"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tanıma ve tenfiz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, vekil edeninin araç alım satımındaki kusuru ve ayıbı nedeni ile davalı aleyhine yasal başvuruda bulunduğunu, Ravensburg Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.08.2001 karar 13.07.2016 kesinleşme tarihli, 4-0-92/2001 sayılı kararı ile yine 24.04.2001 karar 13.07.2016 kesinleşme tarihli ve 4-092/2001 sayılı kararı ile vekil edeninin davalıdan 34.788,08 Alman Markı yani 17.792,76 Euro alacağının bulunduğuna karar verildiğini beyan ederek kararların tenfizi ile ilgili tutarın faizi ile birlikte taraflarına ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı tarafın talebinin zamanaşımına uğradığını, vekil edeni adına kayıtlı olan ve yabancı mahkeme kararına dayanak Audi A3 model aracın vekil edeni tarafından davacı tarafa 2000 yılında Almanya'da satıldığını, yabancı mahkeme kararında ilgili araç ve belgelerin iade ve devrine karşılık davacıya ödeme yapılması yönünde karar verildiğini, bu nedenle bu ödemenin yapılması için aracın davacı tarafından vekil edenine iadesinin gerektiğini fakat davacının herhangi bir devir işlemine yaklaşmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin 01.04.2022 tarihli ve 2021/231 E., 2022/76 K. sayılı kararıyla; davacı tarafa usulüne uygun kesin süre verilmesine rağmen davacı tarafça sunulan tercüme evrakının yabancı mahkeme kararının 5718 sayılı Yasa'nın 50-59 maddeleri arasında düzenlenmiş olan şartlarının değerlendirilmesi bakımından yetersiz olması nedeniyle tanıma ve tenfizi talep edilen yabancı mahkemece verilen kararın kesinleştiğini açıkça gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile o yerdeki Türk Konsolosluğu veya Noter tarafından onaylanmış "tam metninin" Türkçe tercümesini sunmak üzere usulüne uygun olarak kesin süre verildiği ancak davacı tarafça bu eksikliğin giderilmediği gerekçesiyle, davanın usulden reddine karar verilmiştir.
2. Davacının istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 2022/1064 E., 2022/1309 K. sayılı kararıyla; "...İlk Derece Mahkemesince Almanya Ravensburg Bölge Mahkemesi(4. Hukuk Dairesi)'nin 24.04.2001 gün ve 4 092/01 sayılı Asıl Kararı ile 09/08/2001 gün ve 4 0 92/2001 sayılı aynı mahkemenin 24.04.2001 tarihli Asıl Kararına istinaden davalının üzerinde bırakıldığı belirtilen davanın masraflarının karşılanması gerektiğine yönelik Masraflara İlişkin Karara ilişkin yargılama giderinin tespitine ilişkin kesinleşmiş kararlarının tanınmasına ve tenfizine yönelik talep ile ilgili 5718 sayılı Yasa'nın 50 ilâ 59 maddeleri arasında düzenlenmiş olan şartların yerine getirilmiş olması sebebiyle, davacının davasının kabulü ile, Almanya Ravensburg Bölge Mahkemesi(4. Hukuk Dairesi)'nin 24.04.2001 gün ve 4 092/01 sayılı Asıl Kararı ile 09.08.2001 gün ve 4 0 92/2001 sayılı aynı mahkemenin 24.04.2001 tarihli Asıl Kararına istinaden davalının üzerinde bırakıldığı belirtilen davanın masraflarının karşılanması gerektiğine yönelik masraflara ilişkin karara dair yargılama giderinin tespitine ilişkin kesinleşmiş kararlarının tanınmasına ve tenfizine karar verilmesi gerekirken, bundan zuhul ile hatalı değerlendirme sonucu mevcut şekilde davanın usulden reddine dair karar verilmiş olması 6100 sayılı HMK'nun 353/1-a.4 maddesine, usul ve yasaya aykırıdır..." gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı tarafça tanıma ve tenfizi talep edilen yabancı mahkemece verilen kararın kesinleştiğini açıkça gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile o yerdeki Türk Konsolosluğu veya Noter tarafından onaylanmış Türkçe tercümesinin sunulduğu, zamanaşımı süresinin dolmadığı, harç eksikliğinin bulunmadığı, tanıma ve tenfizi istenen mahkeme ilamlarının 5718 sayılı MÖHUK'un 54 ve 58 inci maddesinde aranan şartları taşıdığı ve istinaf kaldırma kararının bağlayıcı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, Almanya Ravensburg Bölge Mahkemesi (4. Hukuk Dairesi)'nin 24.04.2001 gün ve 4 092/01 sayılı asıl kararı ile 09.08.2001 gün ve 4 0 92/2001 sayılı aynı mahkemenin 24.04.2001 tarihli asıl kararına istinaden davalının üzerinde bırakıldığı belirtilen davanın masraflarının karşılanması gerektiğine yönelik masraflara ilişkin karara dair yargılama giderinin tespitine ilişkin kesinleşmiş kararlarının tanınmasına ve tenfizine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; her ne kadar Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 05.10.2022 tarihli ve 2022/1064 E., 2022/1309 K. numaralı ilamında, davacı tarafın 15.11.2021 tarihli dilekçesi ekinde evrak asıllarının sunulduğu belirtilmiş ise de ilgili dilekçede, evrak asıllarının İstanbul Hukuk Mahkemeleri Ön Bürosu’nun 15.11.2021 gün ve 2021/32276 Muh. sayılı gönderisi ile postaya verildiği ve dilekçe ekinde fotokopi sunulduğunun görüleceğini, İstanbul Hukuk Mahkemeleri Ön Bürosu’nun 15.11.2021 gün ve 2021/32276 Muh. sayılı gönderisinde ise davaya konu kararlar dışında farklı bir mahkeme kararının gönderildiğinin tespit edildiğini ve dolayısıyla davacı tarafından kesin süreye riayet edilmediğini, davanın reddedilmesi gerektiğini, yabancı mahkeme kararında dava konusu aracın geri verileceğine, bu geri verme karşılığında ise bedel ödenmesine karar verildiğini, yabancı mahkeme kararının ön şarta dayalı olduğu dolayısıyla ön şartın yerine getirilmeden işbu kararın tanıma ve tenfizinin Türk kanunları gereği mümkün olmadığını, kabul kararının bu nedenle kamu düzenine de aykırılık teşkil ettiğini, kaldı ki davacının vekil edenine teslim edebileceği araç mevcut olmayıp bu aracın davacı nezdinde olup olmadığının dahi tespit edilmediğini, yabancı mahkeme kararının bu yönü ile uygulanabilir olup olmadığı araştırılmadan eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, işbu kabul kararının kesinleştiği varsayımında, davacı tarafından ilamlı icra yolu ile takibe geçildiğinde, aracın vekil edenine iadesi ile bedelin ödenmesinin talep edilmesi gerektiğini, vekil edenine teslim edilebilecek bir araç olmaması nedeniyle ilamın uygulanamaması durumunun olduğu, sadece bedelin ödenmesi yönünde ilamlı takip yapılması halinde ise bu sefer ilamın bölünmezliği kuralı karşısında yine kararın uygulanamayacağını ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu yabancı mahkeme kararlarının tanınmasına ve tenfizine yönelik talep ile ilgili 5718 sayılı Yasa'nın 50 ilâ 59 maddeleri arasında düzenlenmiş olan şartların yerine getirilmiş olması sebebiyle, davacının davasının kabulü ile yabancı mahkeme kesinleşmiş kararlarının tanınmasına ve tenfizine karar verilmiş olmasında herhangi bir isabetsizliğin bulunmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü aynı nedenlerle; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un (5718 sayılı Kanun) Tenfiz İstemi başlıklı 52 nci maddesi.
2. 5718 sayılı Kanun'un Dilekçeye Eklenecek Belgeler başlıklı 53 üncü maddesi.
3. 5718 sayılı Kanun'un Tenfiz Şartları başlıklı 54 üncü maddesi.
3.Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle Türk mahkemelerinin münhasıran yetkisine giren bir dava olmadığının, gıyabi kararın ilgili ülkenin kanunlarına uygun olduğunun ve kamu düzenine de aykırılık teşkil etmediğinin, yukarıda yer alan kanun hükümleri ve içtihatlara göre tanıma ve tenfizin yasal koşullarını taşıdığının anlaşılmasına göre, davalının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,13.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.