"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tanıma ve tenfiz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, vekil edeninin ...'da taşınmaz satın almak istediğini, bu amaçla ...'da emlakçılık yapan davalı ile görüştüğünü, 13.04.2019 tarihinde tarafların bir araya gelerek aralarında adi yazılı bir sözleşme yaptıklarını, bu sözleşme ile davalının taşınmazın satın alınması için kesin rezervasyon yaptırma bedeli olarak vekil edeninden 15.000,00 € güvence parası aldığını, söz konusu işlemin en geç 2016 yılı Ocak ayına kadar gerçekleşeceğini ve eğer satış işlemi gerçekleşmez ise güvence olarak alınan bu miktarı iade etmeyi taahhüt ettiğini ancak 2016 yılı Ocak ayı gelmesine rağmen davalının satış işleminin gerçekleşmesini sağlamadığı gibi, 15.000,00 €'yu da iade etmediğini, bunun üzerine müvekkilinin davalı aleyhine ... Federal Cumhuriyeti Hanau Eyalet Mahkemesi'nin 19 O 1058/15 E. nolu dosyası ile dava açtığını, Mahkemece 17.05.2016 tarihinde davalının 15.000,00 € tutarındaki meblağı 06.12.2015 tarihinden itibaren taban faiz puanı %5 fazlasıyla vekil edenine ödemesine, alacak talebinin dolandırıcılık işlemine dayandığına ve 1.029,35 € tutarındaki meblağı 06.12.2015 tarihinden itibaren taban faiz puanı %5 fazlasıyla vekil edenine ödemesine karar verildiğini ve kararın kesinleştiğini ileri sürerek; mahkeme ilamının tanınması ve tenfizine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, davacının iddialarının doğru olmadığını, davacıdan para almadığını, şirketin kendisine ait olmadığını, kendisinin işçi olduğunu, mazereti nedeniyle gelip Türkiye'de kaldığı için ...'daki mahkemeye katılamadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "...Tenfizi talep edilen yabancı mahkeme kararının aslı ve onaylı tercümesinin dosyaya ibraz edildiği, kararın kesinleştiği, apostille şerhinin bulunduğu, incelenen kararın 5718 sayılı MÖHUK m. 54’deki şartları taşıdığı..." gerekçesiyle, davanın kabulü ile ... Federal Cumhuriyeti Devleti Hanau Eyalet Mahkemesinin 17.05.2016 tarihli ve 9 O 1058/15 E. dosya nolu kararının tanınması ve tenfizine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, davacı ile vekil edeni arasında emlak sözleşmesinden kaynaklanan bir uyuşmazlık meydana geldiğini, vekil edeninin anlaşmayı o dönem ...'da çalıştığı emlak firması adına imzaladığını ve sonrasında kişisel nedenlerden dolayı ilgili emlak firmasından ayrılarak Türkiye'ye kesin dönüş yaptığını, sözleşme imzaladıktan sonra Alman emlak firması ile davacı arasında yaşanan sorunlar sebebiyle anlaşmanın hayata geçirilemediğini, davacının bu nedenle uğradığı zararı o dönem emlak firması adına sözleşmeyi imzalayan vekil edeninden dava yoluyla talep ettiğini, vekil edenine hiçbir tebligat yapılmadığını buna rağmen gıyabında aleyhine karar verildiğini, savunma hakkının hiçe sayıldığını, kararın açıkça kamu düzenine aykırı olup, tenfiz edilemeyeceğini, mahkemenin görevli de olmadığını, uyuşmazlığın ticari nitelikte olması nedeniyle görevli mahkemenin asliye ticaret mahkemeleri olduğunu, yabancı mahkeme kararının vekil edeninin savunma hakları ihlal edilerek verilmiş bir karar olup, kamu düzenine aykırılık teşkil ettiğini, vekil edeninin avukatla temsil edilmediğini ayrıca, dava süresince Türkiye’de bulunan vekil edenine usulüne uygun şekilde tebligat yapılmadığından vekil edeninin dava sürecinden haberdar olmadığını ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; somut olayda 5718 sayılı MÖHUK'un 50 vd. maddelerinde belirtilen yasal şartların sağlandığı, davalının savunma hakkının kısıtlandığına ya da kamu düzenine aykırılık teşkil edecek bir durumun mevcudiyetine de rastlanmadığı, davacı tarafça sunulan belgelerin de hükme esas alınabilecek mahiyet ve yeterlilikte olduğu gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü aynı nedenlerle kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un (5718 sayılı Kanun) Tenfiz İstemi başlıklı 52 nci maddesi şöyledir:
"Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu."
2. 5718 sayılı Kanun'un Dilekçeye Eklenecek Belgeler başlıklı 53 üncü maddesi şöyledir:
"Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi."
3. 5718 sayılı Kanun'un Tenfiz Şartları başlıklı 54 üncü maddesi şöyledir:
"Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması."
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle Türk mahkemelerinin münhasıran yetkisine giren bir dava olmadığının, yabancı mahkemede görülen davada savunma hakkı konusunda ihtar içeren tebligatın 27.03.2020 tarihinde davalının kendisine yapıldığının, davalının bizzat veya süresinde vekille temsil talebinde bulunmadığının, gıyabi kararın ilgili ülkenin kanunlarına uygun olduğunun ve kamu düzenine de aykırılık teşkil etmediğinin, yukarıda yer alan kanun hükümleri ve içtihatlara göre tanıma ve tenfizin yasal koşullarını taşıdığının anlaşılmasına göre, usul ve kanuna uygun olup, davalının temyiz itirazlarının reddi ile hükmün onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalının yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.