"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/368 E., 2023/167 K.
HÜKÜM : Kısmen Kabul
Taraflar arasında görülen tapusuz taşınmazın tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay 8. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın reddine ilişkin kararın Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesince bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; Malatya ili, .... ilçesi, .... Mahallesinde bulunan, çevresi kendisine ait 46, 47 ve 48 parsel sayılı taşınmazlarla çevrili taşınmazın kadastro çalışmaları sonucunda tescil harici bırakıldığını, taşınmazda babasıyla birlikte zilyetliğinin 80-90 yılın üzerinde olduğunu ileri sürerek dava konusu taşınmazın adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2.Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; idareleri yönünden davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini, davacının imar-ihya olgusunu ispat edemediğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Yazıhan (Kapatılan) Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.04.2012 tarihli ve 2011/74 Esas, 2012/86 Karar sayılı kararıyla; davacı lehine zilyetlikle mülkiyet edinme koşulları oluştuğu gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 29.213 m2 yüz ölçümlü sulu tarlanın davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 04.10.2013 tarihli ve 2012/13508 Esas, 2013/14291 Karar sayılı kararıyla; 3 kişilik jeodezi mühendisi bilirkişi kuruluna hava fotoğrafları incelemesi yaptırılması, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan rapor alınması ve davacının dava konusu taşınmazı imar-ihya edip etmediğinin araştırılması gerektiği belirtilerek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir. Davacı vekilinin karar düzeltme talebi aynı Dairenin 20.05.2014 tarihli kararıyla reddedilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Malatya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.07.2016 tarihli ve 2014/1353 Esas, 2016/1138 Karar sayılı kararıyla, davacının dava konusu taşınmazı imar-ihya etmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 17.02.2021 tarihli ve 2017/1830 Esas, 2021/1329 Karar sayılı kararıyla; davacı vekilinin (A) harfiyle gösterilen bölüme ilişkin temyiz itirazının reddine, (B) harfiyle gösterilen taşınmaz yönünden ise bir önceki bozma kararına uyulmadığı belirtilerek dava konusu yerle ilgili 3 kişilik jeodezi mühendisi bilirkişi kuruluna hava fotoğrafları incelemesi yaptırılması, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan rapor alınması ve davacının dava konusu taşınmazı imar-ihya edip etmediğinin araştırılması gerektiğine işaret edilerek kararın bozulmasına karar verilmiştir. Davalı ... vekilinin karar düzeltme talebi Dairece 18.10.2021 tarihli kararla reddedilmiştir.
D. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik harita mühendisi bilirkişi heyeti ve mahalli bilirkişi beyanlarıyla fen bilirkişi raporunda (B2) harfiyle gösterilen 4.638,28 m2 ile (B3) harfiyle gösterilen 16.484,83 m2 taşınmazlarda davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne, diğer kısımlara yönelik açılan davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarında hangi tarihte imar ihya işlemlerinin tamamlandığının değerlendirilmediğini, davacının kadastro tespitinin yapıldığı tarihte tespite itiraz etmeyip yıllar sonra dava açmasının hakkın kötüye kullanılmasını teşkil ettiğini, diğer yandan tescil talebi reddedilen taşınmazlar yönünden Hazine adına Türk Medeni Kanunu'nun 713/6. hükmü uyarınca adlarına tescil talebi olduğu halde tescile hükmedilmemesinin de hatalı olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddesi,
Kadastro Kanunu'nun 14. ve 17. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Davacı ..., irsen intikal, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak Malatya ili, Yazıhan ilçesi, Durucasu Mahallesi çalışma alanında bulunan ve kadastro çalışmaları sırasında taşlık olması nedeniyle tespit harici bırakılan taşınmazın adına tescili istemiyle dava açmıştır.
2. Öncelikle belirtmek gerekir ki, fen bilirkişi raporunda (A) ve (B1) harfiyle gösterilen taşınmaz bölümleri bakımından davanın reddi doğru olmakla birlikte TMK'nın 713/6. maddesi uyarınca Hazine dava konusu taşınmazların adına tescilini talep etmiş olup Mahkemece davacının (A) ve (B1) harfiyle gösterilen taşınmaz bölümlerine yönelik davası reddedildiğine göre davalı Hazinenin bu talebi hakkında olumlu ya da olumsuz bir hüküm kurulmaması isabetsizdir.
3. Öte yandan; Mahkemece, davacı lehine zilyetlikle mülk edinme koşullarının oluştuğu gerekçesiyle fen bilirkişi raporunda (B2) ve (B3) olarak gösterilen taşınmazların davacı adına tesciline karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmak için yeterli olmadığı gibi bozma kararının gereklerinin yerine getirildiğini söyleme imkanı da bulunmamaktadır.
4. Şöyle ki, uyulmasına karar verilen bozma kararında, imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı ve tamamlanmış ise hangi tarihte tamamlandığının açıklanması gerektiği belirtildiği halde imar-ihyanın ne zaman tamamlandığına dair bilgiye yer verilmemiş, (B2) harfiyle gösterilen yerde 3'lü ziraat bilirkişi raporunda çok yıllık bitkiler bulunduğu ancak mera olmadığı yönündeki değerlendirmesi açıklattırılmamış, taşınmazın batısındaki eski 315 numaralı parsel davacı adına hükmen tescil edildiği halde buna ilişkin dosya, mümkün değilse de Mahkeme kararı, taşınmazın doğusundaki 56 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanağında bahsi geçen tapu kaydı ve yine taşınmazın doğusundaki 353 parsel sayılı taşınmazın hükmen tesciline ilişkin Yazıhan Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/95 Esas sayılı dosyası dosya arasına alınmamıştır.
5. Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle 315 ve 353 parsel sayılı taşınmazların hükmen tesciline ilişkin dosyaların, mümkün değilse de Mahkeme kararlarının ve 56 parsel sayılı taşınmazın kadastro tutanağında bahsi geçen tapu kaydının dosya arasına alınması, akabinde mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, aynı köyde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik mahalli bilirkişi kurulu, 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi heyeti ve fen bilirkişisi huzuruyla yeniden keşif yapılmalıdır.
6.Yapılacak keşifte, mahalli bilirkişilerden dava konusu parselin öncesinin ne olduğu, taşınmazın kim tarafından, ne zamandan beri kullanıldığı, taşınmazın imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp ne zaman bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalıdır.
7. Ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, bitki örtüsünü; mera ile aralarında doğal yahut yapay ayırıcı unsur bulunup bulunmadığını, taşınmazın mera vasfında olup olmadığını değerlendirecek şekilde, ekinde taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, önceki tarihli ziraatçi bilirkişi kurulu raporunu da irdeler şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalıdır.
8. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan hava fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak dava konusu taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğunu, mera vasfında olup olmadığını ve arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını, zilyetliğin şeklini, süresini, imar-ihyanın ne zaman tamamlandığını ve belirgin sınırları olup olmadığını belirtir şekilde rapor istenilmelidir.
9. Fen bilirkişisinden ise keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlenmesi istenilmeli ve mahalli bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli ve sonucuna göre karar verilmeli; fen bilirkişi raporunda (A) ve (B1) harfleriyle gösterilen taşınmaz bölümleri yönünden ise Hazinenin tescil talebi yönünden olumlu ya da olumsuz hüküm kurulmalıdır.
Yukarıda değinilen hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve uygulama ile karar verilmesi doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Temyiz eden davalı ... harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın Malatya 4. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
24.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.