"İçtihat Metni"
...
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/289 E., 2022/1002 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 7. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2016/1224 E., 2019/191 K.
Taraflar arasındaki ipoteğin kaldırılması ve aile konutu şerhi konulması davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı şirket vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; evlilik birliği içeriside edindiklerini ve davalı ... adına kayıtlı olduğunu bildirdiği ... İli, Keçiören İlçesi, ... Mahallesi 9385 ada 19 parsel, ... Sokak Emlakbank Blokları C-2 Blok Kat 6 No: 26 Etlik ... adresli taşınmaz üzerinde ipotek tesis edildiğini, ipoteğe ilişkin davalı eşinin ve kendisinin bilgisinin olmadığını, belirtilen taşınmazın aile konutu olarak kullanıldığını, bu nedenle davaya konu taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulmasını, tesis edilen ipoteğin kaldırılmasını, taşınmazın 3. kişilere satış ve devrinin önlemesi için taşınmazlar üzerine ihtiyati tedbir konulmasını talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Varlık Yönetim A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın malikinin ... olması nedeniyle davanın öncelikle usulden reddinin gerektiğini, taşınmaz üzerine ipoteğin yeni konulmadığını, ipoteğin paraya çevrilmesi amacıyla icra takibi başlatılıp, ihalesinin ve kıymet takirinin yapıldığını, bu aşamaların yaşanırken davacının ipotekten haberinin olmadığının mümkün olmadığını, davacının taşınmazın sahibi olmaması nedeniyle verilen tedbir kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek davanın reddi ile konulan tedbir şerhinin kaldırılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince; ipoteğe konu taşınmazın aile konutu olduğu, ipotek tesis sözleşmesinde de davalı ipoteğe konu taşınmazın adresini vermiş ve ipotek tesis tarihinde de ikametgah adresinin aynı adres olduğu, ipotek tesis edilirken davalı banka ipotek tesisi için ekspertiz incelemesi dahi yapmadığı, ipotek tesis eden kişinin adresi ile ipotek tesis edilen taşınmazın aynı olmasını dahi dikkate almadan basiretli bir tacir gibi davranma zorunluluğu olmasına ayrıca bankacılık yasasına göre de yapması gerekli olan incelemeleri yapmadan ipotek tesis edenin nüfus kaydında evli olduğu görülmesine rağmen eşin açık muvafakati aranmadığı bu nedenle ipotek tesisinin şekil şartları da oluşmadığı, davalı banka kendi kusurlu davranışına dayanarak hak elde etme yoluna giderek icra takibi başlatmış olup davacı bu aşamada durumdan haberdar olduğu gerekçesi ile davanın kabulü ile taşınmazın aile konutu olduğunun tespitine ve ipoteğin kaldırılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı şirket vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ...Ş. vekili ;taşınmazın ihale alıcısına ihale edilmesine ilişkin kararın kesinleştiğini ancak henüz tapuda tescil işlemi yapılamadan elde ki davanın açıldığını ,bu hali ile dava tarihinde davalı ... ın malik olmadığını, ayrıca ipotek tesis tarihinde eş rızasının da aranmadığını ,taşınmazın dava tarihi itibari ile aile konutu sıfatının da kalmadığını belirterek kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davadan önce davacı yan tarafından tapuda aile konutuna ilişkin şerh verdirilmiş olduğu ve yeniden şerh talep etmekte davacının hukuki yararı bulunmadığı ve bu sebep ile talebin hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmeden ,belirtilen şekilde karar verilmesi doğru bulunmadığı, ipoteğin kaldırılması talebine ilişkin istinaf incelemesinde ise, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, (4721 sayılı Kanun) 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, bu tarihten sonraki aile konutuyla ilgili tasarruflar diğer eşin rızasına bağlı olduğu, 4721 sayılı Kanun'un kamu düzeni ve genel ahlakı sağlamaya yönelik kuralları dışında yürürlüğe girdiği tarihten önceki olaylara uygulanması mümkün olmadığı, bu olaylar hangi kanun yürürlükte iken gerçekleşmişse kural olarak o kanun hükümleri uygulanacağı, davaya konu ipotek tesis işlemi 28.08.2001 tarihinde gerçekleşmiş olup bu tarihte yürürlükte olan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre malik eşin malları üzerindeki tasarruf yetkisine ilişkin bir sınırlama söz konusu olmadığı, 4721 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle de işlem hükümsüz hale gelmeyeceği, bu hali ile ipoteğin kaldırılması talebinin bu sebep ile reddine karar verilmesi gerekir iken davanın kabulüne karar verilmesinin doğru olmadığı ve davalı ...Ş. vekilinin istinaf itirazları kabul edilerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak ipoteğin kaldırılması davasının reddine, aile konutu şerhi konulması talebinin hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı asil; 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin koşullarının oluştuğunu, taşınmazın aile konutu olduğunu ve rızası olmadan ipotek konulduğunu, eşinin kardeşine verilen vekâlet ile ipotek konulmasının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın davanın reddi yönünden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... katılma yoluyla; 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin koşullarının oluştuğunu, ipotek işleminin yok hükmünde olduğunu, davacının rızası alınmadan kardeşine verilen vekâletname ile ipotek konulduğunu, Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın davanın reddi yönünden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, aile konutu üzerine konulan ipoteğin kaldırılması koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 194 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalı ... tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Adli yardımdan yararlanması sebebiyle başlangıçta alınmamış olan aşağıda yazılı karar ve ilam harcı ile temyiz başvuru harcının davacıya yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı ...'a yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.