"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/7 E., 2022/181 K.
HÜKÜM : Kabul
Taraflar arasında görülen el atmanın önlenmesi ve kal davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay 8. Hukuk Dairesince kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davacı Hazine vekili, davalı DSİ Genel Müdürlüğü vekili, davalı ... Genel Müdürlüğü vekili, davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili ve davalı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmekle, kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; Mersin ili, ... ilçesi, ... köyünde bulunan kuzeyi 288 ve 560 parsel sayılı taşınmazlar, güneyi yol, doğusu 562 ve 563 parsel sayılı taşınmazlar ve batısı 187 parsel sayılı taşınmazlarla sınırlı 76.961,00 m2 miktarlı taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğunu, davalılar tarafından taşınmaz üzerine elektrik nakil direkleri dikildiğini, borular döşendiğini, içme su kulesi yapıldığını, taşınmazlar içerisinden yol geçirildiğini ileri sürerek Devletin mülkiyetinde bulunan alanlara davalıların müdahalesinin men'i ile üzerindeki yapıların kal'ine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, elektrik direklerinin davalı kuruma ait olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2.Davalı Mersin İl Özel İdaresi vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın hakem usulü ile yürütülmesi gerektiğini, kamu hizmetinin ifa edildiği tesislerde kamu idarelerine ait taşınmazların idaresi hakkındaki yönetmeliğe davacının uymadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
3. Diğer davalılar cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Tarsus 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.03.2013 tarihli ve 2011/311 E. 2013/1411 K. sayılı kararı ile; davanın kısmen kabulü ile İl Özel İdaresi tasfiye edildiğinden hakkındaki davanın reddine, diğer davalıların Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaza vaki müdahalesinin meni ile taşınmaz üzerinde bulunan elektrik direği, gerilim hattı, sulama havuzu, su kulesi ve sulama borularının kal'ine karar verilmiştir.
IV. ONAMA - BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Onama - Bozma Kararları
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili ile davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 16.10.2014 tarihli ve 2013/22226 Esas, 2014/18438 Karar sayılı kararıyla hüküm onanmış, davacı Hazine vekili karar düzeltme isteğinde bulunmuş, karar düzeltme isteği Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 16.10.2014 tarihli ve 2013/22226 Esas, 2014/18438 Karar sayılı kararıyla;"...davalı İl Özel İdaresinin ... Mersin Valiliği nezdinde kurulan komisyon tarafından hangi kurum veya kuruluşa devredildiğinin Mersin Valiliğinden sorulması, devir varsa o kurum veya kuruluşa dava ile ilgili tebligat yapılarak onun hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi; devir yapılmamış ise tesisin halen Mersin Valiliği nezdinde kaldığı kabul edilerek; davacı ve davalı sıfatı birleşmiş olacağından temyize konu karardaki gibi karar verilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, davalı İl Özel İdaresi yönünden davanın reddine yönelik Yerel Mahkeme tarafından verilen kararın bozulması gerekirken, bu husus gözden kaçmış, hüküm tümüyle onanmıştır. Davacı Hazine vekilinin karar düzeltme isteği bu yönden kabul edilerek onama ilamının kaldırılması ve hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir." gerekçesiyle kabul edilip onama kararı kaldırılarak kararın bozulmasına karar verilmiş, Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda İl Özel İdaresinin ...’ye devredildiğinin bildirildiği gerekçesi ile davanın kabulüne, davalıların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan taşınmaza vaki müdahalelerinin meni ile taşınmaz üzerinde bulunan elektrik direği, gerilim hattı, sulama havuzu ve su kulesinin kaline karar verilmiş karar verilmiş, karar davacı Hazine vekili, davalı Tedaş Genel Müdürlüğü vekili ve davalı ... Genel Müdürlüğü vekilince temyiz edilmiş,Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 01.07.2020 tarihli ve 2017/15807 Esas, 2020/4309 Karar sayılı kararıyla; davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili ve davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin su kulesine ilişkin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden reddine, davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin su deposuna ilişkin temyiz itirazları yönünden Mahkeme karar tarihinden sonra İl Özel İdaresine ait sulama tesisi ekipmanlarının 6360 sayılı Yasa uyarınca DSİ Genel Müdürlüğüne devredildiği, bu durumda anılan muhdesat yönünden karar tarihinden sonra sorumluluk dava dışı DSİ Genel Müdürlüğüne geçtiği, Mahkemece DSİ Genel Müdürlüğü yönünden taraf teşkilinin sağlanması için hükmün bozulmasına, davacı Hazine vekilinin su borularına ilişkin temyizi yönünden, "Davacı Hazine vekili tarafından, sulama suyu tesisi niteliğindeki su deposuna su sağlamak için yer altından geçirilen su boruları yönünden de elatmanın önlenmesi ve kal talebinde bulunulmuş olmakla birlikte Mahkemece bu taleple ilgili olumlu olumsuz herhangi bir karar verilmemiştir. Oysa, HMK'nın 297 nci maddesinde, hükmün hangi hususları kapsayacağı sayılmış olup anılan maddenin 2. fıkrasında, hükmün sonuç kısmında taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Bu itibarla, bir önceki bentte açıklanan nedenlerle karar tarihinden sonra anılan muhdesatlarla ilgili sorumluluğun DSİ Genel Müdürlüğüne geçtiği nazara alınarak, taraf teşkili sağlandıktan sonra davacı Hazine vekilinin talebi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi için hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararı ile; bozma kararı doğrultusunda DSİ Genel Müdürlüğü davaya dahil edilerek taraf teşkili sağlanmış, 11.04.2012 tarihli rapora ekli krokide gösterilen taşınmaz üzerinde bulunan elektrik direği, gerilim hattı, sulama havuzu, su kulesi ve su borularına vaki el atmanın önlenmesi ile kal'ine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili, davalı DSİ Genel Müdürlüğü vekili, davalı ... Genel Müdürlüğü vekili, davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili ve davalı ... temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; su kulesi yönünden DSİ Genel Müdürlüğünün el atmasınn önlenmesine karar verilmesi gerekirken ... Genel Müdürlüğü yönünden karar verildiğini, ayrıca DSİ Genel Müdürlüğü aleyhine yargılama gideri, vekalet ücreti ve davacı Hazine lehine daha fazla nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın düzeltilerek onanmasını, aksi halde bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı DSİ Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı kurum tarafından el atma söz konusu olmadığını, taşınmazın kamulaştırma sahası içinde yer almadığını, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
4. Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; vekalet ücreti ve yargılama giderinin fazla hükmedildiğini, bozma sonrası yeniden keşif yapılmadığını, güncel durumun tespit edilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
5. Davalı ... temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece verilen kal kararının hatalı olduğunu, zira malzeme değerinin arsa değerinden fazla olduğunu, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu karar verildiğini, arazide kullanım hakkının üçüncü kişilerde olduğunu, bozma kararı sonrası yeniden keşif yapılmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer iddiasına dayalı el atmanın önlenmesi ve kal isteğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 683 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı HMK'nın geçici 3/2 nci maddesinin yollamasıyla uygulanması gereken 1086 sayılı HUMK'un 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Tarsus 2. Asliye Hukuk Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı Hazine vekili, davalı DSİ Genel Müdürlüğü vekili, davalı ... Genel Müdürlüğü vekili, davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili ve davalı ... temsilcisinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun değişik 13 üncü maddesinin j bendi gereğince temyiz eden davacı Hazineden harç alınmasına yer olmadığına,
Temyiz eden DSİ Genel Müdürlüğü harçtan muaf bulunduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Aşağıda yazılı 657,41 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalı ... Sulama Birliği Kooperatifinden, 346,90 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğünden, 2.533,54 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalı ... Genel Müdürlüğünden alınmasına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
1086 sayılı HUMK'un 440/III-1 inci maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 29.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.