"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2437 E., 2022/2486 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/99 E., 2022/341 K.
Taraflar arasındaki harici satış sözleşmesinden kaynaklanan aracın iadesi olmadığı takdirde bedelinin tahsili ve tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalılarla 2017 yılında traktör alım satımı hususunda anlaştıklarını, buna göre kendisine ait traktör ile davalılara ait traktörün takas edilecek olup kendi traktörü için 20.000,00 TL, davalılara ait traktör için 90.000,00 TL değer biçildiğini; aradaki 70.000,00 TL fark için davalıların bankadan kendisine kredi çıkaracağını, ancak bankadan kredi verilmemesi nedeniyle davalıların traktörü geri aldığını, kendisine ait traktörü ise iade etmediklerini, 4 yıldır kiralık traktör ile 300 dönüm arazisini ekip biçtiğini yıllık 20.000,00 TL kira bedeli ödediğini, davalılara noter kanalıyla ihtar çekilmiş ise de herhangi bir cevap alamadığını ileri sürerek, öncelikle kendisine ait traktörün iadesini; olmadığı takdirde fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla bilirkişi incelemesi sonucu belirlenecek bedelinin tahsilini; ayrıca bu süreçte traktör kiralamak zorunda kaldığından uğradığı zararın tazminini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; haksız fiile dayalı olarak açılan davada zamanaşımı süresinin dolmuş olduğunu, müvekkilinin.... San. ve Tic. Ltd. Şti. bünyesinde çalıştığını, şirket adına yaptığı tüm işlemlerin usul ve yasaya uygun olarak resmi ve yazılı bir şekilde yapıldığını, müvekkilinin bahsi geçen traktörden haberinin dahi bulunmadığını, davacıya da iddia edildiği gibi takas işlemi neticesinde bir traktör verilmediğini, taraflar arasında hiçbir sözleşme, delil veya delil başlangıcı sayılabilecek bir belgenin de bulunmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ... vekili, zamanaşımı itirazında bulunmuş; müvekkilinin iddia edilen olayın olduğu tarihlerde ...isimli şirketin yetkilisi olarak çalıştığını, şirketin tüm işlemlerinin resmi ve yazılı bir şekilde yapıldığını, davacının iddialarının doğru olmayıp bahsi geçen traktörün müvekkilinin uhdesinde bulunmadığını, taraflar arasında satış ve takasla ilgili herhangi bir sözleşme de yapılmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının iddia ettiği gibi kendisine ait traktörü ...isimli şirkete teslim etmiş ise davalıların bu şirketin ortakları olması sebebiyle şahsen sorumlu olmayacakları, traktörün davalılara teslim edildiğini ispat külfetinin davacıya ait olduğu, davacı tarafından davalılar hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunulmadığı, traktör ile ilgili herhangi bir yakalama kaydının da olmadığı, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2021/2098 sor. sayılı dosyasında ise davacının, traktörün dava dışı şahıs Nazif Işık'ta olduğuna dair beyanın yer aldığı, bu beyanın ikrar mahiyetinde olduğu, husumetin davalılara yöneltilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalıların çalıştığı ...isimli şirketin tek ortaklı limited şirket olup sahibinin davalıların babası ...olduğunu, müvekkilinin ise bizzat davalılarla traktör satışı hususunda anlaştığını, husumet yanlış yöneltilmiş olsa dahi Mahkemenin uygun bir süre vererek taraf değişikliğine imkan sağlaması gerektiğini; müvekkilinin davalılar hakkında suç duyurusunda bulunmuş olup Savcılık tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiğini, 14.6.2022 tarihli celsede de bildirdiği üzere ...ın kim olduğunu bilmediğini, traktörün davalı ... tarafından adı geçen şahsa teslim edildiğine dair bir duyum alması üzerine bu hususu Savcılığa ilettiğini, ancak bu beyanının ikrar olarak kabul edilemeyeceğini; trampa sözleşmesi için kanunda şekil şartı öngörülmediğinden iddialarının tanık beyanlarıyla ispatının mümkün olduğunu, müvekkilince gösterilen tanıkların iddialarını doğrulamış olup davalı tanıklarının da davalılarca trampa yoluyla traktör satışı yapıldığı hususunu doğruladığını ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının, kendi traktörü ile üstüne vereceği 70.000,00 TL para karşılığında davalı taraftan traktör satın aldığını, fakat ödemeyi planladığı bu miktar için kredi alamayınca aracın resmi satışının yapılamaması sebebiyle traktörü götürüp davalı tarafa iade ettiğini ileri sürerek, verdiği traktörün veya bedelinin iadesini istediği; taraflar arasındaki sözleşme resmi şekilde yapılmamış olmakla geçersiz olduğundan, tarafların verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre karşı taraftan talep edebilirse de davacının, taraflar arasında böyle bir sözleşme yapıldığını, bunun karşılığında traktörünü davalılara teslim ettiğini ve traktörün davalılarda bulunduğunu ispatlayamadığı anlaşıldığından, İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf itirazlarını tekrar ederek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; taraflar arasında harici olarak yapılan trampa ve satış sözleşmesinden kaynaklanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "İspat yükü" başlıklı 6 ncı maddesi.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "İspat yükü" başlıklı 190 ıncı maddesinin birinci fıkrası.
1. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 20 nci maddesinin d bendi.
3. Değerlendirme
1. İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
2. Araç mülkiyetinin devri 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 20 nci maddesinin (d) bendine göre resmi şekil şartına bağlanmıştır. Araç mülkiyetinin devrini gerçekleştiren her türlü sözleşmenin (bağış, trampa, satış) resmi şekilde yapılması geçerlilik şeklidir.
3. Somut olayda ise araç mülkiyetinin devrine ilişkin resmi şekilde yapılmayan trampa ve satış sözleşmesi geçersiz olup, geçersiz sözleşmelerde taraflar sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca verdiklerini geri isteyebilecek ise de davacı tarafça, taraflar arasında trampa ve satış sözleşmesi yapıldığı iddiasının da kanıtlanamadığı anlaşıldığından aracın veya bedelinin iadesi ile tazminat istemine ilişkin davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
4. Bu itibarla, temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olduğundan davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
17.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.