"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2052 E., 2023/2053 K.
KARAR : Esastan ve süreden ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 3. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2020/203 E., 2023/595 K.
Taraflar arasındaki değer artış payı, katılma alacağı ve kişisel eşya bedelinin iadesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı kadın vekili ve davalı erkek vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı kadın vekilinin başvurusunun esastan reddine, davalı erkek vekilinin başvurusunun miktardan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı kadın vekili tarafından temyiz edilmiş, incelemenin duruşmalı olarak yapılması temyize cevap dilekçesi ile davalı erkek vekili tarafından istenilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 07.10.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir..
Belli edilen günde temyize cevap dilekçesi ile duruşma talep eden davalı ... vekili Av. ... ile karşı taraf temyiz eden davacı ... vekili Av. ... geldiler. Gelenlerin sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen 24.10.2024 tarihinde Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı kadın vekili dava dilekçesinde; düğünde müvekkile takılan 20-25 gram arasında olan 10 adet bilezik ile davalının büyükbaş hayvan aldığını, daha sonra bu hayvanların satılarak Keykubat mahallesinden davalı adına ev alındığını, bu ev için ayrıca müvekkilene ait 27 adet Cumhuriyet altının kullanıldığını, daha sonra davalının bu evi sattığını, ziynet bedellerini müvekkiline ödemediğini, müvekkiline ailesi tarafından çeyiz olarak verilen el dokuması 2 adet Yahyalı halısını da davalının sattığını, evlilik devam ederken tarafların iki adet araç edindiklerini, davalının bu araçları boşanma davası açılmadan hemen önce elden çıkardığını, bu malların edinilmesinde müvekkilinde emeğinin bulunduğunu, tarafların Kirazlı köyünde 10-12 dönüm arazi edindiklerini, bahçenin bir kısmının davalının annesinden ve kardeşlerinden bedelinin ödenerek alındığını, daha sonra bahçeye 400-500 fidan ektiklerini, bahçedeki ağaçlardan gelir elde edildiğini, yine ... mahallesinde bir adet taşınmaz edindiklerini, davalının bu taşınmazı da devretmeye çalıştığını ancak aile konutu şerhi olması nedeniyle yapamadığını belirterek mal rejiminin tasfiyesi ile edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklı müvekkilinin katılma alacağının bilirkişi marifetiyle tespit edilmesini, tespit edilecek değere artırılmak üzere şimdilik 3.000,00 TL'nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini, müvekkilene ziynet eşyası olarak takılan 10 adet bilezik, 27 adet Cumhuriyet altını ve müvekkil tarafından çeyiz eşyası olarak getirilen ancak davalı tarafça satılmış olan 2 Adet el dokuması Yahyalı halısının bedelinin bilirkişi marifetiyle hesaplanmasını, ilerde hesaplanacak bedele artırılmak üzere şimdilik 1.000,00 TL'nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
2. Davacı kadın vekili 24.12.2020 tarihli dilekçesinde; talep miktarını ziynet eşyası yönünden 500,00 TL, çeyiz eşyası yönünden 500,00 TL, ev için 2.800,00 TL, her bir araç için ayrı ayrı 50,00 TL, tarla için 50,00 TL, köy evinin üst katı için 50,00 TL olduğunu açıklamıştır.
3. Davacı kadın vekili 24.12.2020 tarihli dilekçesinde; araçların mal kaçırma kastı ile devredildiğini belirterek devralan üçüncü kişiler Ahmet K. ve Mehmet B.'ye davanın ihbar edilmesini talep etmiştir.
4. Davacı kadın vekili 28.03.2023 tarihli dilekçesinde; ziynet eşyaları yönünden taleplerini değer artış payı alacağı olarak ıslah ettiklerini belirterek fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla 7121 ada 1 parsel 12 nolu bağımsız bölüm yönünden 242.424,00 TL değer artış payı alacağının, 370.018,00 TL katılma alacağının, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaz yönünden 750.000,00 TL katılma alacağının, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ağaçlar yönünden 33.700,00 TL katılma alacağının, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ağaçlardan elde edilen gelirler yönünden 2.130,38 TL katılma alacağının, 139 ada 9 parsel sayılı taşınmazın üzerine yapılan 2 katlı evin 2. Katı açısından 69.020,00 TL katılma alacağının, 38 ... plakalı araç yönünden 110.000,00 TL katılma alacağının, 50 ... plakalı araç yönünden 160.000,00 TL katılma alacağının tasfiye tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsilini; 2 adet Yahyalı el dokuması halının bedeli yönünden 1.900,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı erkek vekili cevap dilekçesinde; davacının belirtilen miktar ve değerde takı ve ziynet eşyasının olmadığını, davacının ziynet eşyalarının müvekkili tarafından alınmadığını, davacının kendi isteği ile ziynet eşyaları kullanılarak büyükbaş hayvan alındığı, davacının hayvancılıktan elde ettiği geliri kendisinin kullandığını, Keykubat mahallesinden evin müvekkilinin kazancı ile alındığını, bunun satılarak kooperatife girildiğini, bu kooperatif de satılarak yine kooperatife üye olunarak 7121 ada 1 parsel 12 nolu bağımsız bölümün edinildiğini, araçların satılarak konut borcu ve diğer borçların ödendiğini, bahçenin miras malı olduğunu, miras davasının devam ettiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 7121 ada 1 parsel 12 nolu bağımsız bölümün satış nedeniyle 16.10.2018 tarihinde davalı adına tescil edinildiği, taşınmazın ilk olarak kooperatif hissesi şeklinde alındığı, bu nedenle tapudaki tescilin daha sonra yapıldığı, taşınmaza yönelik davalının 1.000,00 Euro borcu olduğu, davacıya düğünde takılan altınların mevcut olduğu ve taşınmazın alımında kullanıldığı, ziynetler yönünden davacının değer artış payı alacağı belirlendiği, değer artış payı alacağına denk gelen kısım ve davalının borcu çıkarıldıktan sonra kalan miktar üzerinden de davacının katılma alacağı olacağının belirlendiği; 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazın 20.07.2007 tarihinde satış nedeniyle davalı adına tescil edildiği, bu taşınmazların davalıya babasından geçtiği, işbu taşınmaz yönünden davacının katılma alacağı olmayacağı, ancak bu taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların edinilmiş mal olduğu ve davacının bu ağaçların belirlenen bedeli üzerinden katılma alacağı olduğu, ağaçlardan elde edilen ürün bedelinin mal rejiminin tasfiye anında davalının aktifinde olduğu ispat edilemediği; 139 ada 9 parsel sayılı taşınmazın davalıya babası tarafından verilen arsa üzerine inşaa edildiği, dinlenen tanık beyanlarından bu arsa üzerinde yer alan taşınmazın ikinci katının tanık beyanları ile sabit olduğu üzere davalının edinilmiş malından karşılanarak yapıldığı ve bu nedenle davacının katılma alacağı olduğu; 38 ... plakalı aracın davalı tarafından 2011 yılında edinildiği ve mal rejiminin sona ermesinden 50 gün önce devredildiği, 50 ... plakalı aracın ise davalı tarafından 2011 tarihinde edinildiği, mal rejimi sona ermeden 50 gün önce devredildiği, devir tarihleri dikkate alındığında tasfiye tarihine kadar araçların bedellerinin evlilik birliği içerisinde harcandığına dair somut bir delil ibraz edilmediği, her iki aracın da tasfiye tarihinden kısa süre önce devredilmiş olması nedeniyle araç bedellerinin eklenecek değer olarak tasfiyeye katılması gerektiği, araçlar yönünden davacının katılma alacağı olduğu; dinlenen tanıkların halıların çeyiz olarak davacı tarafça getirildiği ve sonraki süreçte satıldığı, iadesi gerektiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile, 7121 ada 1 parsel 12 nolu bağımsız bölüm yönünden 370.018,00 TL katılma alacağının, 242.424,00 TL değer artış payı alacağının, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazda mevcut ağaçlar yönünde 33.700,00 TL katılma alacağının, 139 ada 9 parsel de kayıtlı taşınmaz yönünden 69.020,00 TL katılma alacağının, 38 ... plakalı araç yönünden 110.000,00 TL katılma alacağının, 50 ... plakalı araç yönünden 160.000,00 TL katılma alacağının karar tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline; 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazdan kaynaklanan katılma alacağı, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazda mevcut ağaçlardan elde edilen ürünlere yönelik talebin reddine; 1.900,00 TL değerinde 2 adet el dokuması halının toplam bedeli olan 1.900,00 TL'nin 1.000,00 TL'si için dava, kalan kısım için ıslah tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili ve davalı erkek vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İlk Derece Mahkemesinin 26.09.2023 tarihli ek kararı ile; davalı erkek vekilinin mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak davası yönünden eksik harcın süresinde tamamlanmadığı gerekçesiyle, davalı erkek vekilinin mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklı alacak davası yönünden istinaf başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmiş, işbu ek karar istinaf edilmemiştir.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı kadın vekili istinaf dilekçesinde; 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazdaki davalının kardeşinin hissesin parası ödenerek satın alındığının tanık beyanlarıyla ispatlandığını, taşınmazların ve araçların değerinin güncelliğini yitirdiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı erkek vekili istinaf dilekçesinde; kabul kararının hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacı kadın vekilinin istinaf başvurusunun incelemesinde; 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazın davalının babası Salih adına kayıtlı iken satış suretiyle 20.07.2007 tarihinde davalıya devredildiği, davacı tanıklarının söz konusu taşınmazın bir kısmının miras olarak kaldığını, kalan kısmının ise davalı tarafından bedeli ödenerek satın alındığını, davalı tanıkları ise davalının babasının emekli maaşı alabilmek için taşınmazı davalı üzerine devrettiğini beyan ettikleri, işbu taşınmazın davalı tarafından bedeli ödenerek alındığının ispatlanamadığı, tapuda satış olarak gösterilmiş olmasının bağış olgusunu ortadan kaldırmadığı, İlk Derece Mahkemesince 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaza yönelik katılma alacağı talebinin reddine karar verilmiş olması yerinde olduğu; araçlara ilişkin son bilirkişi raporunun 03.02.2023, taşınmazlara ilişkin son bilirkişi raporunun 01.02.2023 tarihinde alındığı karar tarihinin ise 4 ay sonra olduğu, bilirkişi raporlarının güncel olduğu gerekçesiyle; davacı kadın vekilinin başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
2. Davalı erkek vekilinin kişisel eşya talebinin kabulüne yönelik istinaf başvurusunun incelenmesinde; tanık beyanlarından, 2 adet dokuma halının davacı kadına çeyiz olarak verildiğinin anlaşıldığı, alınan bilirkişi raporu ile dava değerinin 1.900,00 TL olduğu, istinaf incelemesi için parasal sınırın 17.830,00 TL olması nedeni ile İlk Derece Mahkemesi kararının kesin olduğu gerekçesiyle, davalı erkek vekilinin başvurusunun miktardan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı kadın vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı kadın vekili temyiz dilekçesinde; 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazdaki davalının kardeşinin hissesinin parası ödenerek satın alındığının tanık beyanlarıyla ispatlandığını, taşınmazların ve araçların değerinin güncelliğini yitirdiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kişisel mal savunması ve ispatı, tasfiye konusu malların değeri noktasında toplanmaktadır. Dava, katılma alacağı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 26 ncı maddesi, 33 üncü maddesi, 190 ıncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 6 ncı maddesi, 179 uncu maddesi, 202 nci maddesi, 219 uncu maddesi, 220 nci maddesi, 222 nci maddesi, 225 inci maddesinin ikinci fıkrası, 230 uncu maddesi, 231 inci maddesi, 235 inci maddesinin birinci fıkrası, 236 ıncı maddesinin birinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı kadın vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4721 sayılı Kanun'un 219 uncu maddesinde edinilmiş mallar, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleri olarak tanımlanmıştır.
3. 4721 sayılı Kanun'un 220 nci maddesinde de kişisel mallar sayılmış olup düzenlemeye göre, eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşyalar, mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri, manevi tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler kişisel maldır.
4. 4721 sayılı Kanun’un 222 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. 4721 sayılı Kanun'un 222 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca da, bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş maldır.
5. Ayrıca, ispat yükü 4721 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür” ve 6100 sayılı Kanun'un 190 ıncı maddesinde de, “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir./ Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir” şeklinde düzenlenmiştir.
6. Yukarıda açıklanan yasal düzenleme ve ilkeler uyarınca davacı kadın vekilinin 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazlarının incelemesinde; somut olayda, Mahkemece işbu taşınmazın davacı tarafından edinilmiş olduğu ispatlanamadığı gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, karar hatalı olmuştur. Şöyle ki, taşınmazın davalının babası adına kayıtlı iken 20.07.2007 tarihinde satış edinme sebebi ile davalı adına tescil edildiği, davalının babasının 24.04.2013 tarihinde vefat ettiği, davalının Yahyalı Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/260 Esas sayılı dava dosyasındaki beyanları ve dinlenen tanık beyanlarına göre taşınmazın davalının babası tarafından karşılıksız olarak davalıya devredildiği, ancak davalının kendi dışındaki diğer babasının mirasçılarının hisselerinin bedelini ödediği anlaşılmaktadır. O halde, 193 ada 24 parsel sayılı taşınmazın davalının kendi miras hissesi dışındaki kısmını diğer mirasçılardan bedelini ödemek suretiyle edindiği, diğer bir deyişle davalının kendi miras hissesi dışındaki kısmın edinilmiş mal olduğu kabul edilerek işbu taşınmaz yönünden de katılma alacağı belirlenmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının 193 ada 24 parsel sayılı taşınmaz yönünden BOZULMASINA,
3. Davacı kadın vekilinin bozma kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddine,
Temyiz peşin harcının istek halinde yatırana iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.