"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 38. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/448 E., 2024/962 K.
KARAR : Başvurunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 5. Aile Mahkemesi
SAYISI : 2023/787 E., 2023/1689 K.
Taraflar arasındaki mutat meskene iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de; Uluslararası Çocuk Kaçırma İade kararına ilişkin verilen kararların Yargıtayda duruşmalı olarak inceleneceğine ilişkin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde hüküm bulunmadığı ve 5717 sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun'un (5717 sayılı Kanun) uygulanmasından doğan davaların öncelikle ve acele görülmesi gerektiğinden duruşma isteğinin reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 04.07.2023 tarihli davaname ile; İngiltere vatandaşları ... ... ile ... birlikteliğinden olan 14.09.2010 doğumlu ... ... ile 14.02.2018 doğumlu Aya ... isimli çocukların, başvuru sahibi babalarının bilgisi dışında ve rızası hilafına anneleri tarafından ülkemizde alıkonulmakta olduğu ifade edilerek, mutat meskeni olduğu belirtilen İngiltere'ye iade edilmesi konusunda bir karar verilmesi talep edilmiştir.
2. Davacı baba vekili; tarafların 12 yıldır İngiltere`de yaşadıklarını, mutat meskenin İngiltere olduğunu, davalının davacının rızası olmadan çocukları Türkiye`ye getirdiğini, çocukların Türkçe bilmediğini, davalının iddialarının doğru olmadığını, annenin çocukları babaları ile görüştürmediğini, çocukların ortak velâyet altında olduğunu, davalının çocukları alıkoymak için bir sebebi olmadığını, çocukların okullarından uzaklaştırıldıklarını belirterek davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı anne vekili cevap dilekçesinde özetle; tarafların 2009 yılında Bahreyn'de evlendiklerini, müdahale talep edenin doktor olduğunu, evlendikten sonra uzman eğitimin yapmak için İngiltere'ye gitmek istediğini, ancak tarafların bu durumun aile birliğinin sürdürülebilmesine engel olacağını düşünerek evlilik sözleşmesi akdettiklerini, ilgili evlilik sözleşmesinde de yazılı olduğu üzere, iade talep edenin uzmanlık eğitimi bittikten sonra aile kültürel olarak daha rahat yaşayabileceği bir ülkeye taşınma noktasında anlaştıklarını, davalının İngiltere'de yaşamaya başladıkları günden itibaren müdahale talep edeni finansal olarak desteklediğini, ancak müdahale talep eden, davalıya karşı psikolojik şiddet ve fiziksel şiddet uyguladığını, son fiziksel şiddetin 21.10.2022 tarihinde gerçekleştiğini, müdahale talep eden ve davalı evdeki eşyaların yerleri ile ilgili bir anlaşmazlığa düştüğünü, bunun üzerine müdahale talep eden ortak çocukların önünde davalıya fiziksel şiddet uyguladığını, davalının çocuklarla beraber kendisini odaya kilitlemek zorunda kaldığını, müdahale talep eden evin anahtarlarını ve davalının şahsi telefonunu alarak davalı ve çocukları eve kilitleyerek evden ayrıldığını, 29.10.2022 günü davalının İstanbul'da yaşayan kardeşi ... ...'nin doğum yapacak olması ve son olanlardan sonra ailesiyle vakit geçirmek istemesiyle ortak çocuklarıyla İstanbul'a gelmeye karar verdiklerini, bu kararıyla ilgili müdahale talep edeni de bilgilendiklerini, davalıya yaptığı her şeyi telafi etmek istediğini söylediğini, bunun üzerine 12.11.2022 tarihinde davalının babası, amcası ve müdahale talep edenin amcasının bir araya geldiklerini, müdahale talep edenin imzası bulunan yeni bir taahhütname imzaladıklarını, taahhütnamede davalının müdahale talep edene karşı hiçbir yanlış hareketinin bulunmadığı, müdahale talep edinin davalıya hakaret ve saldırılarını sürdürdüğü, davalıyı evden kovduğu, tarafların beraber yaşamasının imkansız olduğunun yer aldığı, bu görüşmede müdahale talep eden evliliğin devam edebilmesi için davalının çocuklarla beraber İstanbul'da kalmasını kabul ettiğini, bu süreçte müdahale talep edenin davalı ve çocuklarla beraber Manchester'a dönülmesi ile alakalı hiçbir talepte bulunmadığını, bu nedenle davalının çocukları kaçırarak Türkiye'ye getirmiş olduğu iddiasının doğru olmadığını, davalının ve ortak çocukların Türk vatandaşı olduğunu, eğitim öğretim hayatlarına Türkiye'de devam ettiklerini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; çocukların mutat meskeninin İngiltere olduğu, davalı annenin, 29.10.2022 tarihinde ortak çocuklar 14.09.2010 doğumlu, ... ... ile 14.02.2018 doğumlu ...'yi mutat meskeni olan İngiltere'den Türkiye'ye getirdiği, müdahale talep eden baba tarafından sözleşme hükümleri uyarınca çocuğun mutad meskene iadesinin temini için bir yıllık süre geçmeden başvuruda bulunulduğu, iade isteğinin reddini gerektirecek vahim bir tehlikenin varlığı veya geri dönmesinin çocuğun fiziksel ve psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı ya da başka bir şekilde müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceğine dair ciddi bir riskin ve sözleşmede kabul edilen diğer iadeden kaçınma sebeplerinin varlığının kanıtlandığı, çocuğun yaşadığı ortama alışmış olması halinin tek başına iadeden kaçınma sebebi olarak kabul edilemeyeceği ancak; hazırlanan sosyal inceleme raporu, küçük ... ...'nin duruşmada uzman eşliğinde alınan beyanları, müdahale talep edenin davalıya fiziksel ve psikolojik şiddet uyguladığı hususu, dosyada mevcut görüntü ve yazışma kayıtları birlikte değerlendirildiğinde, çocukların kendilerini İngiltere'de güvende hissetmediği, fiziksel ve psikolojik tehlikeye maruz kalma ihtimallerinin bulunduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı baba vekili istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı baba vekili; hükmün tamamı yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kararın dayandığı gerekçeler ve delillerin takdirinde usul ve esas yönünden bir isabetsizlik görülmediği, davanın reddine yönelik olduğu şüphe içermeyen karar gerekçesinin sonundaki "...davanın kabulüne ..." ilişkin ibare mahallinde düzeltilebilecek maddî hata olarak değerlendirildiği gerekçeleri ile davacının istinaf taleplerinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı baba vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı baba vekili; hükmün tamamı yönünden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çocukların mutat meskeni olan İngiltere ülkesine iadesine karar verilmesi gerekip gerekmediği, iade koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun`un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5717 sayılı Kanun`un 4 üncü, 5 inci ve 9 uncu maddeleri, 1980 tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşmenin 4 üncü, 12 nci ve 13 üncü maddeleri.
3.Değerlendirme
1.Dava, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi hükümlerine göre, çocuğun mutat meskeninin bulunduğu ülkeye iadesi isteğine ilişkindir. Sözleşme'nin hükümlerine bakıldığında, asıl olanın çocuğun mutat meskene iadesi olduğu (Sözleşmenin 12 nci maddesinin birinci fıkrası), iadeden kaçınma nedenlerinin ise Sözleşme'nin 12 nci maddesinin ikinci fıkrası, 13 üncü ve 20 nci maddelerinde açıklandığı görülmektedir. Buna göre, taraf bir devlet, diğer iadeden kaçınma nedenleri yanında, geri dönmesinin çocuğu fiziki veya psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı veya başka bir şekilde, müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceği yolunda ciddi bir risk olduğunu tespit ederse veya çocuğun, geri dönmek istemediğini ve görüşünün göz önünde bulundurulmasının uygun olacağı bir yaşa ve olgunluğa erişmiş bulunduğu gözlenirse geri dönmesini emretmeyi reddedebilir.
2.Toplanan delillerden, davalı anne tarafından çocukların mutat meskenleri olan İngiltere`den 29.10.2022 tarihinde babanın haberi olmadan Türkiye`ye getirildikleri, annenin kanundan doğan koruma hakkını ihlal etmek suretiyle ortak çocukları haksız olarak alıkoyduğu, davacı babanın sözleşme hükümleri uyarınca çocukların mutat meskene iadesinin temini için İngiltere merkezi makamına başvuruda bulunduğu anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra, alınan sosyal inceleme raporunda çocukların uzmana babalarını sevdiklerini söylediği, duruşmada dinlenen çocuklardan ...`nın anne ve babası arasındaki sorunları anlattığı, babanın bire bir çocuklara yönelik olumsuz bir davranışının olduğu hususunun kanıtlanmadığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla iade isteğinin reddini gerektirecek vahim bir tehlikenin varlığı veya geri dönmenin çocuğun fiziksel ve psikolojik bir tehlikeye maruz bırakacağı ya da başka bir şekilde müsamaha edilemeyecek bir duruma düşüreceğine dair ciddi bir riskin ve sözleşmede kabul edilen diğer iadeden kaçınma sebeplerinin varlığı kanıtlanamamıştır. Sözleşmede küçüğün anne yanında bulunduğu ortama alışması ve yaşı da, iadeden kaçınma sebebi olarak kabul edilmemiştir. Somut koşullar itibari ile çocukların mutat meskenlerine iadesinin çocuklar açısından ciddi bir risk oluşturacağının ortaya konulması gerekmektedir. Bu durumda iade isteğinin reddini gerektirecek sebepler somut olayda mevcut olmayıp, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış ve bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA,
2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.