"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1883 E., 2024/935 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Palu Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/65 E., 2023/146 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; kadastro çalışmaları sırasında dava konusu 146 ada 6, 153 ada 54 (eski 120 ada 54) , 153 ada 55 (eski 120 ada 55), 257 ada 8, 310 ada 2, 316 ada 1, 323 ada 2, 337 ada 14 parsel sayılı taşınmazların ... adına tespit ve tescil edildiğini, oysa taşınmazların irsen intikal ve taksim suretiyle davacıya kaldığını, taşınmazların eklemeli şekilde 100 yılı aşkın zamandır davacı tarafından malik sıfatıyla nizasız ve fasılasız olarak zilyet edildiğini, kadastro tespiti sırasında taşınmazlara uygulanan vergi kaydının taşınmazları kapsamadığını, davalı Vakfın hayrat vakfı niteliğinde olmayıp taşınmazlarda zilyetlikle iktisap koşullarının davacı lehine oluştuğunu, davalı Vakfın ise zilyetliğinin bulunmadığını ileri sürerek dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II.CEVAP
1. Davalı ... mütevellisi Abdulbaki Yılmaz cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların bulunduğu Arıcak ilçesinin tamamının vakıf malı olduğunu, 1958 yılında bölgede yapılan toprak tevzi çalışmaları sonucunda taşınmazların bulunduğu alanın tamamının vakıf adına tespit edildiğini, taşınmazlara kadastro tespiti sırasında uygulanan vergi kaydının taşınmazları kapsadığını, Karayolları Bölge Müdürlüğü tarafından 1993 yılında köyde yapılan istimlak çalışmaları sırasında kamulaştırma bedelinin vakfa ödendiğini, bunun da taşınmazların vakfa ait olduğunu gösterdiğini, davacının taşınmazlardaki zilyetliğinin 20 yıla ulaşmadığını, kaldı ki vakıf mallarının zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazların vakfiye kapsamında kaldığını, bu nedenle zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini, kadastro tespiti sırasında uygulanan vergi kaydının taşınmazlara uyduğunu ileri sürerek Mahkemece Toprak Tevzi Komisyonunun kararı, vakıf senedi ve taşınmazlara uygulanan vergi kaydının yöntemince uygulanması ve yapılacak yargılama sonunda davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince çekişmeli 153 ada 55 (eski 120 ada 55) parsel sayılı taşınmazın dava konusu olup olmadığı hususunda oluşan duraksamanın giderilmesi, öte yandan taşınmaz üzerinde lehine muhdesat şerhi verilen kimselerin davaya dahil edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinen kaldırma kararı uyarınca yapılan yargılama sonucunda, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Seyyid Ömer Bin Osman Vakfının mülhak bir vakıf olup doğrudan ve tamamen hayrat niteliği göstermediği, taşınmazların davacıya murisinin vefatı sonrası kaldığı ve davacının taşınmazlarda vakıf mallarının zilyetlikle kazanımı yasaklayan ilk yasal düzenleme olan 903 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 24.07.1967 tarihinden geriye doğru en az 20 yıl nizasız, fasılasız ve aralıksız malik sıfatıyla zilyet olduğunu ispatladığı gerekçesiyle davanın kabulü ile Elazığ ili, Arıcak ilçesi, ... Mahallesinde tapuya kayıtlı eski 120 ada 54 parsel, yeni 153 ada 54 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, ... Mahallesinde tapuya kayıtlı eski 120 ada 55 parsel, yeni 153 ada 55 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, ... Mahallesinde tapuya kayıtlı 146 ada 6 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Vali ... Mahallesinde tapuya kayıtlı 257 ada 8 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Hürriyet Mahallesinde tapuya kayıtlı 316 ada 1 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Hürriyet Mahallesinde tapuya kayıtlı 310 ada 2 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Serinevler Mahallesinde tapuya kayıtlı 323 ada 2 parsel sayılı, Elazığ ili, Arıcak ilçesi, Serinevler Mahallesinde tapuya kayıtlı 337 ada 14 parsel sayılı taşınmazların davalı Vakıf adına olan tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı ... Müdürlüğü vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine; Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya kapsamına, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerekçeye, mevcut delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, her ne kadar Osman Bey oğlu Seyit Ömer Bey Vakfının niteliğine dair Mahkeme tarafından ayrıca bilirkişi incelemesi yaptırılmamış ve vakfiye kapsamı tayin edilmemiş ise de gerek dosya içerisindeki Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazı cevabına, gerekse aynı Vakıf ile ilgili olarak Yargıtay denetiminden geçmiş pek çok emsal dosya bulunmasına, bu itibarla adı geçen Vakfın doğrudan doğruya hayrat vakıflardan olmayıp İcare-i Vahideli akarından istifade olunan mülhak, sahih ve zürri bir vakıf olduğunun hükmen kabul edilmiş olmasına ve vakfedilmiş malları doğrudan hayrat mal olmadığından zamanaşımı zilyetliği yoluyla kazanılabilecek nitelikte bulunmasına, vakıf mallarının zilyetlikle kazanımını yasaklayan ilk düzenleme olan 903 sayılı Kanun’un yürürlüğünden önce 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesindeki şartların davacı taraf yararına oluştuğunun anlaşılmasına göre davalı ... Müdürlüğü vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri hususları tekrar ettiklerini, Mahkemece yapılan yargılama sonunda verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazların davalı Vakfın vakfiyesinin kapsamında kaldığını, bu nitelikteki taşınmazların zilyetlikle iktisap edilemeyeceğini, taşınmazların bulunduğu yerde yapılmış olan toprak tevzi çalışmalarına ilişkin evrakın ve öncesine ilişkin hava fotoğraflarının dosya arasına alınıp incelenmediğini, davacılar yararına zilyetlikle kazanım koşullarının oluştuğunun ispat edilemediğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
1.Dava, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
2. Kadastro sonucu Elazığ ili, Arıcak ilçesi, ... Mahallesi eski 120 ada 54 parsel (yeni 153 ada 54 parsel), eski 120 ada 55 parsel (yeni 153 ada 55 parsel), 146 ada 6 parsel, Vali ... Mahallesi 257 ada 8 parsel, Hürriyet Mahallesi 316 ada 1 parsel, 310 ada 2 parsel, Serinevler Mahallesi 323 ada 2 parsel, 337 ada 14 sayılı taşınmazlar vergi kaydı nedeniyle ... adına tespit ve tapuya tescil edilmiş; ... Mahallesi eski 120 ada 54 parselin (yeni 153 ada 54 parsel), eski 120 ada 55 parselin (yeni 153 ada 55 parsel), Vali ... Mahallesi 257 ada 8 parselin, Serinevler Mahallesi 337 ada 14 parselin ...oğlu ...'in, Serinevler Mahallesi 323 ada 2 parselin Zülfü oğlu ...'in, ... Mahallesi 146 ada 6 parselin Mehmet oğlu ...'in kullanımında olduğu, Hürriyet Mahallesi 316 ada 1 parsel üzerindeki evin Zülfü oğlu Salih Aytekin'e, 310 ada 2 parsel üzerindeki evin ...oğlu ... ve Zülfü oğulları Kamil ve ...'e ait olduğu tapu kaydının beyanlar hanesine şerh edilmiştir.
3.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... Müdürlüğü vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebepler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,7531 sayılı Yasa'nın 20. maddesi uyarınca değiştirilen 5737 sayılı Yasa'nın 77. maddesi uyarınca davalı ... Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,22.01.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.