"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2013/326 E., 2013/554 K.
Taraflar arasındaki oda kaydının sona erdiğinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... Başkanlığı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının 20.04.1989 tarihinde emekli olmasına rağmen 22.10.1998 tarihine kadar fiilen çalışmaya devam ettiğini, bu tarihte şahıs firmasını kapatarak iş hayatına son verdiğini ve bu tarihten sonra hiç çalışmadığını, ancak 9010 üye numarası ile kayıtlı olduğu esnaf ve sanatkarlar odasının, müracaatına rağmen aidat borcu bakiyesi nedeniyle kaydını silmediğini, herhangi bir bildirimde de bulunmadıklarından kaydın 09.10.2007 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 15.11.2007 tarihinde resen kapanış yapılana kadar açık kaldığını, Esnaf ve Sanatkarlar Odası kaydının açık görünmesi nedeniyle 01.10.1999 tarihli yasa gereği müvekkiline 4.586,60 TL SGDP (sosyal güvenlik destek primi) cezası tahakkuk ettirildiğini ve maaşından kesinti yapılmaya başlandığını, Bağ-kur ve Esnaf ve Sanatkarlar Odasına müracaat edildiğini ve bu durumun düzeltilmesinin talep edildiğini, her iki kurumun da geriye doğru işlem yapabilmek için Mahkeme kararı gerektiğini beyan ettiğini belirterek, müvekkilinin 22.10.1998 tarihinden bu yana çalışmadığının tespiti ile esnaf ve sanatkarlar odasındaki kapanış kaydının düzeltilmesine, haksız olarak tahakkuk ettirilen SGDP cezasının kaldırılmasına, bugüne kadar yapılan kesintilerin müvekkiline iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Başkanlığı vekili; 01.10.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 sayılı Kanun'un 38 inci maddesi ile 1479 sayılı Kanun'a eklenen ek 20 nci madde gereğince destek primlerinin kesildiğini, 4447 sayılı Kanun'un yayımını takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde kuruma yazılı bildirimde bulunma mecburiyetinin getirildiğini, davacıya ilişkin kayıtların incelenmesi sonucunda 01.10.1999 tarihi ile en son kayıt silme tarihi olan 15.11.2007 tarihi olduğundan, 01.09.2005 tarihine kadar kesilmesi gereken sosyal güvenlik destek primleri ve süresinde bildirimde bulunmadığından bu primlere tahakkuk eden cezaların hesaplanarak 2008 Kasım ayında maaşının ¼ ü oranında kesilmeye başlanıldığının tespit edildiğini, kurum tarafından yapılan işlemlerde her herhangi bir haksızlık ya da mevzuata aykırılık bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı Kağıthane Birleşik Esnaf ve Sanayi Odası usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
İstanbul 1. İş Mahkemesinin 23.03.2010 tarihli 2010/289 Esas, 2011/544 Karar sayılı kararı ile; davacının 22.10.1998 tarihinde kendi nam ve hesabına çalışma olgusunu sona erdirdiği, bu tarihten sonra çalışmadığı, oda kaydının bu tarih itibari ile sona ermiş olacağının kabulü ile kurumca SGDP kesme işleminin yerinde olmayıp bunun iptali ile kesilen primlerin kendisine iadesi gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 25.02.2013 tarihli, 2011/18775 E., 2013/3142 K. sayılı kararı ile; davalı Kurum vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün; “Davacının 22.10.1998 tarihinde kendi nam ve hesabına çalışma olgusunu sona erdirdiği bu tarihten sonra çalışmadığı, … kurumca SGDP kesme işleminin yerinde olmayıp bunun iptali ile kesilen primlerin kendisine iadesi gerektiğinin tespitine,” ilişkin bölümünün onanmasına,
Davalı Kurumun, hükmün; "oda kaydının bu tarih itibari ile sona ermiş olacağının kabulü"ne ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; davaya konu uyuşmazlığın çözümünde genel mahkemelerin görevli olduğu gözetilmeksizin, yazılı şekilde hüküm tesisinin, usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davalı Kurum vekilinin ve davalı Kağıthane Birleşik Esnaf ve Sanatkarlar Odası'nın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İstanbul 1.İş Mahkemesinin 04.06.2013 tarihli, 2013/257 E., 2013/60 K. sayılı kararı ile davaya bakmakla Asliye Hukuk Mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilen görevsizlik kararının kesinleşmesi ve talep üzerine dosyanın geldiği İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 22.10.1998 tarihi itibari ile oda kaydının sona ermiş olduğunun tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Başkanlığı vekili; dava dilekçesinde yer alan beyanlarının tekrar ederek, Kurum tarafından yapılan işlemlerde herherhangi bir haksızlık ya da mevzuata aykırılık bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken usul ve kanuna aykırı olarak kabulüne karar verildiğini, bilirkişi raporunun itirazlar, cevap dilekçesi ve Yargıtay Bozma kararı dikkate alınmadan hazırlandığını, eksik ve hatalı bilirkişi raporuna itiraz edilmesine karşın itirazlar dikkate alınmadan, yeniden bilirkişi incelemesi istenmesine rağmen eksik tahkikat yapılarak hüküm tesis edildiğini beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının, davalı Kağıthane Birleşik Esnaf ve Sanayi Odası'ndaki kaydının sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kurallarına göre, davalı her ne kadar Kurum tarafından yapılan işlemlerde herherhangi bir haksızlık ya da mevzuata aykırılık bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerektiğini beyan etmişse de, ''....kurumca SGDP kesme işleminin yerinde olmayıp bunun iptali ile kesilen primlerin kendisine iadesi gerektiğinin tespitine'' ilişkin İş Mahkemesi tarafından verilen hükmün, temyiz incelemesi sonucu yukarıda bahsi geçen Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin onama kararıyla kesinleştiği ve mahkemece hükme esas alınan raporun taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olduğu anlaşılmakla davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Başkanlığı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.