"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında görülen davada;
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine ilişkin verilen kararın istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf isteminin HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine, davalı ...’nun istinaf dilekçesinin süreden reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı vekili tarafından süresinde duruşma istekli ve davalı ... vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş, süresinde temyiz harç ve masrafı yatırılmadığından davalı ... vekilinin temyiz başvurusundan vazgeçmiş sayılmasına dair ek karar verildiği ve davacının adli yardım isteğinin İlk Derece Mahkemesince kabulüne karar verildiği anlaşıldığından; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, duruşma günü olarak saptanan 30.05.2023 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı ... vekili Avukat ... ... ... geldi, davetiye tebliğine rağmen temyiz edilen davalı ... vekili v.d. gelmedi. Yokluklarında duruşmaya başlandı, gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, ... karara bırakıldı. Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, davacının mirasbırakanı ... ...'nun 126 ada 1 parsel sayılı taşınmazının 1/2 payını davalılardan ...'nun babası ... ... ...'na satış suretiyle temlik ettiğini, onun anılan payı 14.10.2004 tarihinde davalı oğlu ...'na devrettiğini, temliklerin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu, davalıların 14.10.2004 tarihinde dava konusu taşınmazın destekleme ücretlerinin alınması amacıyla tapuda imza vermesi gerektiğini söyleyerek davacıyı Tapu Müdürlüğüne götürdüklerini ve çekişme konusu taşınmazın kalan 1/2 payının hileli olarak devrini sağladıklarını, davacının okuma yazması olmadığını ileri sürerek çekişme konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile miras payı oranında davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili, harcın eksik yatırıldığını, davacının okuma yazma bildiğini, mirasbırakanın bütün tasarruflarından haberdar olduğunu, dava konusu taşınmazın ½ payının babası ... ’na ait olduğunu, ancak kadastro tespiti sırasında taşınmazın tamamının mirasbırakan adına tescil edildiğini, bu nedenle mirasbırakanın ½ payı temlik ettiğini, çekişme konusu taşınmazın 1/2 payının davalıya devredilmesinin hukuka uygun olduğunu ve iyiniyetle yapıldığını, muvazaalı bir işlem bulunmadığını, temlik tarihinin üzerinden 25 yıldan fazla zaman geçtiğini, talebin zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalılar ..., ..., ... ve ..., davacının kötü niyetli olduğunu, temlikin usulüne uygun yapıldığını, davacının 2004 yılında yapılan devir işleminin tarafı olduğu için muvazaa iddiasında bulunamayacağını belirterek davanın reddini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararıyla; hile iddiası yönünden hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesi ile davanın reddine; muris muvazaası iddiası yönünden temlikin mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalıların, davacıyı destekleme parası alınacağı yönünde kandırdıklarını, davacının okuma-yazma bilmediği gibi Türkçe de bilmediğini, bu sebeple satış işleminin Tapu Sicil Tüzüğünün 24. maddesi uyarınca tercüman bulundurulmak suretiyle yapılması gerektiğinin zorunlu olduğunu, satış işleminin geçersiz olduğunu, şekle aykırı şekilde düzenlenen resmi akit araştırılmadan davanın hak düşürücü süreden reddine karar verildiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazdaki ½ payı satış bedelini ödeyerek satın aldığını, temlik tarihinde dava konusu payı alabilecek ekonomik gücünün bulunduğunu, davacının iddialarının doğru olmadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin tarih ve sayısı yukarıda belirtilen kararı ile; tanık olarak dinlenen davacının eşi ... ... beyanından hile iddiası yönünden davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığının anlaşıldığı, davacının Türkçe bilmediği ve tercüman bulundurulmasının zorunlu olduğu iddialarının gerçeği yansıtmadığı gerekçesi ile davacı vekilinin istinaf isteğinin HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine; davalı ... vekilinin 02/12/2021 tarihinde süresi geçtikten sonra istinaf başvurusunda bulunduğu gerekçesi ile 6100 sayılı HMK'nın 346. ve 352. maddeleri gereğince istinaf dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuş, davalı ... vekili tarafından süresinde temyiz harç ve masrafı yatırılmadığından davalı ... vekilinin temyiz başvurusundan vazgeçmiş sayılmasına dair ek karar verilmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçelerinde; istinaf dilekçelerindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası, şekle aykırılık ve hile hukuki nedenlerine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de TMK'nın 706., TBK'nın 237. (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
2. 22/07/2013 tarihli 2013/5150 sayılı Tapu Sicil Tüzüğünün “Tanık bulundurulması gereken haller” başlıklı 24. maddesinin 3. fıkrasında “İstem sahiplerinden biri veya birkaçının Türkçe bilmemesi hâlinde, yeminli tercüman bulundurulur " hükmü düzenlenmiştir.
3. Hile (aldatma), genel olarak bir kimseyi irade beyanında bulunmaya, özellikle sözleşme yapmaya sevk etmek için onda kasten hatalı bir kanı uyandırmak veya esasen var olan hatalı bir kanıyı koruma yahut devamını sağlamak şeklinde tanımlanır.
Hile her türlü delille ispat edilebileceği gibi iptal hakkının kullanılması hiç bir şekle bağlı değildir. Aldatmanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde karşı tarafa yöneltilecek bir irade açıklaması, def'i yahut dava yoluyla da kullanılabilir.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 370 ... maddesi uyarınca ONANMASINA,
Temyiz edilen bir kısım davalılar vekili duruşmaya katılmadığından lehine duruşma vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Aşağıda yazılı 179,90 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
30.05.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.