"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; ... öğrenim görmeye hak kazanan davalı ...'in 04.03.1997 tarihli ve 5686 yevmiye numaralı noter taahhütnamesini imzaladığını, davalının yurt dışında gördüğü öğrenim giderlerinden dolayı hazineye borcu olduğunu, davalı ...'in bu borcundan 363 USD ve 85,00 TL'yi ödedikten sonra bakiye 198.921,47 USD ve 427,71 TL borcuna karşılık görev talebinde bulunduğunu, 13 yıl, 2 ay, 5 gün mecburi hizmetle yükümlü bulunan davalının 5 yıl, 3 ay, 6 günlük hizmet kısmını ifa ettikten sonra görevinden istifa ettiğini, kalan mecburi hizmet süresi için 119.430,08 USD ve 256,79 TL olan borcun ödenmesi hususunda anlaşma sağlanamadığını, diğer davalıların ise kefil olarak borcun tamamından temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen sorumlu olduklarını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 119.430,08 USD ve 256,79 TL'nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.01.2019 tarihli ve 2015/530 E., 2019/18 K. sayılı kararıyla; davanın kabulü ile 119.430,08 USD'nin 11.09.2014 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin (a) bendi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, 256,79 TL'nin 11.09.2014 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.06.2020 tarihli ve 2019/1047 E., 2020/775 K. sayılı kararıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporu ile de tespit edildiği üzere, yurt dışı eğitime gönderilen ve mecburi hizmetini tamamlamadan görevinden ayrılan davalı ... yönünden hesaplanan ve mecburi hizmetin tamamlanmayan kısmına tekabül eden alacağın tahsiline dair verilen kararda isabetsizlik bulunmadığı, ancak kefillerin kefalet limiti ve kendi temerrütlerinin hukuki sonuçları ile sınırlı olup, davalı asıl borçlu, dava tarihinden önce temerrüde düşürülmesine rağmen, davalı kefillerin dava tarihinden önce temerrüde düşürüldükleri davacı tarafından iddia ve ispat edilmediğinden davalı kefiller yönünden alacağa dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiği gerekçesiyle; davalıların istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulü ile 119.430,08 USD'nin davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden itibaren, diğer davalılar yönünden dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin (a) bendi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, 256,79 TL'nin davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden itibaren, diğer davalılar yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 2021/9151 E., 2022/2732 K. sayılı ilamla; davacının tüm, davalıların sair temyiz itirazları reddedildikten sonra, davalı ...'in istifa ettikten sonra ... Üniversitesi Rektörlüğü ... Uluslararası İlişkiler Bölümünde 30.09.2013 -15.10.2014 tarihleri arasında (1 yıl 15 gün) görev yaptığı, davalının ... Üniversitesinde görev yaptığı sürenin mecburi hizmetten sayılmamasının 657 sayılı Kanun'a aykırı olduğu gibi hakkaniyete de uygun olmadığı gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bozmaya uyan Bölge Adliye Mahkemesince ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararla; davalı taraf lehine oluşan usuli kazanılmış hak dikkate alınarak bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile 104.967,67 USD'nin davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden, diğer davalılar yönünden ise dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin (a) bendi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte müteselsilen tahsiline, 256,79 TL'nin davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden, diğer davalılar yönünden ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; başka Üniversitedeki hizmetin Hazine alacağından mahsubunun mevzuata ve hukuka aykırı olduğunu, faizin kefiller yönünden de dava tarihinden başlaması gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili; dava dilekçesinin usulsüz tebliğ edildiğini, tanığın dinlenmemesinin adil yargılanma hakkı ihlali olduğunu, İlk Derece Mahkemesinde itiraza uğraya ve teknik değerlendirmeden ziyade kanaat içeren ek ve kök rapora dayalı karar verildiğini, hizmet süresine, bakiye süreye ve harcama kalemlerine itiraz edildiğini, itiraz edilen belgelerin aynen esas alındığını, taaahütname ve kefaletnamenin geçersiz olduğunu, alacağın zamnaaşımına uğradığını, aşırı ifa güçlüğü talebi hakkında olumlu olumsuz karar verilmediğini, dolar kurunun aşırı yükseldiğini, hükmedilen alacak kalemlerinin faiz oranlarına ve dava öncesi faiz yürütülmesinin ve hükmün hatalı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ...'in yurt dışında görmüş olduğu öğrenim giderlerinden kaynaklanan kurum zorunlu hizmet karşılığı alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK
2. 09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK
3. Değerlendirme
Temyize konu edilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozma ilamında belirtilen şekilde işlem yapılmak suretiyle verildiği, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile usul kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edenlerden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.