"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/341 E., 2022/1045 K.
DAVA TARİHİ : 03.06.2021
KARAR : Başvurunun kısmen kabulü, yeniden esas hakkında hüküm kurma
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Aile Mahkemesi
SAYISI : 2021/328 E., 2021/740 K.
Taraflar arasındaki ortak çocuğun soyadının annenin kendi soyadı ile değiştirilmesi ve nafaka davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kısmen kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle ortak çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi davasının reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; tarafların 2011 yılında resmi nikah olmaksızın birlikte yaşadıklarını, birlikteliklerinden 02.11.2012 ... ... isimli ortak çocuklarının doğduğunu, çocuğun daha sonra baba tarafından 04.01.2013 tarih ve 58 nolu Tanıma Senedi Belgesi ile tanındığını, fiili birlikteliğin 2013 yılının kış ayında sona erdiğini ve kadın ve çocuğun babaevine döndüğünü, şuan 9 yaşında olan çocuğun tüm ihtiyaç ve harcamalarını müvekkil 8 senedir tek başına karşıladığını, davalı babanın ise fiili birliktelik sona erdikten sonra hiçbir şekilde çocukla ilgilenmediğini, arayıp sormadığını, tanıma beyanı nedeniyle çocuğa davalı babanın soyadının verildiğini, çocuğun soyadının ... olmasının maddî ve hukuki bir anlamı olmadığını, bu sebeple çocuğun ... olan soyadının değiştirilerek çocuğa velâyet hakkının bir sonucu olarak davacının Sincar olan soyadının verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı tarafa dava dilekçesi usulüne uygun olarak tebliğ edilmesine rağmen davalı yasal süresi içerisinde cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, çocuğun soyadı değişmekle kişisel durumunun değişmeyeceğini, davacı anne ve ortak çocuğun soyadının farklı olmasının resmi kurumlara yapılan başvuruda zorluklara sebep olduğu, annenin soyadının alımasının çocuğun menfaatine olduğu gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne, ortak çocuk yararına aylık 350,00 TL tedbir ve iştirak nafakasına, baba ile kurulan kişisel ilişkinin karar kesinleşinceye kadar tedbiren devamına, çocuğun ... olan soyadının, davacı annenin soyadı olan Sincar olarak değiştirilmesine, davacı lehine vekâlet ücretine karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı kadın vekili katılma yolu ile hükmün usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek özetle, kararın vekâlet ücreti yönünden kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı erkek vekili hükmün usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek özetle, dava dilekçesi ve eklerinin usulüne uygun olarak davalıya tebliğ edilmediğini, çocuğun ismi ve soy ismi değiştirilirken bu yönde bir pedagog yardımı alınmadan hüküm kurulduğunu, davacının davasının kısmen kabulüne karar verildiği halde lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken sadece davacı lehine vekâlet ücretine hükmedildiğini, yerel mahkemenin kişisel ilişki yönünde bir karar kurmamasının kanuna açıkça aykırılık teşkil ettiğini, davalı aleyhine nafakaya hükmedilmesinin yerinde olmadığını belirterek kararın çocuğun soy isminin değiştirilmesi, kişisel ilişki ve vekâlet ücreti yönlerinden kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile evlilik dışı birliktelikten doğan tarafların ortak çocuğu ... ...'ın 02.11.2012 doğumlu olduğu, dosya kapsamı itibariyle davacı tarafından çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesine dair haklı sebepler ve çocuğun üstün yararı olduğunu ispatlayacak yeterli delil sunulmadığı, bu nedenle annenin ortak çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesine talebi ile açtığı davanın reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya uygun görülmediği gerekçesi ile istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) inci alt bendi gereğince kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle; davacının ortak çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi davasının reddine, sair istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kadın vekili, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ve çocuğun da üstün yararını ileri sürerek ortak çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi davasının reddine dair kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çocuğun soyadının annenin soyadı ile değiştirilmesinde üstün yarar ve zorunluluk gerektirir şartların bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
4721 sayılı Kanun'un 6 ncı, 27 nci, 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrası, 369 uncu, 370 inci ve 371 inci maddeleri. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 10 uncu, 20 nci maddesi, 41 inci maddesi ile 90 ıncı maddesi, 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 inci maddesi ile 371 inci maddesi, 11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol 5 inci maddesi, Anayasa Mahkemesi'nin 8.12.2011 tarihli ve 2010/119 Esas, 2011/165 Karar sayılı iptal kararı. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 3 üncü ve 12 nci maddeleri, Çocuk Haklarının Kullanılmasına Dair Avrupa Sözleşmesinin 3 üncü ve 6 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
Dava, çocuğun anne soyadını kullanmaya izin davasıdır. Boşanma sonrası velâyet hakkına sahip davacı anne çocuğun üstün yararı varsa çocuğa kendi bekarlık soyadının verilmesini isteyebilir. Sadece velâyet hakkına sahip olmak velâyet hakkına sahip davacı anneye bekarlık soyadını çocuğuna kendiliğinden verme hakkını kazandırmaz. Burada çocuğun üstün yararı göz önünde tutulur. Çocuğun üstün yararını belirlerken; onun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacının gözetilmesi gereklidir. Ana ve babanın yararları; boşanmadaki kusurları, ahlaki değer yargıları, sosyal konumları gibi durumları, çocuğun üstün yararını etkilemediği ölçüde göz önünde tutulur. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 12. ve Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin 3 ve 6. maddeleri idrak çağındaki çocukların kendilerini ilgilendiren konularda görüşünün alınması ve görüşlerine gereken önemin verilmesini öngörmektedir. Çocukların üstün yararı gerektirdiği takdirde, görüşlerinin aksine karar verilmesi mümkündür. O halde, idrak çağında bulunan ortak çocuğun anne soyadını kullanma konusundaki görüşü alınarak ve toplanan diğer delillerle birlikte değerlendirilerek, anne soyadını kullanmaya izin konusunda bir karar verilmesi gerekirken; bu hususta eksik incelemeyle hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı bulunmuş bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının çocuğun soyadının anne soyadı ile değiştirilmesine izin davası yönünden BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.