"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/307 E., 2021/791 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine temsilcisi dava dilekçesinde; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından açılan kamulaştırma davası neticesinde ... sıra numarasında kayıtlı 9.360,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın Akyazı Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.08.1988 tarih ve 1988/499 Esas, 1988/252 Karar sayılı kararıyla kamulaştırılmasına ve Hazine adına tesciline karar verildiğini, taşınmazın 1221,53 metrekarelik kısmının ... köyü sınırları içerisinde bulunan 132 ada 138 parsel sayılı taşınmaz içerisinde tespit edildiğini belirterek bu bölümünün tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; çekişmeli taşınmazın mezarlık vasfı ile tescil edildiğini, dava konusu edilen taşınmaz bölümünün çevre düzeni planında kırsal yerleşim alanında kaldığını, davanın yersiz ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu belirterek reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Akyazı Asliye Hukuk Mahkemesinin 06.04.2016 tarihli ve 2015/389 Esas, 2016/274 Karar sayılı kararıyla; davaya esas dosyanın zayi olması nedeniyle bulunamadığı, davacının kamulaştırma bedelinin ödendiğine ve kamulaştırmaya ilişkin evrakı dosyaya ibraz edemediği gerekçesi ile ispat edilemeyen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 12.11.2019 tarihli ve 2016/13273 Esas, 2019/7211 Karar sayılı kararıyla; yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek davacının dayanağı olan tapu kaydının keşif mahalinde uygulanarak kapsamının öncelikle 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 20/A maddesine göre belirlenmesi, kayıt kapsamında kalan bölümde davanın kabulüne karar verilmesi, tescil krokisinin uygulama kabileyetinin bulunmaması halinde tapu kaydı hudutlarının mahalli bilirkişilerce gösterilmesinin istenilmesi, uygulamada komşu parsel tutanak ve dayanaklarından yararlanılması gereğine değinilerek hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının dayanağı tapu kaydının dava konusu taşınmazı kapsadığı gerekçesi ile 132 ada 138 parsel sayılı taşınmazın bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen bölümünün davacı adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili, verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 20 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. ... ili, Akyazı ilçesi, ... köyünde bulunan 132 ada 138 parsel sayılı taşınmaz mezarlık vasfı ile ... Köyü Tüzel Kişiliği adına tespit ve tescil edilmiş, tashihen devir nedeniyle ... adına kayıtlanmıştır.
2. Mahkemece, davacının dayanak tapu kaydının çekişmeli taşınmaz bölümünü kapsadığı gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de; bozmaya uyulduğu halde gerekleri tam olarak yerine getirilmemiş, fen bilirkişisinin kamulaştırma haritalarını uygulaması suretiyle alınan rapora göre karar verilmiş, tescil dosyası ve tescil krokisi detaylı olarak araştırılmamış, bulunamamaları halinde hudutların mahalli bilirkişilere sorulması suretiyle belirlenmesi gerektiği göz ardı edilmiş, uyuşmazlığın çözümünde komşu parsel tutanak ve dayanaklarından yararlanılmamıştır. Yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli olmadığı gibi, bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri de tam olarak yerine getirilmemiştir.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, davacının dayandığı tapu kaydının tesis ve varsa ifraz haritaları mahalli Tapu Müdürlüğü ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşiv Dairesi Başkanlığından ayrı ayrı sorulup getirtilerek dosya arasına alınmalı, dava konusu taşınmazın çevresinde bulunan taşınmazlara ait kadastro tespit tutanaklarının onaylı örnekleri varsa dayanakları (tapu, vergi kaydı gibi) ile birlikte getirtilmeli, taşınmazların kadastro tespiti kesinleşmiş ise tapu kayıtları getirtilip dosya arasına alınmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları ve teknik bilirkişinin katılımı ile yeniden keşif yapılmalıdır.
Taşınmazın başında yapılacak keşif sırasında, davacının dayandığı tapu kaydının haritası/krokisi uygulanıp kapsamı 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 20/A maddesi uyarınca belirlenmelidir. Ancak tapu kayıtlarının haritası/krokisi yoksa, zemine uygun değilse veya uygulama kabiliyeti yok ise bu durumda tapu kayıtlarının sınırlarına itibar edilmeli; bu amaçla dayanak tapu kaydı tesisinden itibaren tüm tedavülleriyle okunup kayıtta yazılı hudutların yerel bilirkişilerce zeminde gösterilmesi istenilmeli, yerel bilirkişilerin zeminde gösterdiği hudutlar teknik bilirkişiye harita üzerinde işaretlettirilmelidir. Kayıtta yazılı olup yerel bilirkişiler tarafından zeminde gösterilemeyen hudutların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı ve bu suretle kayıtların kapsamı duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespit edilmelidir. Yerel bilirkişi ve tanıkların, kayıtların uygulanması hususundaki beyanlarının zemine uygunluğu komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, dava konusu taşınmazın, davacının dayandığı tapu kaydı kapsamında kalıp kalmadığı duraksamasız olarak belirlenmeli, teknik bilirkişiden uygulanan kaydın hudutları ile kapsamını belirtir, keşfi takibe imkan verir gerekçeli kroki ve rapor alınmalı, bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır.
Belirtilen hususlar gözetilmeden karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3 üncü maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının talep halinde yatırana iadesine,
Dosyanın Akyazı Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
13.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.