"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/317 E., 2022/285 K.
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davalı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Servet Optik isimli işyerinin sahibi olduğunu, kuruma fatura ettiği bir kısım reçetelerde yazılı malzemelerin hasta ya da yakınına teslim edildiğine ilişkin reçete arkasındaki yazı ve imzanın hasta veya hasta yakınına ait olmadığının tespit edilmesi nedeniyle Kurum tarafından hakkında; 2011 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu optik sözleşmesinin 6.3.2 nci maddesi uyarınca cezai şart tahsili ve uyarı cezası verilmesi işlemleri uygulandığını, aynı sözleşmenin 4.3.15 inci maddesi uyarınca ilgili reçete bedellerinin faiziyle birlikte tahsilinin talep edildiğini ve 6.3.14 üncü maddesine göre; mesul müdür, müessese sahibi veya müessesede çalışanlar tarafından reçetede veya reçete ekindeki belgede haksız kazanç elde edilmesini sağlayacak nitelikte tahrifat yapıldığının veya sahte reçete, reçete ekindeki sahte belgenin kuruma fatura edilmesi gerekçesiyle cezai şart tahsili ile sözleşmenin 6 ay süreyle feshine karar verildiğini beyanla, söz konusu işlemlerin haksız olması nedeniyle iptaline, muarazanın giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; Kurum işlemlerinin yerinde olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.11.2013 tarihli ve 2011/754 E., 2013/813 K. sayılı kararıyla; çekişmeye konu reçetelerin sahte olduğunun belirlendiği ve bu nedenle davalı kurumun sözleşmenin feshi ve para cezası uygulanmasına yönelik işleminin yanlar arasındaki sözleşme hükümlerine uygunluğu saptanmakla ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.02.2021 tarihli ve 2020/2610 E., 2021/1697 K. sayılı ilamıyla davacının sair temyiz itirazlarının reddi ile dava konusu uyuşmazlıkla ilgili işlemlerin tamamlanmamış olması nedeniyle Kurumun isnat ettiği eylemleri gerçekleştirdiği anlaşılan davacı hakkında lehine olan 2018 yılı sözleşmesinin 5.3.1, 5.3.6 ve 5.4.2 nci maddelerinin uygulanarak belirlenecek ceza miktarı üzerinden bir karar verilmesi gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2009 yılı sözleşmesine göre teslim edilmeyen malzemelere ilişkin reçete bedellerinin 5 katı şeklinde uygulanan yaptırımın 2018 yılı sözleşmesi gereğince teslim edilmeyen reçete bedellerinin 2 katı şeklinde 784,70 TL olarak uygulanması gerektiği, ayrıca davacının sahtecilik eylemini gerçekleştirdiğine dair kesinleşmiş mahkumiyet hükmü bulunmadığından davanın kısmen kabulüne, davalı kurum tarafından düzenlenen 03.08.2011 tarihli yazı uyarınca davacının 6 ay süreyle sözleşmenin feshi ve davacıdan 22.357,92 TL para cezası tahsili işlemine ilişkin kararın kısmen iptaline, davacının yazılı olarak uyarılmasına ve fazladan tahsil edilen 7.024,06 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, taraflar arasındaki muarazanın giderilerek sözleşmenin aynı koşullarla devamına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 02.03.2023 tarihli ve 2022/8255 E., 2023/390 K. sayılı kararıyla, bozma ilamında, davacının sair temyiz taleplerinin reddine karar verilmiş olmakla Kuruma haksız kazanç elde edilmesini sağlayacak nitelikte sahte reçete fatura ettiğinin artık sabit olduğu, bu nedenle mahkemece bozma ilamına uyulmuş olmasına rağmen, yeniden yapılan yargılama neticesinde davacının sahtecilik eylemini gerçekleştirdiğine dair kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmü bulunmadığından Kurum tarafından 2011 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Görmeye Yardımcı Tıbbi Malzemelerin Teminine İlişkin Sözleşme’nin 6.3.14 üncü maddesinin davacı hakkında uygulanamayacağına karar verilmiş olmasının hatalı olduğu, davacının eylemlerinden cezası en yüksek olanını esas alması gerektiğinden, sözleşmenin 5.3.6 ncı maddesinde yer alan hükme göre davacı hakkında 2018 sözleşmesine göre verilecek nihai ceza; uyarı cezası ve 6 reçete bedelinin 10 katı olan 3.923,50 TL cezai şart olması gerektiği, bu nedenle Mahkemece davanın kısmen kabulü ile 6 ay süreyle davacının sözleşmesinin feshi ve 18.038,25 TL cezai şart işleminin iptaline hükmedilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmediği, bozma nedenine göre, davacının vekalet ücreti ve yargılama gideri talebine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmediğine karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davalı vekili; yapılan işlemlerin hukuk ve mevzuata uygun olduğunu, bilirkişi raporlarının eksik inceleme neticesinde tanzim edildiğini ileri sürerek; kararın düzeltilmesini ve Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Kurum tarafından davacı hakkında 2011 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu optik sözleşmesine göre uygulanan cezai şart ve işlemlerin yerinde olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.3.1 inci maddesi şöyledir;
“Müessese tarafından Kuruma fatura edilen reçetelerde bulunması gereken hasta/hasta yakınına ait imzanın hasta/hasta yakınına ait olmadığının tespit edilmesi halinde, ilgili reçete içeriğinde yer alan malzeme bedelinin 2 (iki) katı ceza koşulu uygulanır ve müessese yazılı olarak uyarılır. Aynı fiilin tekrarı halinde ilgili reçete içeriğinde yer alan malzeme bedelinin 5 (beş) katı tutarında ceza koşulu uygulanarak sözleşme 1 (bir) ay süreyle askıya alınır. Ancak hasta reçete muhteviyatı malzemeyi aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”
2. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.3.6 ncı maddesi şöyledir;
“Müessese sahibi/mesul müdürü veya çalışanlar tarafından reçete/reçete eki belgede tahrifat yapıldığının tespit edilmesi halinde ilgili müessese yazılı olarak uyarılır ve reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında ceza koşulu uygulanır. Aynı fiilin tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında ceza koşulu uygulanarak sözleşme 1(bir) yıl süreyle feshedilir”
3. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.4.2 nci maddesi şöyledir;
“Müessese tarafından sözleşmenin (5.4.1) maddesinin (a) bendinde belirtilen fiil/fiillerden, bir fatura dönemi için uygulanacak ceza koşulunun hesaplanması reçete bazında yapılır. Bir reçetede birden fazla usulsüz fiilin tespit edilmesi durumunda ceza koşullarından en yüksek olanı esas alınır. Bir fatura döneminde ceza koşulu gerektiren fiil/fiillerin birden fazla reçetede tespit edilmesi halinde belirlenen ceza koşulu her bir reçete için ayrı ayrı hesaplanıp bu bedeller toplanmak suretiyle tahsil edilir. Yine aynı sözleşme döneminde, sözleşmenin (5) başlıklı maddesinde belirtilen fiil/fiillerden sözleşmenin feshini gerektiren birden fazla farklı fiilin işlendiğinin tespiti halinde uzun olan fesih süresi uygulanır.”
4. 2018 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu görmeye yardımcı tıbbi malzemelerin teminine ilişkin sözleşme’nin 5.4.16 ncı maddesi şöyledir;
“Bu sözleşmenin yürürlük tarihinden önceki sözleşme hükümlerine göre Kuruma fatura edilen ve kontrolleri Kurum tarafından bu sözleşmenin imzalandığı tarihten sonra yapılan ya da kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih ile ilgili işlemlerin henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için Kurumca bu sözleşmenin (5) numaralı maddelerinde yer alan hükümleri uygulanır. Ancak tespiti yapılan fiil/fiiller için reçetenin veriliş tarihinde geçerli olan sözleşme hükümlerinin uygulanması optisyenlik müessesesi tarafından Kurumdan yazılı olarak talep edilirse reçetenin veriliş tarihinde yürürlükte olan sözleşmedeki ceza koşulu ve fesih hükümleri uygulanır.”
5. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Hukuk Genel Kurulunun 20.12.2013 tarihli ve 2013/23-131 E. 2013/1681 K. sayılı kararı).
2. Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve kararın bozmaya uygun olmadığının anlaşılmasına göre, davalı vekilinin karar düzeltme talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezasının karar düzeltme isteyene yükletilmesine,
30.04.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.