"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2022/85 E., 2022/266 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı T.C. Ziraat Bankası A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; müvekkillerinin murisi Halit Yanar’ın 11.01.2010 tarihinde davalı banka şubesinden 47.000,00 TL konut kredisi kullandığını, davalı bankanın sözleşme gereği muris lehine davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.den hayat sigortası yaptırdığını, her yıl hayat sigortasının yenilendiğini, murisin 10.05.2014 tarihinde vefat ettiğini, davalı bankanın 10.06.2014 tarihli yazı ile murisin 9.649,28 TL borcu olduğunu, hayat sigortasının 23.01.2014 tarihinde dolduğunu ve yenilenmediğini, banka mevzuatı gereği 70 yaş üstü kişilere hayat sigortası yapılmadığının ve bu konuda sms yolu ile bilgilendirme yapıldığını bildirdiğini, ancak bankanın sözleşme tarihinde murisin 69 yaşında olduğunu bildiğini, kredi sözleşmesinin 16. maddesinde sigortanın hangi hallerde sona ereceğinin belirtildiğini, dolayısıyla sigorta poliçesinin yenilenmemesi nedeniyle ortaya çıkan bakiye borçtan sorumlu tutulamayacaklarını ileri sürerek; borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş., davanın reddini istemiş, diğer davalı davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece verilen 03.05.2016 tarihli ve 2014/1644 E., 2016/587 K. sayılı kararla; mevcut olmayan poliçeye dayalı sigorta şirketine başvurulamayacağı, davalı bankanın yenilemeye ilişkin bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. hakkındaki davanın reddine, davalı Ziraat Bankası AŞ (Acıpayam Şubesi) hakkındaki davanın kabulü ile davacının davalı bankaya 9.649,28 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalı T.C. Ziraat Bankası A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesince verilen 01.10.2019 tarihli ve 2016/21963 E., 2019/9234 K. sayılı sayılı ilamla; davacıların yargılama sırasında borcun istenmesi nedeniyle menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğünü beyan etmelerine rağmen, istirdat talebi hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmediği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 31.03.2021 tarihli ve 2019/453 E., 2021/200 K. sayılı kararla; bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile 11.747,38 TL'nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
2. Dairece verilen 09.12.2021 tarihli ve 2021/4438 E., 2021/12782 K. sayılı ilamla; bozmadan önceki kararın, sadece davalı Ziraat Bankası A.Ş. tarafından temyiz edildiği, böylece davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. hakkındaki ret hükmü ile ilk kararda hükmedilen miktarın temyiz eden davalı Banka yararına usuli kazanılmış hak oluşturduğunun gözetilmesi gerekirken, her iki tarafın usuli kazanılmış hakkı ihlal edilerek yazılı şekilde karar verildiği gerekçesiyle, davalıların diğer temyiz itirazları incelenmeksizin karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, davalı banka tarafından murise 11.01.2010 tarihinde 60 ay vadeli 47.000,00 TL sabit faizli konut kredisi kullandırıldığı, kullanılan kredi nedeniyle düzenlenen Ziraat Hayat ve Emeklilik AŞ Grup Hayat Sigorta Sertifikasına göre murisin doğum tarihinin 09.10.1941 olduğu, sigorta başlangıç tarihinin 10.01.2010, bitiş tarihinin ise 10.01.2011 olduğu, söz konusu sigortanın 24.01.2011, 24.01.2012, 24.01.2013 tarihlerinde birer yıl süre ile yenilendiği, kredi tarihinde murisin 69 yaşında olduğu, 74 yaşına kadar devam edeceği öngörülen kredi ilişkisi süresince hayat sigortası kapsamında olmak maksadıyla hayat sigortası talebinde bulunduğu, her yıl yeni talepname alınmaksızın murisin hayat sigortasını bankanın yenilediği, prim tahsil ettiği, ancak kredi devam ederken davalı banka ile sigorta şirketi arasında yapılan yeni anlaşma koşulları çerçevesinde 23.01.2014 tarihinden itibaren murisin hayat sigortasının yenilenmediği ve bu durumun murise etkili yollarla bildirilmediği, böylece 6502 sayılı Kanunun 26 ıncı maddesine aykırı davranıldığı, davalı bankanın Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliğinin 6 ıncı maddesi gereğince, yenilemeye ilişkin bildirim yapma ve bilgilendirme sorumluluğunun bulunduğu, ayrıca sigortanın türü süresi, yenilemeleri ve yenileme dönemlerinde primin tahsil edilme yöntemi, prim tutarı, pirimin nasıl tahsil edileceği, sigortanın teminatının kapsamı varsa muafiyet, tazminat limiti ve benzeri konulara ilişkin de bilgilendirme yükümlülüğü bulunduğu, sadece son yıl prim tahsilatı yapılmadığından değil yaş sınırı sebebiyle yenilenmediği, murisin 10.05.2014 tarihinde vefat ettiği, bu süre içerisinde sigortanın yenilenip yenilenmediği hususunda murise bir sorumluluk atfetmenin hayatın doğal akışına aykırı olduğu, davalı bankanın sorumluluğunun bulunduğu, davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. hakkındaki ret hükmünün usuli kazanılmış hak oluşturduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile davalı Ziraat Hayat ve Emeklilik AŞ hakkındaki davanın reddine, davalı T.C. Ziraat Bankası AŞ (Acıpayam Şubesi) hakkındaki davanın kabulü ile, 9.649,28 TL nin adı geçen davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazla istemin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı banka vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı banka vekili; şube kayıtlarına göre 11.747,38 TL'lik tutarın muris hesabından tahsil edildiğini, muris ile imzalanan sözleşmenin 16/1 maddesi uyarınca hayat sigortasını kendisinin yaptıracağını taahhüt ettiğini, yenileme yetkisinin banka açısından mecburiyet teşkil etmediğini, tüketici tarafından talep edilmeden yapılamayacağını, 70 yaş üzeri kişiler için sigorta yapılmadığını, sms ile bilgilendirildiğini, sigorta primi tahsil edilmediğini, aynı sözleşmenin 16/3 maddesinde de bankaya sorumluluk yüklenmeyeceğinin ifade edildiğini, prim tahsilatı yapılmamasının yenilenmediğini gösterdiğini, vefat tarihine kadar 4 aylık süre geçtiğini, yürürlükte olmayan mevzuatın değerlendirildiğini, murise sorumluluk atfedilmemesinin doğru olmadığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacıların murisi ile davalı banka arasında imzalanan konut kredisi sözleşmesi kapsamında hayat sigortası yapılmaması nedeniyle borçlu olmadıklarının tespitine ve yapılan ödemenin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 17.01.2009 tarihli Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği 6, 10 ve 12 nci maddeleri,
3. Değerlendirme
Temyiz olunan kararda; hukuki ilişkinin ve bu ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa yukarıda yer verilen hukuk kurallarının doğru şekilde uygulandığı, murise ait sigortanın her yıl yenilenmesine karşın son yıl yenilenmediği, davalı bankanın bildirim yükümlülüğünü ihlal ettiği anlaşılmakla, davalı banka vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harının temyiz eden davalıya yükletilmesne,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,18.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.