"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 1995/784 E., 1998/37 K.
DAVA TARİHİ : 24.12.1991
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece verilen karar Yargıtay 8. Hukuk Dairesince bozulmuştur.
Mahkemce bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; ... ili, ... Bucağında bulunan ve tapulama sırasında 625 ve 892 parsel numaralarıyla adına sınırlandırılıp havzai fahmiye hudutlarında kalmaları nedeniyle tespit harici bırakılan taşınmazların adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... temsilcisi davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.09.1994 tarihli ve 1991/548 Esas, 1994/464 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 30.10.1995 tarihli ve 1995/1206 Esas, 1995/11440 Karar sayılı kararı ile; kısa karar ile gerekçeli kararın çelişkili olması nedeniyle hüküm bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.02.1998 tarihli 1995/784 Esas, 1998/37 Karar sayılı kararı ile; dava konusu taşınmazlar üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne, 625 ve 892 parsel sayılı taşınmazların davacı adına tesciline, dava konusu taşınmazların altındaki madenlerin Devlete ait olduğunun tapuya şerhine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazların halen taşkömürü havzasında olup olmadıklarının araştırılmadığını, taşınmazlarla ilgili kadastro ve güncelleme çalışmaları olup olmadığının sorulmadığını, taşınmazın imar planında kalıp kalmadığının belirlenmediğini, komşu parsel tutanaklarından yararlanılmadığını, hava foroğraflarının uygulanmadığını belirtip eksik inceleme ile karar verildiğini ileri sürerek hükmün bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 maddesi, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda ... ili, ... köyü çalışma alanında bulunan 625 parsel sayılı 3010 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz zilyetlik ve vergi kaydı nedeniyle ..., 892 parsel sayılı 335 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz zilyetlik nedeniyle ... ve müşterekleri adına tespit edilmiş, komisyon kararı ile havzai fahmiye hudutlarında kalmaları nedeniyle taşınmazların tespit harici bırakılmalarına karar verilmiştir.
2. Mahkemece, dava konusu taşınmazlar üzerinde davacı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye elverişli değildir.
3. Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazlara ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek çekişmeli taşınmaz bölümlerinin bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalıdır.
4. Dava konusu 625 parsel sayılı taşınmazın tespitine esas vergi kaydı ile dava konusu taşınmazlara komşu parsellerin kadastro tespit tutanak örnekleri ve bu parsellere uygulanan tapu ve vergi kayıtları (tespite esas dayanakları) tesislerinden itibaren tüm tedavülleri ile getirtilmeli, bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraatçi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı; yapılacak keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim tarafından hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihyayı gerektiren yerlerden olup olmadıkları, imar ihya gerektiren yerlerden olmaları halinde ne zaman imar-ihyaya konu olmaya başladıkları ve imar ihyanın bitirildiği hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, 625 parsel sayılı taşınmazın tespitinde uygulanan vergi kaydının kapsamı belirlenmeli, yerel bilirkişi ve tanık sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle yöntemince giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmazların toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, bitki örtüsünü, imar-ihyayı gerektiren yerlerden olmaları halinde imar-ihyaya konu olmaya başladıkları tarihi, hangi faaliyetler ile imar ve ihya işlemi yapıldığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihleri bildirir, taşınmazların eğimi ve taşlılık durumunu özellikle inceleyip mevcut halleriyle tarım arazisi niteliğinde kabul edilip edilmeyeceklerini, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, önceki bilirkişi raporunu irdeler ve çelişkileri giderir mahiyette ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden uydu ve hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazların sınırlarını ve niteliklerini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarihler ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde; teknik bilirkişiden ise keşfi takibe ve denetlemeye elverişli biçimde krokili rapor alınmalı; Kadastro Kanunu'nun 14 üncü maddesi uyarınca davacının belgesiz zilyetlik yoluyla sulu arazide 40 dönüm kuru arazide 100 dönüm taşınmaz edinilebileceği gözetilerek senetsizden edindiği taşınmazların sulu ve kuru arazi ayrımı ve oranlaması yapılmak suretiyle belgesiz zilyetlik yoluyla edinilebileceği taşınmaz miktarı belirlenip Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
Temyiz eden Hazine harçtan muaf olduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
28.11.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.