"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/862 E., 2022/1693 K.
Avukat ..., Avukat ...,
DAVA TARİHİ : 25.04.2016
HÜKÜM/KARAR : Ret / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/26 E., 2021/760 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı Hazine vekili, asıl dosyada ve birleşen dosyalarda Kars ili, ...ilçesi, ...köyü 106 ada 66, 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazların Toprak Tevzi Komisyonu çalışmasında sınırlandırılarak Hazine adına kaydedildiği halde tablendikatif listesi dikkate alınmadan kadastro tespitinde senetsizden davalı adına tespit ve tescil edildiğini ileri sürerek tapu kayıtlarının iptali ile Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili dava konusu taşınmazlar üzerinde davalının zilyetliği bulunduğunu ve çekişmeli taşınmazların tevzi çalışmalarında davalının atalarına verildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
...Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.04.2018 tarihli 2016/517 Esas, 2018/433 Karar sayılı, 2016/519 Esas, 2018/434 Karar sayılı kararlarıyla; çekişmeli taşınmazlarda kazandırıcı zamanaşımı ile edinim koşullarının davalı yararına oluştuğu gerekçesiyle davaların ayrı ayrı reddine, 07.02.2018 tarihli, 2016/522 Esas, 2018/122 Karar sayılı kararlarıyla; çekişmeli taşınmazda kazandırıcı zamanaşımı ile edinim koşullarının davalı yararına oluşmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemelerinin yukarıda belirtilen 2016/517 Esas, 2018/433 Karar sayılı ve 2016/519 Esas, 2018/434 Karar sayılı kararlarına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili, 2016/522 Esas, 2018/122 Karar sayılı kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesince yapılan incelemeler sonucunda; Mahkemece eksik inceleme yapıldığı belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararları kaldırılmış ve dosyalar Mahkemesine gönderilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında dava dosyaları birleştirilerek yapılan yargılama sonucunda ...Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.11.2021 tarihli ve 2021/26 Esas, 2021/760 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazlarda davalı lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluştuğu gerekçesi ile davaların ayrı ayrı reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davacı Hazine vekili, Mahkeme kararının eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayandığını, kadastro sırasında tablendikatif listesi ve eski tapu kayıtlarının dikkate alınmadığını, dinlenen yerel bilirkişilerin yaşları nazara alındığında Hazine adına oluşan tapu kaydı tarihinden geriye doğru iktisap sağlayan süreye ilişkin zilyetliği bilmelerinin mümkün olmadığını, belirtmelik tutanağında isimleri bulunan bilirkişilerin yaşayıp yaşamadıklarının tespit edilmediğini, taşınmazın vefat eden şahıslardan mirasçılarına kaldığı beyan edilmesine rağmen taksim üzerinde durulmadığını, davalı adına aynı çalışma bölgesinde kayıtsız ve belgesizden taşınmaz tescil edilip edilmediğinin yöntemince araştırılmadığını, dava konusu taşınmazla ilgili mera araştırması ve hava fotoğrafı uygulaması yapılması gerektiğini ileri sürerek hükmün kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin yukarıda tarih ve numarası yazılı kararıyla; yazılı şekilde hüküm kurulmasında bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/(1)-b/1 inci maddesi uyarınca davacı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1 inci, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 ve 46 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Kadastro sonucunda Kars ili, ...ilçesi, ...köyü 106 ada 66, 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlar tevzi tapu kaydı dayanak alınarak ve taşınmazın 30 yılı aşkın zamandır Muzaffer Aydın’ın zilyet ve tasarrufunda bulunduğu ancak Toprak Tevzi Komisyonu tarafından bu zilyetliğin dikkate alınmadan tapu kaydının oluşturulduğu, adı geçenin zilyetliğini oğluna hibe ettiği açıklanmak suretiyle ... adına tespit ve tescil edilmiştir.
2.Hemen belirtilmelidir ki; dava konusu taşınmazlar, 4753 sayılı Kanun uyarınca oluşturulan tapu kaydı esas alınarak kaydın oluştuğu tarihe kadar iktisap koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davalı adına tespit edilmiş olup, bu şekilde oluşan tapu kayıtlarının kapsamında kalan yerlerin, tapu kaydının oluştuğu tarihe kadar zilyetleri yararına iktisap koşullarının gerçekleşmesi halinde zilyetleri adına tescile karar verileceği 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 46/1 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu durumda anılan Kanun maddesi uyarınca, tapu kaydının oluştuğu tarihe kadar davalı taraf yararına zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması zorunludur.
Ne var ki; Mahkemece bu hususta yeterli araştırma ve inceleme yapılmamıştır.
3.Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle dava konusu taşınmazlara ait belirtmelik tutanak ve dayanakları eksiksiz olarak getirtilerek dosyasına konulmalı, bundan sonra mahallinde elverdiğince yaşlı (taşınmazların tespitine esas tapu kayıtlarının oluşumundan öncesini bilebilecek yaşta), tarafsız ve yöreyi iyi bilen şahıslar arasından seçilecek aynı köy ve komşu köyler halkından ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı; yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan taşınmazların öncesinin ne olduğu, kimden kime kaldığı, zilyetliğin ne zaman başladığı, taşınmazın kim tarafından, ne zamandan beri kullanıldığı, kamu orta malı niteliğinde mera, yaylak gibi yerlerden olup olmadığı, meradan sökülerek elde edilip edilmediği hususlarında maddi olaylara dayalı bilgi alınmalı, varsa çekişmeli taşınmazların belirtmelik tutanağında uygulanan kayıtlar mahalli bilirkişiler aracılığı ile zemine uygulanarak kapsamları belirlenmeli, keşifte alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli; ziraat bilirkişisi kurulundan çekişmeli taşınmazların önceki ve mevcut niteliğini, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini ve komşu parseller ile nasıl ayrıldığını açıklayıp tarımsal niteliğini belirten, taşınmazların değişik yönlerden ve özellikle komşu mera parseli ile müşterek sınırının bulunduğu bölümden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı ve gerekçeli rapor istenmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisine taşınmazları kapsayan hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak dava konusu taşınmazları hava fotoğraflarında gösteren ve taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten rapor düzenlettirilmeli; belirtilen şekilde yapılan uygulama sonunda davalı yararına edinme koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Hazine harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.