"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/542 E., 2023/1400 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/638 E., 2019/496 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen araç mülkiyetinin tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi Mahkemesi kararı davalı SGK vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı ... ile müvekkili arasında imzalanan 27/05/2016 tarihli .... Noterliğinde 'Düzenleme Şeklinde Mülkiyetin Saklı Tutulması Kaydıyla Satış Sözleşmesi'nde müvekkilinin 2008 model Audi markalı, 70 EE ... plakalı aracını adı geçen davalıya 51.000,00 TL bedelle sattığını, davalının araç satış bedelini 10.12.2016 tarihinde ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini ve sözleşmeye konu aracın Türk Medeni Kanunun 764 üncü maddesi uyarınca ... Noterliğinin 31/05/2016 tarihli noter özel siciline kaydedildiğini, davalının satış bedelini ihtara rağmen ödemediğini ileri sürerek, aracın kullanılmasından kaynaklı tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla dava konusu sözleşmenin feshine, aracın trafik kayıtlarının iptali ile tekrar müvekkili adına tesciline, aracın iadesine ve dava konusu araç kayıtları üzerinde varsa haciz, tedbir gibi her türlü takyidatların kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiş, dahili dava dilekçesi ile araç üzerindeki takyidat ilgililerinin davaya dahil edilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Dahili davalı TT Net A.Ş. vekili, satış sözleşmesinin geçersiz olduğunu, bu sebeple davanın reddi gerektiğini, müvekkili şirketin iyiniyetli 3.kişi olduğunu, hacizlerin kaldırılması talebinin reddi gerektiğini, haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Dahili davalı Selçuk Vergi Dairesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; haczin davalılardan ...'nın dairelerine olan vergi borcundan kaynaklı uygulandığını, göreve ilişkin itirazlarının bulunduğunu, görevli mahkemenin vergi mahkemeleri olduğunu, dairelerince uygulanan haczin hukuka aykırılığı bulunmadığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3.Dahili davalı ... Çelik Ltd.Şti vekili araç üzerine haciz konulan icra dosyasının takipsizlik nedeniyle kapalı olduğunu, dava konusu araç üzerindeki haczin kaldırılması nedeniyle davacının davasının husumet yokluğundan müvekkili için reddine karar verilmesini talep etmiştir.
4.Dahili davalı SGK vekili; zamanaşımına uğrayan iş bu davanın reddi gerektiğini, müvekkilinin davalı ...'dan olan alacağını tahsil edebilmek için mevzuata uygun şekilde işlem yaptığını, hak düşürücü süre nedeniyle öncelikle davanın usulden reddine, aksi halde hakkaniyete aykırı davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
5.Dahili davalı ... Factoring A.Ş vekili; müvekkili firmanın iyiniyetli 3.kişi konumunda olduğunu, Konya 12.İcra Müdürlüğünün 2016/12594 esas sayılı dosyasından kambiyo senetlerine mahsus yolla icra takibi başlatıldığını, takip alacaklısının müvekkili firma, borçlusunun ise çekin keşidecisi ... olduğunu, icra takibinin yasal süresinde kesinleşmesine mukabil 70 EE ... plakalı araca haciz şerhi konulduğunu, davacı tarafın aracın trafik kaydını davalı borçlu ... üzerinde devretmekle iş bu haciz işlemine bizzat sebebiyet verdiğini, iş bu sebeple davacı ile davalı-borçlu arasındaki hukuki ihtilaflara ilişkin defilerin müvekkil firmaya karşı ileri sürülemeyeceğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
6.Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ile davalı ... arasında mülkiyeti muhafaza kaydıyla satış sözleşmesi yapıldığı, davalının satış bedelini ödemediği için mülkiyetin kendisine geçmediği, davacının araç üstüne sonradan konulan takyidatlardan dolayı sorumlu olmayacağı gerekçesiyle, davanın kabulüne, davacı ... ile davalı ... arasında düzenlenen 27/05/2016 tarih ve ....Noterliğinin 15447 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde mülkiyetin saklı tutulması kaydıyla satış sözleşmesinin feshi ile davalı ... adına kayıtlı bulunan 70 EE ... plakalı aracın davacı ...'ya ait olduğunun tespitine, araç üzerinde dahili davalı yoluyla takyidatlardan (dahili davalılar Konya SGK İl Müdürlüğü, ... Faktoring A.Ş., Konya Vergi Dairesi Başkanlığı, TT Net A.Ş., ... Tarım Makina Ltd.Şti., ... Çelik Ltd.Şti., ..., ..., ..., ..., ... Metal İnş. Ltd.Şti.,) dolayı da davacının borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Konya Vergi Dairesi vekili ile TTNet A.Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı Konya Selçuk Vergi Dairesi vekili, davalı ...'in müvekkiline 15.384,97 TL borcu bulunduğunu, söz konusu borç için adına kayıtlı araca haciz uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığını, davanın kabulü kararına istinaden taraflarının iyi niyetli olduğundan bahisle aleyhlerine yargılama giderlerine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.
2.Davalı ...Ş. vekili; satış sözleşmesinin geçersiz olduğunu belirtmelerine rağmen mahkemece bu itirazlarının değerlendirilmediğini, müvekkili şirketin iyiniyetli 3.kişi olması sebebiyle hacizlerin kaldırılması talebinin reddi gerektiğini, müvekkili kurumca yapılan haciz işleminde hukuka aykırılık bulunmadığını, davacının dava konusu sözleşmenin feshi ile davalı adına kayıtlı 70 EE ... plakalı aracın trafik kayıtlarının iptali ile davacı adına tescili ile aracın iadesini istemiş olmasına rağmen mahkemenin tespit kararı vermiş olmasının Medeni Usul Hukukunun yargılamaya hakim olan ilkelerinden talep ile bağlılık kuralına aykırılık teşkil ettiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 24/05/2022 tarihli 2019/2540 E. 2022/836 K. Sayılı kararı ile dahili davalılar Konya Selçuk Vergi Dairesi Müdürlüğü ile TTNet A.Ş'nin istinaf başvuru taleplerinin kabulüyle İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın esası hakkında yeni hüküm kurmak suretiyle davanın kabulüne; davacı ... ile davalı ... arasında düzenlenen 27/05/2016 tarih ve ....Noterliğinin 15447 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde mülkiyetin saklı tutulması kaydıyla satış sözleşmesinin feshi ile davalı ... adına kayıtlı bulunan 70 EE ... plakalı aracın davacı ...'ya ait olduğunun tespitine, araç üzerinde dahili davalılar Konya SGK İl Müdürlüğü, ... Faktoring A.Ş., Konya Vergi Dairesi Başkanlığı, TT Net A.Ş., ... Tarım Makina Ltd.Şti., ... Çelik Ltd.Şti., ..., ..., ..., ..., ... Metal İnş. Ltd.Şti.'nin alacakları nedeniyle konulan hacizlerin kaldırılmasına karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalılar Konya Selçuk Vergi Daieresi, TTNet A.Ş, ve SGK vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 30/11/2022 tarihli 2022/6988 E. 2022/9076 K. sayılı kararla İlk Derece Mahkemesince hacizlerin kaldırılmasına karar verilmemiş ise de bu husus davacı tarafından istinaf edilmediğinden ve kamu düzenine aykırılık da bulunmadığı anlaşıldığından Bölge Adliye Mahkemesince kaldırma sebebi yapılamayacağı, davacı tarafından İlk Derece Mahkemesi kararına itiraz edilmemekle davalılar lehine usuli kazanılmış hak doğduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar Gelir İdaresi Başkanlığı ve TTNET A.Ş'nin istinaf taleplerinin HMK'nın 353/1.b.1 maddesi gereğince esastan reddine, davanın kabulüne, davacı ... ile davalı ... arasında düzenlenen 27/05/2016 tarih ve ....Noterliğinin 15447 yevmiye numaralı düzenleme şeklinde mülkiyetin saklı tutulması kaydıyla satış sözleşmesinin feshi ile davalı ... adına kayıtlı bulunan 70 EE ... plakalı aracın davacı ...'ya ait olduğunun tespitine, araç üzerinde dahili davalı yoluyla takyidatlardan (dahili davalılar Konya SGK İl Müdürlüğü, ... Faktoring A.Ş., Konya Vergi Dairesi Başkanlığı, TT Net A.Ş., ... Tarım Makina Ltd.Şti., ... Çelik Ltd.Şti., ..., ..., ..., ..., ... Metal İnş. Ltd.Şti.,) dolayı da davacının borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı SGK vekili, müvekkilinin davacı ile davalı ... arasında mülkiyeti saklı tutmak kaydıyla satış sözleşmesi yapıldığının bilmediğini, davalı ...'in müvekkiline borçları nedeniyle arcın üzerine haciz konulduğunu, davacı tarafça aracın trafik kayıtlarının iptali ile davacı adına tescili ile aracın iadesini istemiş olmasına rağmen mahkemenin tespit kararı vermiş olmasının taleple bağlılık ilkesine aykırı olduğunu ve hak düşürücü süre ve zamanaşımı sürelerinin mahkemece dikkate alınmadığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, araç mülkiyetinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
09.05.1960 tarihli ve 21/9 ile 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararları.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı SGK vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.