"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/396 E., 2022/2577 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 19. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/630 E., 2021/832 K.
Taraflar arasındaki ... ortaklık pay oranının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 05.12.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen davalılar vekili Avukat Selim Arslan'ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava dışı S.S. ... Nakliye ... Yerleri ve Sanayi Mamulleri Depolama Toplu İşyeri ... Kooperatifi tarafından açılan ihaleye, davacı ile davalı ... İnşaat Dekorasyon ... Ltd. Şti.nin %50-%50 oranında ... ortaklığı kurarak teklif verdiğini, ihalenin kazanılmasından sonra Kooperatif ile 23.05.2013 tarihinde sözleşme ve aynı tarihte ek protokol imzalandığını, ardından ihale makamının kabulü ile diğer davalı şirketlerin ... ortaklığına dahil edildiğini, davacının ortaklıktaki %50 hissesinin %40'ını 1.600.000 TL bedel karşılığında ortaklığa dahil edilen diğer davalılara devrettiğini, bu devir karşılığı alınacak paranın ... sahibi idareden alınacak avans ve ilk 4 hak edişten sonra tarafına ödeneceğinin kararlaştırıldığını, söz konusu ihalenin idare tarafından feshedilmesi sonucu avans ve hak ediş alınmadığından davacıya taahhüt edilen bedelin ödenmediğini, hisse devri karşılığı alacağının hak edişlere bağlanmış olduğu ve ödenmesi artık mümkün olmadığından sözleşmeden dönme ve ... ortaklıktaki payının %50 olarak tespitine karar verilmesi için bu davanın açıldığını ileri sürerek; davacının ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 850 yevmiye numaralı sözleşmesi ile kurulan ... İnşaat ... Ortaklığında pay oranının %50 olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davacının hissesinin %50 olduğunun tespitini talep ettiği ... İnşaat ... Ortaklığının ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 850 yevmiye numaralı resmi sözleşmeyle kurulduğunu ve davacının hissesinin de %10 olarak belirlendiğini, bu sözleşmenin davacının dayandığı 24.04.2013 tarihli ve 8824 yevmiye numaralı ... ortaklığı beyannamesi ve 14.01.2014 tarihli protokolden tamamen bağımsız ve yeni bir ... ortaklık sözleşmesi olduğunu, noterlikçe düzenlenen sözleşmenin aksinin ise aynı kuvvette bir senet ile ispatının zorunlu olduğunu, bir kısım davalıların taraf dahi olmadıkları ... yazılı bir belgeye dayalı olarak noterlikçe düzenlenmiş senedin aksinin iddia ve ispatının mümkün olmadığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıya ait %40 hissenin devri konusunda yapılan anlaşmanın tarafının yalnızca davalılardan ... İnşaat olduğunu, hisse devri karşılığında 1.600.000 TL bedel ödeme yükümlülüğü altına giren ... İnşaat olsa da ... ortaklığına iki kişi daha dahil edildiğinden, anılan ... dolayısıyla idareden alınacak avans ve hak ediş ödemeleri dolayısıyla davacıya yapılacak ödemeden ortaklıktaki davalıların tümünün sorumlu olacağı, nitekim davacının hisselerinin davalılara devredilmiş olacağı yönündeki bilirkişi heyeti görüşüne itibar edildiği, ihale feshedildiğinden ... ortaklığın amacının imkânsız hale geldiği ancak ihaleye girmek üzere teminat mektubu verme gibi maddi külfetlerin davacı tarafından yerine getirildiği, ... ortaklığın 24.04.2013 tarihli ... ortaklığı beyannamesinin ve 23.05.2013 tarihli ihale sözleşmesi ve ek protokolün devamı niteliğinde olduğu, davacıya ödenmesi gereken hisse devir bedeli borcu davalıların kusuru olmadan imkânsız hale gelmiş olacağından borcun sona ereceği ve tarafların sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre aldıklarını geri vermesi ve hukuki durumun baştaki haline dönmesi gerektiği, buna göre davacının, ... ortaklığının en başında sahip olduğu %50 hissesine sahip olması gerekeceği gerekçesiyle davanın kabulü ile ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 850 yevmiye sırasında kayıtlı sözleşme ile kurulan ... İnşaat Ortaklığında davacının pay oranının % 50 olduğunun tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili; Mahkemece delillerin hatalı yorumlandığını, hükme dayanak yapılan bilirkişi ek raporuna karşı beyan ve itirazların karşılanmadığını, protokolde taraf sıfatını haiz olmayan ve imzaları da bulunmayan davalılar ... ve ... şirketlerine husumet yöneltilemeyeceğini, davacının noter huzurundaki beyanı ile davalı ... İnşaat .... ve ... Ltd. Şti. arasındaki protokolün 14.01.2014 tarihli olduğunu kabul ettiğini, bilirkişinin varsayımının aksine mezkür protokolün 14.01.2014 tarihinde yani ... ... Ortaklığının kurulmasından sonraki bir tarihte akdedildiğini, protokolün incelenmesi sonucunda yazım dilinden dahi bu durumun anlaşılacağını, önce akdedilmiş bir protokol olsa idi, henüz ... ... Ortaklığı kurulmadan, yani henüz ortada olmayan ... ... Ortaklığındaki davacı hisse oranının %10 olacağının bilinebilmesi ve belirtilmesinin de mümkün olmaması gerektiğini, davacının davalı ... İnşaat ile imzaladığı bu protokole dayalı olarak 24.04.2013 tarihli ... ortaklıktaki %50 hissesinin %40'ını davalılara devrettiğine dair iddiasının gerçek dışı olduğunu, davacı ile davalılar arasında tanzim edilen 13.01.2014 tarihli ... ... Ortaklık sözleşmesi ile yeni bir ... ortaklık kurulduğunu, ... ... Ortaklık sözleşmesinde; daha önceki ... ortaklık sözleşmesine atıf yapılmadığı gibi, bu sözleşmenin konusu aynı olmakla birlikte, tarafları ve içeriği başta pay, kâr ve zarar oranları yeniden düzenlenerek, başlangıçtaki ... + ... ... Ortaklık sözleşmesinin geçersiz hale getirildiğini, davacının bugüne ... irade sakatlığına yönelik bir itirazının bulunmadığını, ... ... Ortaklığı sözleşmesinde tarafların pay oranlarının açıkça ... %35, ... %10, ... %25 ve ... %30 olarak düzenlendiğini, bahse konu protokolün işbu ... ... Ortaklığının kurulmasından sonra akdedildiği gerçeği karşısında, davacı ile davalılardan ... İnşaat'ın kendi arasında ... ... Ortaklığındaki (%35 + %10) toplam %45 paylarını kararlaştırdıkları bir bedelin ödenmesi karşılığında paylaştıkları bir protokol akdettikleri sabit ve çekişmesiz olup, protokoldeki bedelin ödenmemesi halinde de, davacının payının %22,5 olarak kalacağının taraflarca protokolün 2 ve 5 inci maddeleri ile açıkça beyan ve kabul edilerek hüküm altına alındığını, kabul anlamına gelmemekle birlikte protokolde davacının payının %22,5 olarak korunacağı taraflarca kabul edilmiş olmasına rağmen, Mahkemece davacının pay oranının %50 olduğuna dair karar verilmesinin de hatalı olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında mevcut 24.04.2013 tarihli ve ... 45. Noterliğinin 8824 yevmiye numarasıyla tasdik ettirilen ... ortaklığı beyannamesi, 25.05.2013 tarihli Ek protokol, ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 00850 yevmiye nolu "... İnşaat ve ... Ortaklığı" sözleşmesi tarihsel kronolojik sıralama da dikkate alınıp değerlendirildiğinde; ihale ile üstlenilen yapım işinin başlangıçta davacı ile ... arasında olan ... ortaklığı beyannamesi ve ek protokol ile alındığı, ihale makamının onayı ile ... İnşaat ve ... Ortaklığına dönüştürüldüğü, ... ... Ortaklığı Sözleşmesinde tarafların pay oranlarının ... %35, ... %10, ... %25, ... %30 olarak düzenlendiği, bila tarihli protokolün işbu ... ... Ortaklığının kurulmasından sonra akdedildiği, tarihsiz protokol
ifadesinin yanında parantez içinde “14.01.2014 onay tarihli” ifadesinin de bunu doğruladığı, bu protokolün ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 00850 yevmiye nolu "... İnşaat ve ... Ortaklığı" sözleşmesinden bir gün sonra yapıldığı, davacı ile davalılardan ... İnşaat'ın kendi arasında ... ... Ortaklığındaki (%35 + %10) toplam %45 paylarını, kararlaştırdıkları bir bedelin ödenmesi karşılığında paylaştıkları bir protokol akdettikleri, protokoldeki bedelin ödenmemesi halinde davacının payının %22,5 olarak kalacağının düzenlendiği, ... ... Ortaklığı Sözleşmesinin hisse payına ilişkin sözleşmelerin tadili ve dönme niteliğinde olduğu, bu nedenle 24.04.2013 tarihli ve ... 45. Noterliğinin 8824 yevmiye numarasıyla tasdik ettirilen ... ortaklığı beyannamesi, 25.05.2013 tarihli ek protokolün hukuki sonuç doğurma özelliğini kaybetmiş olduğu, dosya kapsamından davanın kabulüne dair yasal başka delilin de bulunmadığı gerekçesiyle; davalının istinaf talebinin kabulüyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden esas hakkında davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının ... ortaklıkta bulunan %50 oranındaki payından %40'ının ... İnşaat dışındaki diğer davalılara devrine dair protokolün, ... ... Ortaklığının kuruluşundan daha sonra imzalandığı şeklindeki gerekçenin gerçeğe aykırı olduğunu, protokolün noterde düzenlenen ... ortaklık sözleşmesinden sonraki bir tarihli olmasının imkansız olduğunu, protokol tarihsiz olup 14.01.2014 tarihinin onay tarihi olarak sonradan yazıldığı gibi bu tarih ve ibarenin davacı tarafından asla kabul edilmediğini, dava dışı işveren kooperatif tarafından ihaleyi kazanan ... ortaklığa yeni ortak alınmasına izin verilmeden önce davalı ... ... şirketlerinin davacı ile ... arasında kurulan ... ortaklığa dahil edilmelerinin söz konusu olamayacağını, davacı ile ... arasında kurulan ... ortaklığa diğer davalıların da ortak olarak alınması için öncelikle davacı ile ... arasında bir protokol düzenlenmesi ve bu protokole göre de payların devredilerek noterde bir ... ortaklık sözleşmesi imzalanmasının mantıklı olduğunu, davacı ile ... İnşaat arasındaki protokol incelendiğinde; davacıya yapılacak olan ödemelerin, ihale makamı olan Kooperatif tarafından hisse devirlerinden sonra ... ortaklığa yapılacak olan hak ediş ödemelerinden yapılacağının kararlaştırıldığının görüleceğini, ihale makamı olan Kooperatif imzaladığı sözleşmeyi feshetmiş olduğundan ... ortaklığa herhangi bir ödeme yapmasının, dolayısıyla da davacının devrettiği hisselere karşılık ödeme yapılmasının artık imkanı kalmadığını, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davanın ispatlanamadığı şeklindeki kabulün maddi gerçeğe ve dosyada bulunan yazılı delillere aykırı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... 28. Noterliğinin 13.01.2014 tarihli ve 850 yevmiye sırasında kayıtlı sözleşme ile kurulan ... İnşaat ... Ortaklığında davacının pay oranının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 6 ncı maddesi gereği; "Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür."
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) ''ispat yükü'' başlıklı 190 ıncı maddesinin birinci fıkrasında; ''İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.''
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, 13.01.2014 tarihli ... İnşaat ve ... Ortaklığı sözleşmesi ile 14.01.2014 onay tarihli protokol hükümlerine ve bu protokolün taraflarının davacı ile davalı ... şirketinin olmasına, buna bağlı olarak davcının iddiasını ispatlayamadığının anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
17.100,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalılara verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.