"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda Gerede Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 29.05.2014 tarihli ve 2009/178 Esas, 2014/178 Karar sayılı karar yasal süre içerisinde davalı ... ... mirasçısı ... tarafından temyiz edilmiş olmakla; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, Gerede ilçesi ..... köyü sınırları içinde bulunan 12, 42, 43, 65, 84, 172, 218, 744, 757 ve 835 parsel sayılı taşınmazların davacılar tarafından noter senedi ile satın alındığı ve taşınmazlara zilyet oldukları halde tapuda davalı ve davalıların murisleri adına kayıtlı olduğunu ileri sürerek, taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar davaya cevap vermemiş, davalı ... yargılama sırasında davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Gerede Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.05.2014 tarihli ve 2009/178 E., 2014/178 K. sayılı kararıyla; davacıların bu taşınmazların bir kısmını kullanırken daha önceden almış oldukları gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine dayanarak bu taşınmazlara zilyet oldukları gerekçesi ile davanın kabulüne, çekişmeli 12, 42, 43, 65, 84, 744 ve 757 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile taşınmazlar 457228800 paya bölünerek 57153600/457228800 payının.... 3471048/457228800 payının ..., 3471048/457228800 payının ....., 3471048/457228800 payının ....., 85460753/ 457228800 payının ..., 58215269/457228800 payının ..., 6311648/457228800 payının ..., 4891348/457228800 payının...., 60237919/457228800 payının ......., 32992435/457228800 payının ..., 3310722/457228800 payının ..... Eşi), 1986426/457228800 payının ..., 1986426/457228800 payının ..., 1986426/ 457228800 payının ....., 1986426/457228800 payının ..., 1986426/457228800 payının ..., 4667544/457228800 payının ...., 4667544/457228800 payının ...., 4667544/457228800 payının....., 38102400/457228800 payının ....., 38102400/457228800 payının .... 38102400/457228800 payının ... mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Yukarıda belirtilen karara karşı süresi içinde davalı ... ... mirasçısı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Temyiz dilekçesinde özetle; mirasbırakanı olan davalı ... ...'ın dava tarihinden önce 2004 yılında öldüğünü, dava dilekçesinin mirasçılarına tebliğ edilmediğini, kök murisine ait veraset ilamının alınmadığını, taraf teşkilinin sağlanmadığını, Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin eksik olduğunu, keşfe gidilip mahalli bilirkişi ile tanık beyanlarına başvurulmadığını, ölümle kişilik sona ereceğinden ölü kişi aleyhine dava açılamayacağı gibi davanın mirasçılarına da yöneltilmek suretiyle yürütülemeyeceğinden davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi ve sonrası satın almaya dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
3.2.1. 6100 sayılı HMK 'nın 50. maddesi "Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir."
3.2.2. 6100 sayılı HMK'nın dava ehliyeti başlıklı 51. maddesi “Dava ehliyeti, medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirlenir.” hükümlerini düzenlemiştir.
3.2.3. TMK’nın 28. maddesinde kişiliğin ölümle sona ereceği 04.05.1978 tarihli ve 4/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da, ölü kişiye karşı dava açılamayacağı belirtilmiştir.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Somut olayda davanın 06.07.2009 tarihinde açıldığı, davalı olarak gösterilen ...’ın ise dava tarihinden daha önce, 27.03.2004 tarihinde öldüğü anlaşılmaktadır.
3.3.2. Hemen belirtilmelidir ki, davada sağ olan gerçek ve hükmi şahsiyeti haiz tüzel kişiler taraf olabilirler. Taraf ehliyeti, dava şartı olup re’sen gözetilmesi gerekli olan bir usul kuralıdır. HUMK’un 38. maddesi delaletiyle TMK’nın 28. maddesi hükmü ve 04.05.1978 tarihli 4/5 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince kural olarak ölü kişiye karşı dava açılamaz. Aynı şekilde kural olarak ölü kişi aleyhine dava açılması halinde davanın mirasçılara yöneltilmesi de mümkün değildir. Zira ölü kişinin taraf ehliyeti bulunmamaktadır. 6100 sayılı HMK'nın 124. maddesinin uygulanma koşullarının da bulunmadığı anlaşılmaktadır.
3.3.3. Buna göre dava tarihinde ölü olduğu saptanan ... aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, Mahkemece bu husus gözden kaçırılarak yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; davalı ... ... mirasçısı ...'ın temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün HMK'nın geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/12/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.