aktif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğu ancak istinaf edenin sıfatı ve aleyhe bozma yasağı nedeniyle bu hususun kaldırma sebebi yapılmadığı gerekçesi ile davacı ... vekilinin istinaf isteminin HMK'nın 353/1-b.(1) maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; delil olarak bildirdikleri sağlık raporunun getirtilmediğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, dava konusu taşınmazın davalıya hangi şartlarda devredildiğinin araştırılmadığını, davacının aktife dava ehliyetinin olduğunu, diğer kardeşlerin ... ...’ten taşınmaz devraldığını ancak davacının dava konusu taşınmazdaki kullandığı kısmı alamadığını, tanıkların iddialarını doğruladığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
HMK'nın 125. maddesinde; ''(1) Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir:
a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde davacı davayı kazanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olurlar.
b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür.'' hükmüne yer verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Somut olayda; dava konusu taşınmazın tamamının 26.03.2021 tarihinde dava dışı ... ... ...’a, bu kişinin 23.11.2011 tarihinde dava dışı ...a ve ...ın da 23.11.2021 tarihinde davacı ...’nın eşi ... ...’na temlik ettiği geri çevirme sonucu getirtilen kayıtlardan görülmekte olup, eldeki davada HMK’nın 125. maddesi gözetilmeksizin karar verildiği anlaşılmaktadır.
2. O halde, kendiliğinden (re’sen) gözetilmesi zorunlu bulunan HMK’nın 125. maddesindeki yasal düzenleme nazara alınarak, davacı tarafa seçimlik hakkının hatırlatılması, bu yöndeki usuli eksikliğin giderilmesi ve sonucuna göre işlem yapılarak ondan sonra bir karar verilmesi gerekirken, Bölge Adliye Mahkemesince, bu husus göz ardı edilerek yazılı olduğu üzere hüküm kurulmuş olması doğru değildir.
3. Kabule göre ise; İlk Derece Mahkemesince, davacı ...’nın aktif dava ehliyeti bulunmadığı, babası ... ...’in halen sağ olduğu gerekçesi ile davacı ... yönünden davanın reddine karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince, davacı tarafın kendi mülkiyet hakkına dayanarak eldeki davayı açtığı ve aktif dava ehliyetinin bulunduğuna işaret edilerek İlk Derece Mahkemesinin gerekçesinde değişikliğe gidilmiş olup, HMK’nın 353/1-b-2. maddesindeki düzenleme uyarınca, İlk Derece Mahkemesinin gerekçesinin değiştirilmesi halinde Bölge Adliye Mahkemesince yeniden karar verilmesi gerekirken, istinaf isteğinin esastan reddine karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin değinilen yönden yerinde bulunan temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/1. maddesi uyarınca Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına,
İlk Derece Mahkemesi kararının HMK’nın 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, sair hususların bozma sebebine göre incelenmesine yer olmadığına,
Alınan peşin harcın talep halinde temyiz eden davacıya iadesine,
Dosyanın karar veren Pazar (Rize) 1. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
11.01.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.