"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2436 E., 2022/1866 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : Siverek Aile Mahkemesi
SAYISI : 2019/280 E., 2021/365 K.
Taraflar arasındaki davacı tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kısmen kaldırılarak bu yönden yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 ... maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı ... tarafından adli yardım talepli olarak temyiz edildiği, bu sebeple de temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin yatırılmadığı belirlenmiştir.
Adli yardım, temyiz yoluna başvuru sırasında talep edilmekle; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 336 ncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, adli yardım talebini inceleme görevi Yargıtaya aittir.
Adli yardım, 6100 sayılı Kanun’un 334 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan maddelere göre gerçek kişiler ile kamuya yararlı dernek ve vakıfların yararlanabileceği adli yardımın şartları, ödeme gücünden yoksun olma ve talebin açıkça dayanaktan yoksun olmamasıdır. Adli yardım talebinde bulunan gerçek kişi veya tüzel kişinin yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri de mahkemeye ibraz etmesi gerekir. Adli yardım talebinde bulunanın ödeme gücünden yoksun olup olmadığı, bu belgeler incelenerek belirlenecektir.
Bu açıklamalar ışığında adli yardım talebinde bulunan tarafın, kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin gereken temyiz yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşıldığından, davalı ...’nin adli yardım talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın aile konutu olduğunu iddia ederek 4721 sayılı Türk Medeni Kanun'un (4721 sayılı Kanun) 194 üncü maddesi gereğince davasının kabulüne, Şanlıurfa İli, Siverek İlçesi, Camikebir Mahallesi, 1701 Ada, 1 parselde kayıtlı bulunan taşınmazın davalı ... adına olan kaydının iptali ile diğer davalı ... adına tesciline ve taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi düşülmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı ile davalı ... arasında boşanma davasının bulunduğunu, satıştan haberi olduğunu, gerçek değerinin ödenerek satış yapıldığını, evlilik birliği öncesinde edinilen bir taşınmaz olduğu için tasfiyeye konu olmayacağını bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yargılama sırasında davacı ile davalı ...’nün boşandıkları ve kararın kesinleştiği, dava konusu taşınmazın aile konutu olma niteliğini kaybettiği, davanın açıldığı tarihte ise dava konusu taşınmazın aile konutu olduğunun anlaşıldığı gerekçesi ile 4721 sayılı Kanun’un 194 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, haklılık durumuna göre davacı yararına yargılama gideri ve maktu vekâlet ücretine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın açılmasında haklı olduğuna karar verildiğini, değeri para ile ölçülebilen davalarda nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek karar kaldırılmasına yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle;davanın konusu kalmadığını, aleyhlerine yargılama giderleri ile vekâlet ücreti hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tarafların dava devam ederken 09.02.2021 tarihinde kesinleşen karar ile boşandığı, davanın konusuz kaldığı, taşınmazın aile konutu olduğu, davalının malik olmayan davacı eşin rızasını almadığı toplanan deliler ile sabit olduğu, evi satın alan davalı ... taşınmazın aile konutu olduğunu bilmediği yönünde bir savunma yapmadığı ve böyle bir ispatının da olmadığı, yargılama giderleri ile vekâlet ücreti yönünden davalılar davaya konu taşınmazın dava tarihindeki bedeli üzerinden sorumlu olmaları gerektiği gerekçesi ile 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) ... alt bendi gereğince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davacı yararına nispi vekâlete ücretine karar verilmiştir.
2. Konusuz kalan dava hakkında yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin dava açmakta haklılığının ispatı halinde verilmesi gerektiği, davalılar aleyhine yargılama giderleri ile vekâlet ücretine hükmedilmesinin ... olduğu gerekçesi ile 6100 sayılı Kanun’un 353 üncü maddesinin (1) ... fıkrasının (b) bendinin (1) ... alt bendi gereğince davalılar vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... temyiz başvuru dilekçesinde özetle; davanın haklılık durumun tespit edilmediğini, taşınmazın gerçek değeri üzerinden satın alındığını, aralarında bulunan ilişkiyi ve konutun aile konutu olduğunu bilebilecek durumda olmadığını, rızanın şekil şartının olmadığını, dosya içinde rızasının bulunduğuna dair emarelerin olduğunu, çocukları ile birlikte birden çok kez satın almak istediği evi görmeye gittiğini, ileri sürerek 6100 sayılı Kanun’un 336 ncı ve 337 nci maddeleri gereğince adli yardım talebinin kabulüne, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... temyiz başvuru dilekçesinde özetle; davacının kusurlu olduğunu, satış işleminden haberinin olduğunu, rızanın kanunen şekil şartına bağlanmadığını, rıza gösterdiğine dair emarelerin olduğunu, husumetin ... tespit edilmediğini, bekletici mesele yapılıp sonrasında yeterli araştırma yapılmadığını, boşanma ile birlikte ziynet alacağına kavuştuğunu davacının adli yardımdan yararlanmasının ... olmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tarafından 4721 sayılı Kanun’un 194 üncü maddesin dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davasında davanın konusuz kalması nedeniyle haklılık durumun usulüne uygun olarak incelenip incelenmediği, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin ... hesaplanıp hesaplanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi, 194 üncü maddesinin birinci fıkrası, 6100 sayılı Kanun’un 323 üncü, 326 ncı, 336 ncı ve 337 nci maddeleri , 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ... maddesi ile 371 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen ..., tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.