"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/998 E., 2021/503 K.
HÜKÜM/KARAR : Davanın kabulü/ Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ergani 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/92 E., 2019/416 K.
Taraflar arasındaki tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Diyarbakır ili, Ergani ilçesi Kavurmaküpü sınırları içinde bulunan güneyinde ... köyü yolu,batısında ...'ın zilyetliğindeki tarla, doğusunda ...'ın zilyetliğindeki taşınmaz, kuzeyinde ise ...'in zilyetliğindeki taşınmazın bulunduğu yaklaşık 45-50 dönüm olan tarlanın 50 yıldan beri malik sıfatıyla davacının zilyetliğinde olduğunu, dava konusu taşınmazın davacıdan önce de babası ve dedesi tarafından ekilip biçildiğini, kullanımın bu şekilde devam ettiğini, taşınmazın Hazine, Belediye veya diğer üçüncü kişilerle bir ilgisinin bulunmadığını, 2014 yılında yapılan kadastro tespitleri sırasında dava konusu taşınmazın tapu dışı alan olduğundan bahisle tapuya tescil edilmediğini, taşınmaza ilişkin malik sıfatıyla zilyetliğin mahalli bilirkişiler veya tanıklar beyanıyla ispatlanabileceğini ileri sürerek davanın kabulü ile kazandırıcı zamanaşımı koşulları oluştuğundan dava konusu taşınmazın davacı adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili ; davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili ; açılan davanın haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, davacının imar ihya şartlarını yerine getirmediğini, dava konusu taşınmazın neden kadastro çalışmaları dışında bırakıldığının araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili; açılan davanın haksız, yersiz ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, dava konusu taşınmaz gibi yerlerin Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğunu, davacının imar ihya şartlarını yerini getirmediğini, dava konusu taşınmazın zilyetlikle kazanımına uygun yerlerden olmadığını, komşu parsellerin tutanak ve dayanaklarının uygulanması ve dava konusu taşınmaz yönünü ne gösterdiği hususunun keşif sırasında mahalli bilirkişi ve tanık beyanları nezaretinde denetlenmesi ve kadastro bilirkişisinden rapor alınması gerektiğini belirterek davanın reddine, taşınmazın Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.12.2019 tarihli ve 2018/92 Esas, 2019/416 Karar sayılı kararıyla; davanın kabülüne, Diyarbakır ili, Ergani ilçesi, Kavurmaküpü köyünde kani fen bilirkişisinin 19.09.2019 tarihli raporunda "A" harfi ile gösterilen 31512,89 metrekarelik dava konusu taşınmazın Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesi gereğince davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı Hazine vekili istinaf talebinde özetle, imar-ihyanın tamamlanma tarihi ile dava açma tarihi arasında 20 yıllık zilyetlik süresinin dolmadığını, bilirkişi raporuna göre taşınmazın 20 yıl önce taşlık olduğunu, davalının süreye ilişkin şartı yerine getirmediğini, Mahkemece keşif sırasında dava konusu taşınmaza komşu parsellerin tutanak ve dayanaklarının uygulanması gerektiği halde keşifte böyle bir uygulamanın yapılmadığını, dava konusu taşınmaza komşu parsellerin dava konusu taşınmaz yönünü ne gösterdiği hususunun keşif sırasında mahalli bilirkişi ve tanık beyanları nezaretinde denetlenmediğini, kadastro bilirkişiden de bu yönde rapor alınmadığını, keşfin bu yönden de eksik olup yetersiz keşif incelemesi ile karar verildiğini, resmi bilirkişi raporlarının da yetersiz ve sadece taşınmazın hali hazır durumunu yansıtır nitelikte olduğundan kabulünün mümkün olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının dava konusu taşınmazla ilgili olarak imar-ihya şartlarını yerine getirmediğini, yine imar ihyanın tamamlanma tarihinden itibaren 20 yıllık zilliyetlik şartının oluşmadığını, dava konusu yerin konumu ve niteliği itibariyle zilyetlikle kazanmaya uygun yerlerden olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.04.2021 tarihli ve 2020/998 Esas, 2021/503 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesince verilen kararda usul ve yasaya aykırı bir durum bulunmadığı gerekçesiyle davalı Hazine vekili ve davalı ... vekilinin istinaf kanun yolu başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; tescil davalarında Orman Genel Müdürlüğü'nün yasal hasım konumunda olup Orman Genel Müdürlüğü davaya dahil edilmeden taraf teşkili sağlanmaksızın karar verildiğini, Mahkemece temin edilebilen en eski tarihli uydu fotoğraflarının değerlendirilmesi gerekirken bu yönde bir araştırma yapılmaksızın karar verilmesinin doğru olmadığını, bilirkişi raporlarının da yetersiz ve sadece taşınmazın hali hazır durumunu yansıtır nitelikte olduğunu, davacı yararına Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesinde sayılan zilyetlik şartları gerçekleşmediğinden davanın reddi gerekirken kabulünün isabetsiz olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava; tapulama harici bırakılan taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 14 ve 17 inci maddeleri, Türk Medeni Kanunu'nun 713 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
Somut olayda, dava konusu taşınmaza komşu parsellere ilişkin tapu kayıtları ve dayanak belgelerin temini için Tapu Müdürlüğü'ne yazılan müzekkere cevabında dava konusu yerin tapusuz olması nedeniyle komşu parsellerin belirlenemediğinin belirtildiği, Mahkemece komşu parsellere ilişkin tapu kayıtları ve dayanak belgeleri temin edilmeksizin keşif yapıldığı, yapılan keşifte dinlenen mahalli bilirkişilerin ise dava konusu taşınmaz Kavurmaküpü köyünde bulunmasına rağmen komşu Ortaağaç köyünden seçildiği, öte yandan; Türk Medeni Kanunu'nun 713/4 ve 5 inci fıkraları gereğince keşif sonucu elde edilen bilirkişi rapor ve krokisine göre gerekli yerel ve gazete ilanlarının yöntemine uygun bir biçimde yapılmadığı, ilanın yapıldığı gazete ile ilan tutanaklarının dosya arasına konulmadığı, yasal 3 aylık sürenin dolmasının beklenilmesi gerekirken, yasal ilanlar yaptırılmadan hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca; İlk Derece Mahkemesi tarafından davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma, inceleme ve uygulamanın hüküm için yeterli olduğunu söyleyebilme imkanı bulunmamaktadır.
Bu itibarla; Mahkemece, dava konusu taşınmaza komşu taşınmazların tapu kayıtları ve dayanak belgeleri temin edilmek suretiyle dosya keşfe hazır hale getirilerek dava konusu taşınmazın bulunduğu Kavurmaküpü köyünden olmak üzere elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik mahalli bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, üç kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisi ve fen bilirkişisinin katılımıyla mahallinde yeniden keşif yapılması ve keşif sonucu elde edilen bilirkişi rapor ve krokisine göre gerekli yasal ilanların yöntemine uygun bir biçimde yaptırılması, ilandan sonra yasal 3 aylık sürenin dolmasının beklenilmesi ve sonrasında varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetinilerek yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
VI. KARAR :
Açıklanan sebeplerle ;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden Hazine harçtan muaf olduğundan, bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.