"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/74 E., 2021/874 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece bozmaya uyularak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; üzerinden enerji nakil hattı geçirilen ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanunu'nun(6831 sayılı Kanun) 17 nci maddesi gereğince 49 yıl müddetle izin ve irtifak hakkı alındığını, bedellerinin de 18.04.2014 tarihli ve 28976 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Orman Kanunu'nun 17 ve 18 inci maddelerinin uygulama Yönetmeliği kapsamında ormanlık alanlara isabet eden tesisin proje maliyet bedeli üzerinden hesaplanan arazi izin bedeli, orman ağaçlandırma ve erzyon kontrolü geliri, orman köylülerini kalkındırma geliri ve ağaçlandırma bedelinin davalının ilgili hesaplarına ödenerek müvekkili lehine ormandan enerji nakil hattı geçirilmesi ve tesisine ilişkin gerekli izin irtifak haklarının temin edildiğini, davaya konu 154 kv (Malkara-Gelibolu)Brş.N-şadıllı RES TM Enerji Nakil Hattının orman sayılan alana isabet eden 33.650,94 m² lik kısmı için davalı ile aralarındaki bahse konu Yönetmelik kapsamında oluşturulan kesin izin taahhüt senedinde ve Yönetmelikte ödenecek bedellerin yukarıda yazılı bedeller olduğunu bunların sadece arazi izin bedelinin izin süresince her yıl ödendiğini, diğer ödemelerin ise bir defaya mahsus olmak üzere iznin başında alındığını, buna rağmen davalı tarafından Kanunda, Yönetmelikte ve senette yer almayan ilave ağaçlandırma bedeli adı altında fahiş bir alacak kalemi oluşturularak talep ettiğini, ilave ağaçlandırma bedelinin; rüzgar enerji santrali, biokütle enerji santrali, termik enerji santrali yapımı için üretim tesisine ilişkin izinlere konu edildiğini, oysa müvekkilinin üretim değil iletim faaliyeti ve tesisi yaptığını, iletim tesisinin üretim tesisinin mütemim cüzü olmadığını, davalı idareye itiraz edildiyse de kabul edilmediğini, lisansının iptal edilme riski nedeniyle itirazi kayıt ile talep edilen bedelin ödendiğini ileri sürerek; ana para ve KDV olmak üzere toplam 769.471,92 TL ilave ağaçlandırma bedelinin 15.10.2014 tarihinden itibaren işleyecek 6183 sayılı kanun kapsamında kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının cebri icra tehdidi ile ödeme yapmadığını, orman sayılan alanlarda 6831 sayılı Kanunun 17/3 maddesi gereğince enerji üretimi maksadıyla rüzgar enerji santrali, biokütle enerji santrali ve termik santral yapımı amacıyla izinler verildiğini bu santrallerin ormanlık sahalarda yapım ve işletme aşamasında ormanın bütünlüğünün ve ekolojik dengenin bozulmasına dikkat edilmesi sürdürülebilir ormancılığın sağlanabilmesi, bozulan alanların rehabilite edilerek geri kazanılması kaydıyla izin verilen sahalarda alınan bedellere ilave olarak orman amenajman planı kapalılık durumuna göre hesaplama yapılmakta olduğunu, buna göre tepe kapalılığı %10 a kadar bozuk olan alanlar için 1 kat ilave ücret. %40 a kadar bozuk olan alanlar için 2 kat, %70 e kadar olanlarda 3 kat, daha fazla olanlarda 5 kat ilave ağaçlandırma bedeli alındığını, davaya konu enerji nakil hattı izninin rüzgar rüzgar enerji santralinin şebekeye bağlantı hattı olması ve rüzgar enerji santrali izninin mütemim cüzü olması nedeni ile müvekkili Kurum tarafından enerji izni kapsamında değerlendirildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 29.12.2015 tarihli kararıyla; idari yargı görevli olduğu gerekçesiyle, davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 17.11.2016 tarihli ve 2016/9383 E., 2016/11315 K. sayılı ilamıyla; talebin tarafların arasındaki sözleşmeden kaynaklandığı, hizmet kusuruna dayanmadığı, bu nedenle davanın adli yargıda görülmesi gerektiği gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kesin izin olurunun açıklama bölümünde, ormanlık alanda tesis edilen Rüzgar Enerji Santrali (RES) izin sahasında üretilen elektriğin ana hata iletimi için bağlantı anlaşması kapsamında 142.445,734 m²'lik alanda enerji nakil hattı talep edildiğinin açıkça belirtildiği, 6831 sayılı Kanunun 17. ve 18. maddeleri, 18.04.2014 tarihli ve 28976 sayılı Orman Kanununun 17/3 ve 18 maddeleri Uygulama Yönetmeliği hükümleri incelendiğinde, 17/3 madde kapsamında verilecek izinler ile ilgili 4 üncü maddenin metninde ilave ağaçlandırma bedeline dair herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığı, taraflar arasında yapılan kesin izin taahhüt senedinde de ilave ağaçlandırma bedeli alınacağı yönünde bir hüküm bulunmadığı, Orman İdaresinin tek taraflı olarak düzenlediği yazısına dayanılarak ilave ağaçlandırma bedeli alınamayacağı gerekçesiyle; "1- Davanın KABULÜ ile; -Davacı kurumun ilave ağaçlandırma bedeli olan 769.471,92 TL ilave ağaçlandırma bedelinden davalı kuruma borçlu olamadığının TESPİTİNE, 2- 769.471,92TL nin ödeme tarihi olan 15/10/2014 Tarihinden itibaren 6183 sayılı yasa kapsamında işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 3- Alınması gereken 52.562,62TL karar ve ilam harcından peşin alınan 13.140,66TL'nin mahbusu ile bakiye 39.421,96 TL'nin davalıdan tahsili ile Hazineye irad kaydına 4-Davacı tarafından yatırılan 13.140,66TL peşin harcın davalıdan alınarak davacılara verilmesine, 5- Davacı tarafça yapılan başvurma harcı 27,70TL, 1.786,00TL tebligat ve posta masrafı, keşif ve bilirkişi ücreti, olmak üzere toplam 1.813,70TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine," karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; İdarece yapılan ağaçlandırma bedeli hesabının 6831sayılı Orman Kanununun 17/3 ve 18 inci Maddelerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğe göre hesaplandığını, Danıştay 8. Dairesinin benzer konuda açılmış davada, Bakanlığın ilave ağaçlandırma bedeli alınmasına dair 16.07.2013 tarihli ve 880 sayılı talimatının iptaline karar vermiş olmasına rağmen davacının ilave ağaçlandırma bedeli alınmasına ilişkin işlemin iptali yönündeki talebi reddettiğini, bu olayda da taahhütnamede ilave ağaçlandırma bedeli alınmasına ilişkin bir maddenin olmadığını, Danıştay Kararında, Orman Kanunun 17 nci ve 18 inci Maddelerin Uygulanmasına Dair Yönetmelikte alınan teminatların herhangi bir nedenle izin iptali, vazgeçme vs. nedenle iadesinde faiz ödenmeyeceğinin açıkça belirtildiğini ileri sürerek, kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yersiz olarak alındığı iddia edilen ilave ağaçlandırma bedelinin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.3334 sayılı Orman Genel Müdürlüğüne İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun 33 üncü maddesine 19/4/2018 tarih 7139 sayılı Kanunla eklenen ikinci fıkrası,
2.3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un(3095 sayılı Kanun) 2 nci maddesi,
3.6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 3 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Taahhüt senedinde iznin enerji nakil hattı için verildiğinin açıkça belirtilmiş olmasına, rüzgar enerji santralinin şebekeye bağlantı hattı olmasının bu niteliği değiştirmemesine, taahhüt senedinde ve Kanun ile Yönetmelikte enerji nakil hattı için verilen izinlerde ilave ağaçlandırma bedeli alınacağına ilişkin bir hükmün bulunmamasına, nitekim buna ilişkin Bakanlık talimatının İdari yargıda iptaline karar verildiğinin anlaşılmasına göre, davalının aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2.Mahkemece, hükmedilen alacak tutarına 6183 sayılı Kanun kapsamında kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranının işletilmesine karar verilmiş ise de; davacı, alacağının kamu alacağı olmaması sebebiyle buna ilişkin olarak öngörülen faiz oranlarından yararlanamaz. Bununla birlikte 3095 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında ticari işlerde arada sözleşme olmasa bile temerrüt faizi oranının aynı Kanunun ilk maddesinde öngörülen faizden fazla olması halinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı üzerinden temerrüt faizi talep edilebileceği öngörüldüğünden, Mahkemece alacağa avans faizi işletilmesine karar verilmesi gerekirken, bu husus göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
3.Kamu düzenine aykırılık yönünden resen yapılan incelemede 3234 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereği Orman Genel Müdürlüğü, 02.07.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa göre alınan harçlardan muaf olduğu halde, Mahkemece davalı idare aleyhine harca hükmedilmesi de usul ve kanuna aykırıdır.
4. Ne var ki bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(1086 sayılı Kanun) 438 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca temyiz olunan kararın onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan kararın, hüküm fıkrasının (2) (3) ,(4) ve (5) numaralı bentlerinin çıkartılarak yerlerine sırasıyla "2- 769.471,92 TL 'nin ödeme tarihi olan 15/10/2014 tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanun kapsamında Kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranını geçmemek üzere değişen oranlarda avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ", "3- Davalı,3334 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi gereği harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,","4- Peşin alınan 13.140,66 TL karar ve ilam harcı ile 27,70 TL başvurma harcının talep halinde davacıya verilmesine ", "5- Tebligat ve posta masrafı ile keşif ve bilirkişi ücretinden oluşan 1.786,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine," ibarelerini içeren bentlerin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
6100 sayılı Kanunun geçici 3. maddesi gereği 1086 sayılı Kanunun 440 ıncı maddesi gereği ilamın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere
10.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.