"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/962 E., 2018/291 K.
DAVA TARİHİ : 28.02.2013
Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava konusu taşınmazın müşterek maliki ve kiraya vereni olan davacının % 12,38 payına karşılık 1.267,42 TL kira aldığını, 01.03.2001 tarihli ve 10 yıl süreli sözleşmenin süresinin bitiminde, 01.03.2011 tarihinde tekrar 10 yıl süreli olarak tanzim olunduğunu, sözleşmede kira artışının kararlaştırıldığını, 01.03.2012-01.03.2013 dönemi için kira bedelinin artış şartına göre ödendiğini, son dönemin kira bedelinin toplam 10.237,65 TL olduğunu, kira artış şartına göre hesaplanacak kira bedelinin eş değer bir yerin kirasının çok altında kalacağını belirterek; mevcut piyasa rayiçlerine göre dava konusu kiralananın kira bedelinin 01.03.2013 tarihinden itibaren aylık 20.000,00 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 10.12.2015 tarihli ve 2013/191 E., 2015/45 K. sayılı kararıyla; davacının payına düşen aylık kira bedelinin hak ve nesafet ilkelerine göre brüt 3.515,63 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 6. Hukuk Dairesinin 13.04.2016 tarihli ve 2015/8270 E., 2016/3024 K. sayılı ilamıyla; 01.03.2011 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile aylık net kira bedelinin 8.988,45 TL olarak belirlendiği, sözleşmenin 4 ve 5 inci maddelerinde kira bedeline artışın yapılacağı tarihten geriye doğru son oniki ayda İTO Toptan Eşya Fiyatları Endeksinde aylık ortamalara göre meydana gelmiş yıllık değişim nispetinde artış yapılacağının kararlaştırıldığı,01.03.2011 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli olan kira sözleşmesinin süresi dolmadığından talebin sözleşmede belirtilen artış şartına göre değerlendirilmesi gerekirken emsal uygulanarak hak ve nesafet ilkelerine göre kira bedelinin tespitine karar verilmesinin ve ayrıca davacının dava konusu taşınmazdaki payı 3/24 olduğu halde hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının payı 5/24 olarak esas alınarak hesaplama yapılmasının doğru olmadığı gerekçesiyle, Mahkeme kararı bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma sonrası alınan bilirkişi raporunda kira bedeline sözleşmedeki artış şartı uygulandığında 01.03.2013 tarihinden itibaren mecurun aylık kirasının toplam brüt 13.592,50 TL hesaplandığı, davacının hissesine 1.699,050 TL kira bedeli düştüğü ancak davalı tarafından tespiti istenen 2013 dönemi için toplam net 10.913,77 TL kira bedelinin ödendiği, bu miktarın brüt tutarının ise 13.642,21 TL olduğu, bu nedenle kiradaki artış şartı uygulandığında ulaşılan kira bedelinden daha fazla miktarın zaten davalı tarafından ödendiği gerekçesiyle, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava açmakta haklı olmadığından yargılama giderlerinin davacı üzerine bırakılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Yargıtay bozma kararının hukuka aykırı olduğunu, sözleşme esnasındaki ekonomik koşullarda önemli değişiklikler olduğu takdirde sözleşmede değişiklik yapılabilmesinin uluslararası hukukta kabul gördüğünü, zira tarafların sözleşmeye yansıyan iradelerinin yeni duruma uygun olmadığını, kararın hakkaniyete aykırı olduğunu, maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken nisbi vekalet ücretine hükmedilmesinin haksız olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 345 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Yargıtayın yerleşmiş uygulamasına göre; kira bedelinin tespiti davalarında, Mahkemece tespit edilecek bedelin, kiracı tarafından tespiti istenilen dönemde ödenmesi veya ödenen bedelden az olması halinde, kiracının ödemekte olduğu bedele hükmedilerek bir tespit kararı verilmesi gerekir.
2. Buna göre Mahkemece uyulan; bozma ilamında kira bedelinin tespiti talebinin sözleşmedeki artış şartına göre değerlendirilmesi gerektiği ifade edildiğinden, davalı taraf söz konusu bedeli ödemekte olsa dahi uyuşmazlığı her iki taraf bakımından çözecek şekilde ödenen tutar üzerinden kira bedelinin tespitine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
18.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.