"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/738 E., 2023/684 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sürmene Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
SAYISI : 2022/252 E., 2023/77 K.
Taraflar arasındaki evlat edinme davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın baba tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılarak taraf teşkili sağlanmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın biyolojik baba vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı biyolojik baba vasisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar dava dilekçesinde; ... Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünde koruma ve bakım altında olan çocuklardan ...'yü evlat edinmek istediklerini, yasal şartların oluştuğunu iddia ederek evlat edinmeye ve İpek olan isminin...Hanım olarak değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum, davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
A. İlk Derece Mahkemesinin Birinci Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 17.05.2022 tarih ve 2021/220 Esas ve 2022/118 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, biyolojik babanın rızasının aranmamasına, davacıların birlikte evlat edinmelerine, İpek'in adının...Hanım olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesinin Gönderme Kararı
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde biyolojik baba Yaşar tüm yönlerinden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 25.11.2022 tarih ve 2022/1583 Esas ve 2022/1608 Karar sayılı ilamı ile dava ve taraf ehliyetinin kamu düzenine ilişkin olduğu, mahkemece kendiliğinden gözönünde tutulacağı, babanın hapis cezası ile hükümlü olduğu, ceza evinde bulunduğu, babaya vasi atanması için gereğinin yapılıp yapılmadığının dosyadan anlaşılamadığı, nüfus kaydında kısıtlandığına ilişkin kayda da rastlanmadığı, kısıtlı olan (olması gereken) kişiye yapılacak tebligatla taraf teşkili sağlanamayacağı, bu nedenle davalı ...'a vasi atanması dosyasının sonucunun beklenmesi (bu konun araştırılması ile gerekirse ihbar edilmesi), vasi atandıktan sonra vasisine usulünce dava dilekçesi ve duruşma gününün tebliğinin sağlanması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesinin Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyada mevcut 27.10.2020 tarihli "Evlat Edinme Öncesi Geçici Bakım Sözleşmesi" uyarınca evlat edinilmek istenilen küçük ...'nün 27.10.2020 tarihinde davacıların yanına yerleştirildiği, biyolojik annesi (anne de küçük olduğundan velisi olan anne ve babasının izni ile birlikte) küçüğün davacıların yanına yerleştirildiği, 27.10.2020 tarihinden önce 14.10.2020 tarihinde evlat edinmeye rızasının olduğunu bildirdiği, küçük İpek'in doğum tarihi 19.08.2020 olduğu, biyolojik anne tarafından doğumdan 6 hafta sonra verilen rızanın geçerli olduğu, dosyaya biyolojik babanın rızasının aranmamasına ilişkin ... 2. Aile Mahkemesi'nin 2020/743 Esas sayılı 21.06.2021 tarihli kararı sunulduğu, işbu karara göre biyolojik babanın kim olduğunun belli olmaması nedeniyle rıza aranmama kararı verildiği, gelinen süreçte Gümüşhane Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2022/11 Esas, 2022/108 Karar sayılı 23.02.2022 tarihli kararı ile küçük ile biyolojik basası ... arasında soybağı ilişkisi kurulduğu, kararın 10.05.2022 tarihinde kesinleştiği, bu nedenle rıza aranıp aranmaması konusunda sebebin de değiştiği, babanın evlat edinmeye rızasının olup olmadığı konusunda bulunduğu ceza evinden segbis aracılığıyla beyanı alındığı, babanın evlat edinmeye rızasının olmadığını bildirdiği için babanın küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirip getirmediği hususunda değerlendirme yapıldığı, biyolojik babanın rızasının aranıp aranmaması konusunda mahkememizce yapılan değerlendirmede; evlat edinilmek istenilen çocuğun evlilik dışı dünyaya geldiği, biyolojik babanın sanık olarak nitelikli cinsel istismar suçundan yargılanarak Gümüşhane Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2020/132 Esas, 2020/161 Karar sayılı 09.12.2020 tarihli kararı ile cezalandırıldığı, hakkında verilen cezanın kesinleştiği ve bu suçtan halen daha hükümlü olarak ceza evinde bulunduğu, ceza yargılaması sırasında 24.09.2020 tarihinde alınan Adli Tıp Kurumu raporunda evlat edinilmek istenilen küçüğün babasının %99,99 ihtimalle sanık ... olduğunun tespit edilmesine rağmen ve yargılama sırasında mağdur ve ailesinin küçüğü sosyal hizmetler il müdürlüğüne teslim etmeden önce sanık ve ailesine teslim etmek istediklerine yönelik beyanları karşısında, biyolojik babanın ya da ailesinin küçüğün doğduğu 19.08.2020 tarihinden babalık davasının açıldığı 06.01.2022 tarihine kadar küçükle ilgilendiğine, arayıp sorduğuna dair bir savunmada bulunulmadığı, biyolojik babanın hükümlü olarak ceza evinde olması ve kesinleşmiş mahkumiyeti dikkate alındığında mevcut durumunun evlat edinmeye rıza göstermemeyi gerektirecek nitelikte olmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı, ...'nün davacılar tarafından evlat edinilmesi talebi bakımından 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 311 inci maddenin birinci ve ikinci fıkraları ile 312 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca biyolojik baba ...'nın rızasının aranmamasına karar verilmesi gerektiği, davacıların kültürel ve sosyal durumları, dosyada mevcut uzman raporu, evlat edinme için gerekli şartların gerçekleştiği, davacıların evlat edinilen küçüğe gerekli imkanları sağlayacakları ve anne-baba sevgi ve şefkatini gösterecekleri kanaatine varıldığı gerekçesi ile davanın kabulüne, biyolojik baba ...'nın rızasının aranmamasına, ... ile ...'ın, ...'yü birlikte evlat edinmelerine, ...'nün adının...Hanım olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde biyolojik baba Yaşar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Biyolojik baba Yaşar vekili, müvekkili ile Hatice Ünlü arasında evlilik dışı bir birliktelik olduğunu ve çocuk İpek'in dünyaya geldiğini, müvekkilinin düşüncesinin her zaman evlilik olduğunu, müvekkilinin ceza yargılaması sonunda küçük İpek'le soybağını kurması ve sonrasında evlat edinme davası sürerken buna itiraz etmesinin bu iddialarını kanıtlar nitelikte olduğunu, müvekkilinin ceza evinde olsa bile ailesine, çocuğuna bakabilecek manevî ve maddî yeterliliğe sahip olduğunu, ilk derece mahkemesi kararının gerekçesinde geçtiği şekilde karar verilmesinin hatalı olduğunu, velâyet sahibi olmayan anne veya babanın rızasının da alınması gerektiğini, beyanlarını destekler nitelikte Yargıtay kararının bulunduğunu, küçüğe karşı ana ve babanın özen yükümlülüklerini yetine getirmediğinin tespiti için uzman raporunun dikkate alınarak rıza alınmamasına dair karar verilmesi gerektiğini İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararında davanın esasıyla ilgili hükme etki edecek tüm delillerin toplandığı, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, biyolojik babanın hükümlü olması nedeniyle hali hazırda velâyet görevini yerine getiremeyecek durumda olduğunun açık olduğu, evlat edinme kararının çocuğun yararına olacağının açık olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde biyolojik baba vasisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Biyolojik baba vasisi, evlat edinilmesine karar verilen küçüğün babasının vasisi ve aynı zamanda annesi olduğunu, küçüğe kendilerinin bakabilecek durumda olduklarını, bu husus araştırılmadan karar verildiğini, oğlunun üç yıl sonra ceza evinden çıkacağını, gelini ile evleneceklerini, çocuklarını kendilerinin büyüteceklerini, davanın reddi gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, evlat edinme istemine ilişkin olup, uyuşmazlık, davanın kabulü koşullarının oluşup oluşmadığı, biyolojik babanın rızasının aranmamasına karar verilmesinin isabetli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 305 inci, 306 ncı, 307 nci, 308 inci, 309 uncu, 313 üncü, 314 üncü, 315 inci, 316 ncı maddeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu, 370 inci ve 371 inci maddeleri; Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 01.03.2022 tarihli 2021/8467 Esas, 2022/1832 Karar sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup biyolojik baba vasisi tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.