"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/691 E., 2023/903 K.
KARAR : Başvurunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulması
İLK DERECE MAHKEMESİ : Giresun Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/17 E., 2023/79 K.
Taraflar arasındaki boşanma davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince boşanma davasının kabulü ile tarafların boşanmalarına ve fer'îlerine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı kadın vekili dava dilekçesinde özetle; 12 yıldır ayrı yaşadıklarını, erkeğin evine ve çocuğuna karşı sorumluluklarını yerine getirmediğini, ihtiyaçlarını karşılamadığını iddia ederek, evlilik birliğinin sarsılması nedeni ile tarafların boşanmalarına, ortak çocuğun velâyetinin anneye verilmesine, aylık 1.500,00 TL yoksulluk nafakasına, çocuk için aylık 1.000,00 TL nafakaya, nafakaların her yıl enflasyon oranında arttırılmasına, 15.000,00 TL maddî ve 15.000,00 TL manevî tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2.Davacı kadın 28.01.2022 tarihli ıslah dilekçesinde özetle; erkeğin birlik görevlerini yerine getirmediğini, oğlunun ameliyat parasını harcadığını, evi terk ettiğini iddia ederek, evlilik birliğinin sarsılması nedeni ile tarafların boşanmalarına, ortak çocuğun velâyetinin anneye verilmesine, aylık 1.500,00 TL tedbir ve yoksulluk nafakasına, çocuk için aylık 1.000,00 TL tedbir ve iştirak nafakasına, 15.000,00 TL maddî ve 30.000,00 TL manevî tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kadının, erkeğin eve bakmaması, ortak çocukla ilgilenmemesi nedenlerine dayandığı, tüm tanık beyanlarından tarafların bir süredir ayrı yaşadıkları, erkeğin evin, eşinin ve çocuğunun ihtiyaçları ile ekonomik olarak ilgilenmediği, erkek tarafından herhangi bir cevap dilekçesi verilmediği, delil bildirilmediği anlaşıldığından davalı tarafça sunulan belgelerin hükme esas alınmadığı, tarafların ayrı yaşadığı ve erkeğin bu dönem boyunca evin ve ortak çocuğun ihtiyaçlarını karşılamadığı, bu haliyle erkeğin tam kusurlu olduğu gerekçesi ile evlilik birliğinin sarsılması nedeni ile açılan boşanma davasının kabulü ile tarafların boşanmalarına, ortak çocuğun velâyetinin verilmesine, baba ile çocuk arasında her ayın 1. ve 3. haftası cumartesi günü saat: 09:00 ile saat:17:00 arasında kişisel ilişki tesisine, çocuk için aylık 750,00 TL tedbir ve aylık 900,00 TL iştirak nafakasına, kadın için aylık 1.000,00 TL tedbir ve aylık 1.200,00 TL yoksulluk nafakasına, kadın için 15.000,00 TL maddî, 10.000,00 TL manevî tazminata karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı kadın vekili istinaf dilekçesinde özetle; çocuk ve kadın için kabul edilen nafaka miktarları ile tazminat miktarları yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.Davalı erkek vekili istinaf dilekçesinde özetle; dosyadaki delillere aykırı ve eksik incelemeye dayanılarak verilen kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek, kusur belirlemesi, boşanma davasının kabulü, kabul edilen tazminatlar ve nafakalar ile velâyet yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, erkeğin kusur kabul edilen eylemlerinin kadının kişilik haklarına saldırı olarak değerlendirilmeyeceği, erkeğin, eşine duygusal şiddet uyguladığına dair dosyada delil bulunmadığı, çocuğun hastalığıyla babanın ilgilenmeyişi anne için manevî tazminat gerektiriyor ise de; İlk Derece Mahkemesi kararında babaya bu yönde kusur yüklenmediği, annenin kusur yönünden istinafının bulunmayışı nedeniyle bu kusurun erkek aleyhine dairece de erkeğe yüklenemeyeceği, bu yüzden manevî tazminat takdirinin hatalı olduğu, erkeğin sosyal ve ekonomik durumu aldığı maaşı gözetildiğinde kadın yararına hükmedilen maddî tazminat miktarının az olduğunu, kadın lehine hükmedilen 750,00 TL yoksulluk nafakasının tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile hakkaniyete uygun olmadığı, ortak çocuk için aylık nafakanın 900,00 TL olarak tespit edilen nafaka miktarının az olduğu gerekçesi ile davalı erkeğin, kadın yararına manevî tazminat takdirine, kadının ise yararına takdir edilen maddî tazminat ve nafakaların miktarına yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile kararın hüküm kısmının 7, 8, 9 ve 10 nolu fıkrasının kaldırılmasına, yerine "7-Dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ortak çocuk için aylık 750,00 TL tedbir nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar kesinleştiğinde bu nafakanın aylık 1.000,00 TL'ye çıkartılarak iştirak nafakası olarak devamına, 8-Dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere davacı için aylık 1.000,00 TL tedbir nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar kesinleştiğinde bu nafakanın 1.500,00 TL'ye çıkartılarak yoksulluk nafakası olarak devamına, 9-30.000,00 TL maddî tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 10-manevî tazminata ilişkin istemin reddine," şeklinde düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde özetle; reddedilen manevî tazminat yönünden temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2.Davalı erkek vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki kanun yolu itirazlarını tekrar ederek, ayrıca maddî tazminat miktarında talebin aşıldığını belirterek, kusur belirlemesi, boşanma davasının kabulü, kabul edilen maddî tazminat ve miktarı, nafakalar ile velâyet yönünden yönünden temyiz başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadın tarafından açılan boşanma davasında taraflar arasında ortak hayatı temelinden sarsacak derecede ve birliğin devamında imkan vermeyecek nitelikte bir geçimsizlik bulunup bulunmadığı, geçimsizlik var ise kusurun kimden kaynaklandığı, kusur belirlemesine bağlı olarak kadın yararına maddî ve manevî tazminatın, çocuk ve yararına tedbir, iştirak ve yoksulluk nafakasının yasal koşullarının oluşup oluşmadığı, boşanma davasının kabulünün usul ve yasaya uygun olup olmadığı, çocuk ve kadın yararına hükmedilen nafaka miktarlarının ve kadın yararına hükmedilen maddî tazminat miktarlarının hakkaniyete ve dosya kapsamına uygun olup olmadığı, maddî tazminat miktarında talebin aşılıp aşılmadığı, velâyet düzenlemesinin ve kişisel ilişki sürelerinin çocuğun üstün yararına uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun'un) 166 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkrası, 169 uncu maddesi, 174 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkrası, 175 inci, 182 nci, 323 üncü, 324 üncü, 327 inci, 329 uncu, 330 uncu ve 336 ncı maddeleri. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi 3 üncü ve 12 nci maddesi. Çocuk Haklarının Kullanılmasına dair Avrupa Sözleşmesi 3 üncü ve 6 ncı maddeleri. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 50 nci ve 51 inci maddeleri.
3.Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı erkek vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup, talepten fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre talep sonucundan daha azına karar verebilir. Davacı kadın, dava dilekçesinde aylık 15.000,00 TL maddî tazminata karar verilmesini talep etmiştir. Maddî tazminat yönünden usulüne uygun yapılmış bir ıslah talebi de bulunmamaktadır. Hal böyle iken Bölge Adliye Mahkemesince talep aşılarak kadın yararına 30.000,00 TL maddî tazminata hükmedilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
3. Davacı kadın vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Somut uyuşmazlıkta, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda tarafların Mahkemece kabul edilen ve gerçekleşen kusurlarına göre erkeğin kadına ekonomik şiddet uyguladığı, bu eylemin kadının kişilik haklarına saldırı teşkil eder nitelikte olduğu anlaşılmaktadır. Bu hale göre kadın yararına manevî tazminata hükmedilme koşulları gerçekleşmiştir. Gerçekleşen bu durum karşısında, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakları zarar gören davacı kadın yararına 4721 sayılı Kanun'un 174 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince hakkaniyet ilkesi ve 6098 sayılı Kanun'un 50 nci ve 51 inci maddeleri de gözetilerek uygun miktarda manevî tazminata hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı kadın lehine hükmedilen maddî tazminat miktarı yönünden erkek yararına ve kadının reddedilen manevî tazminat talebi yönünden kadın yararına BOZULMASINA,
2.Davalı erkek vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddi ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma kapsamı dışında kalan temyize konu diğer bölümlerinin 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde yatıranlara geri verilmesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.