"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
SAYISI : 2022/311 E., 2023/246 K.
DAVA TARİHİ : 17.04.2014
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesi davasından dolayı bozma sonrası yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin murisi olan ...'un babasının müteveffa ... olduğunu iddia ederek babalığın tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı idare cevap dilekçesi ile davacının davasını ispat etmesi gerektiğini savunmuştur.
2.Bir kısım davalılar cevap dilekçeleri ile, açılan davayı kabul ettiklerini, davacıların murisi müteveffa ...'un kök muris ...'nın kızı olduğunu, bu nedenle davanın kabulü ile, müteveffa ...'un kök muris ...'nın kızı olarak kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmişlerdir.
3.Diğer davalıların yöntemince davetiye tebliğine rağmen davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.03.2015 tarihli kararı ile, davanın, nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davası olduğu, Mahkemenin yetkisiz olduğu gerekçesiyle Mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.03.2015 tarihli kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 19.10 2017 tarihli ve 2017/2478 Esas, 2017/13333 Karar sayılı kararla, davanın babalığın tespiti istemine ilişkin olduğu, aile mahkemesinde görülüp karara bağlanması gerektiği, görevsizlik kararı verilmesi gerekirken davanın nüfus kaydının düzeltilmesi olarak nitelendirilip yetkisizlik kararı verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
1.Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.12.2018 tarihli kararı ile Mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir.
2.Mahkemenin yukarıdaki başlıkta tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, Samsun Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.03.1948 tarih ve 1948/253 Esas, 1948/65 Karar sayılı ilamı ile Neriman'ın esasında Feride ile Osman'ın çocuğu olduğuna ilişkin karar, dinlenen tanık anlatımları, davalıların beyanları ve dosya arasına alınan mahkeme ilamları bir arada değerlendirildiğinden ...'nın, ...'un babası olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, ...'nın, ...'un babası olduğunun tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ..., DNA incelemesi yapılmadan karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın tüm yönlerinden bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, baba yönünden nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkin olup, uyuşmazlık, davanın kabulü koşullarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 35 inci, 36 ncı ve 40 ıncı maddeleri. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 282 nci, 301 inci, 302 nci, 303 üncü, 304 üncü maddeleri. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası. 6100 sayılı Kanun'un 23 üncü ve 33 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 19.10 2017 tarihli kararı ile görevli mahkemenin aile mahkemesi olduğu yönünde karar verilmiştir. 6100 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi gereğince kesinleşen göreve veya yetkiye ilişkin kararlar, davaya ondan sonra bakacak mahkemeyi bağlar. Ancak 04.06.1958 tarihli ve 15/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı gereğince, maddî olayları açıklamak taraflara; ileri sürülen olayları hukuken nitelemek, uygulanacak kanun hükümlerini tespit etmek ve uygulamak görevi hakime aittir. Nitekim 6100 sayılı Kanun’un 33 üncü maddesinde hâkimin, Türk Hukuku'nu re'sen uygulayacağı belirtilmiştir. Bu ilke gereği açılan davayı nitelemek ve açılmış bir dava hakkında doğru hukuk kurallarını bulup uygulamak hâkime düşen bir görevdir.
2.Davacılar, annelerinin babasının ... olduğunu ileri sürerek nüfus kaydının düzeltilmesini talep etmiştir.
3.Öncelikle çözümlenmesi gereken husus; davanın tanımanın iptali veya nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davası olup olmadığıdır. Bilindiği üzere, soybağı birbirinin soyundan gelen kişiler arasındaki ilişkiyi ifade ettiğinden bu kavram içerisinde kan bağının yanında hukuki münasebetin de bulunması, diğer bir ifadeyle kan bağının hukuk düzeninin aradığı koşullar içerisinde oluşması zorunludur. 4721 sayılı Kanun'un 282 nci maddesi uyarınca, çocuk ile ana arasında soybağı doğumla, baba ile arasında soybağı ise ana ile evlilik, tanıma veya hakim hükmüyle kurulur. Soybağı ayrıca evlat edinme yoluyla da kurulur, ayrıca, kısaca af kanunları olarak nitelendirilen bir evlenme aktine dayanmayan birleşmelerden doğan çocukların neseplerinin düzeltilmesine ilişkin kanunlara göre de soybağı düzeltilebilir (Hukuk Genel Kurulu'nun 30.01.2008 tarihli ve 2008/2 Esas, 36-47 Karar sayılı kararı).
4.Kayıt düzeltilmesi, aile kütüğüne işlenmiş kaydın bir kısmının düzeltilmesi veya değiştirilmesidir. Nüfus kütüklerindeki doğru olmayan kayıtların düzeltilmesi için mahkemeden karar alınması zorunludur. İşte bu noktada, nüfus kütüğünde yer alan doğru olmayan kayıtlar, ilgilileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından açılacak olan kayıt düzeltme davası ile gerçek durumuna uygun hale getirilebilir ki, bu dava uygulamada nüfus kaydının düzeltilmesi davası olarak adlandırılmakta olup zamanaşımı ve hak düşürücü süreye bağlı olmayan nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin davalarda, her türlü kanıta başvurulabilir. Soybağının reddi ve tanımanın iptali davaları ile kayıt düzeltme davası, sonuçları (hane dışına çıkarmak) bakımından benzerlik göstermekte ise de, içerik ve yargılama kuralları açısından kendi özel hükümlerine bağlıdır. Tanımanın iptalinde, kişisel duruma ilişkin nüfus kaydında yer alan bilgi doğru olarak meydana gelmiş ve kütüğe tescil edilmiştir. Ancak bu doğru daha sonra tanımanın iptali davası ile teknik anlamda bir yanlışlığa dönüştürülmüştür. Nüfus kaydının düzeltilmesi davasında ise, nüfus kaydının gerçek durumu yansıtmadığı, baştan yanlış olarak kütüğe geçirilmesi söz konusudur.
5.4721 sayılı Kanun'un 301 inci maddesi ile babalık davası açma hakkı, baba, ana ve çocuğa tanınmış olup çocuğun mirasçılarının babalık davası açma hakkı bulunmamaktadır. Davanın babalık davası olarak nitelendirilmesi halinde davanın aktif dava ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmesi gerekecektir. Ancak somut olayda, davacıların annesinin nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin olarak açılan Samsun Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 05.03.1948 tarihli ve 1948/253 Esas, 1948/ 65 Karar sayılı dosyada davacıların murisi olan Neriman'ın babasının Hamit değil Osman olduğuna karar verildiği de dikkate alındığında, davanın babalık davası değil, nüfus kaydının düzeltilmesi davası olduğu anlaşılmaktadır.
6.Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler dikkate alındığında davacıların murisi Neriman'ın babasının ... olduğunun tespiti talebi nüfus kayıt düzeltme davası olup asliye hukuk mahkemesi görev alanında kalmaktadır. Ancak aile mahkemesinin görevli olduğuna ilişkin verilen bozma ilamı sebebi ile görev hususu kesinleşmiştir. Mahkemece yapılacak iş, bu davanın nüfus davası olduğu, nüfus kayıtlarındaki düzeltme istemine ilişkin davalarda, mahkemelerin hiç bir kuşku ve duraksamaya neden olmaksızın doğru sicil oluşturmak zorunluluğu bulunduğu gözetilerek, ... ile baba olduğu iddia edilen ... arasında DNA testi yaptırılıp alınacak rapor da gözetilerek davacıların bu talebi ile ilgili bir karar verilmesidir. Davanın kamu düzenini ilgilendirdiği de dikkate alınarak ilgili kişilerin mezar yerlerinin araştırılması ancak her türlü araştırmaya rağmen bulunamaması veya gereken materyallerin elde edilememesi halinde sağ kalanlar arasında hangi kişilere ait DNA materyallerinin gönderilmesi halinde babalığın tespit edilebileceği hususunun Adli Tıp Kurumu'ndan sorularak, sonucuna göre ilgili kişiler arasında DNA testi yaptırılıp sonucu uyarınca karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. Kararın bu nedenle bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
12.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.