"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/347 E., 2024/134 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/735 E., 2022/731 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; davacıların murisi ..., amcaları ... ve ...'ın eşi ... ile çocukları ... ve ...'a 1931 yılında İskan Kanunu uyarınca 6 kıta gayrimenkul verildiğini, ancak 1975 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında muris ...'ın tapu dışı bırakılarak taşınmazın ... mirasçıları adına tespit ve tescil edildiğini, muris ...'nin 1998 yılında öldüğünü, muris ve ortaklarının diğer taşınmazlarda ismi kayıtlı olmasına rağmen dava konusu Van ili, İpekyolu ilçesi 721 ada 30, 686 ada 1, 640 ada 6 ile 654 ada 5 parsel sayılı taşınmazlarda isminin geçmediğini, aynı konuya ilişkin olarak daha önce Van 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/72 Esas sayılı dosyası ile açtıkları davanın usulden reddine karar verilip kesinleştiğini ileri sürerek taşınmazlarda muris ...'ın da paydaş olduğunun tespiti ile tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında davacılar adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalılar; davacıların murisinin dava konusu taşınmazlar üzerinde herhangi bir hak ve payı olmadığını, davacıların murisine düşen payın zaten adına tescil edildiğini, açılan davanın usul ve yasaya aykırı olduğunu beyan ederek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla
; yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesi ile; dava dilekçesindeki iddialarını yinelemiş, murisin mülkiyet hakkının doğduğu zamanın İskan Kanun'u koşullarının tamamlandığı zaman olduğunun göz ardı edildiğini, kısaca murisin mülkiyet hakkının kadastro sonrasında ortaya çıktığını, davanın yolsuz tescile dayalı olarak açıldığını, bu sebeple zamanaşımı süresi veya hak düşürücü sürenin söz konusu olamayacağını, İskan Kanunu uyarınca verilen taşınmazlarda Hazinenin zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğundan davaya dahil edilmesi gerektiğini, anılan Kanun uyarınca taşınmaz verilen kişilere kullanma yetkisi verildiğini, hukuki tasarruf yetkisi verilmediğini, hak sahiplerinin malik konumunda olmadığını, kararın hatalı olduğunu belirtip bozulmasını istemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; kadastro çalışmaları sonucu Van ili, İpekyolu ilçesi, Şemsibey Mahallesi 721 ada 30 ve 686 ada 1 parsel, İskele Mahallesi 640 ada 6 parsel ve Melen Mahallesi 654 ada 5 parsel sayılı taşınmazların kadastro tespitlerinin 1975-1976 yıllarında kesinleştiği anlaşılmakla; çekişmeli taşınmazların kadastro tutanağının kesinleştiği tarihler ile davanın açıldığı 31.12.2020 tarihi arasında 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 12/3. maddesinde belirlenen 10 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği açıktır. Hak düşürücü süre dava şartı olup yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilmelidir.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK'nın 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 187,80 TL bakiye onama harcının temyiz eden davacılardan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.03.2025 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.